کورش بهنام‌فر؛ فرهنگ قصریانی؛ محمد فیاض؛ رجبعلی محمدی
دوره 28، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 222-237
چکیده
گونه مرتعی پوتار (Cymbopogon olivieri) یکی از گندمیان علوفه‌ای چندساله در مناطق گرمسیری است. این گونه با بهره‌مندی از فتوسنتز نوع C4 که مختص مناطق گرم بوده دارای سازگاری بسیار بالایی در مراتع استان خوزستان می‌باشد. تنوع در رویشگاه‌های این گونه موجب بروز تفاوت‌هایی در فنوتیپ و عملکرد علوفه جمعیتهای آن شده است. به‌منظور ارزیابی ...
بیشتر
گونه مرتعی پوتار (Cymbopogon olivieri) یکی از گندمیان علوفه‌ای چندساله در مناطق گرمسیری است. این گونه با بهره‌مندی از فتوسنتز نوع C4 که مختص مناطق گرم بوده دارای سازگاری بسیار بالایی در مراتع استان خوزستان می‌باشد. تنوع در رویشگاه‌های این گونه موجب بروز تفاوت‌هایی در فنوتیپ و عملکرد علوفه جمعیتهای آن شده است. به‌منظور ارزیابی جمعیتهای گونه پوتار ابتدا آدرس‌های هرباریومی بررسی و با پیمایش‌های صحرایی رویشگاه‌های آن در استان خوزستان مشخص شد. سپس در زمان مناسب بذر 7 جمعیت شناسایی شده از رویشگاه‌های مختلف استان برداشت و اقدام به کشت آنها در ایستگاه تحقیقاتی باغملک شد و به‌مدت سه سال (1393-1390)، پس از استقرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. برای اندازه‌گیری صفات مورد نظر از هر جمعیت، در مرحله ظهور سنبله اقدام به برداشت اندام‌های هوایی گیاهان در 3 پلات سه مترمربعی، از ارتفاع 5 سانتی‌متری سطح زمین شد و پس از شمارش تعداد پنجه و ارتفاع بوته‌ها به‌منظور تعیین عملکرد خشک علوفه، اندام‌های هوایی در دمای 70 درجه سانتی‌گراد به‌مدت 48 ساعت در آون خشک و توزین شدند. از نظر عملکرد علوفه خشک، ارتفاع بوته و تعداد پنجه بین جمعیتهای مورد بررسی اختلاف معنی‌دار مشاهده شد. بالاترین عملکرد علوفه از گونه Cymbopogan olivieri در سال سوم پس از استقرار مربوط به جمعیتهای جمع‌آوری شده به‌ترتیب از مناطق دزفول-سد دز، مسجدسلیمان-بردمار و مسیر اهواز-مسجدسلیمان با حدود تولید 110 گرم علوفه خشک در مترمربع و پس از آن شوشتر-آبگاه و دزفول-شهیون با حدود تولید 100 گرم علوفه خشک در مترمربع بود. از نظر ارتفاع بوته جمعیتهای مربوط به دزفول-سد دز، شوشتر-آبگاه و دزفول سردشت-گاومیر با رشد طولی بیش از 50 سانتیمتر برتری آماری داشتند. از نظر میانگین تعداد پنجه در بوته جمعیت دزفول-سد دز با 125 پنجه، بالاترین و جمعیت مسیر اهواز- مسجدسلیمان با میانگین حدود 69 پنجه، کمترین تعداد پنجه در بوته را داشتند.
صلاح الدین زاهدی؛ فرهنگ قصریانی؛ مینا بیات
دوره 27، شماره 4 ، دی 1399، ، صفحه 712-721
چکیده
9 اکسشن گونة مرتعی Elymus libanoticus در ایستگاه پژوهشی بهارستان سنندج به منظور بررسی قدرت استقرار و سازگاری، کشت و تکثیر و ارزیابی انجام شد. مطالعه از سال 1389 شروع و تا سال 1394 ادامه یافت. برای هر اکسشن به مقدار کافی بذر ازپایه‌های مختلف در سراسر استان کردستان جمع‌آوری و در پائیز سال 1389 در فاز تکثیر برای هر اکسشن کرت‌های بزرگی به ابعاد ...
بیشتر
9 اکسشن گونة مرتعی Elymus libanoticus در ایستگاه پژوهشی بهارستان سنندج به منظور بررسی قدرت استقرار و سازگاری، کشت و تکثیر و ارزیابی انجام شد. مطالعه از سال 1389 شروع و تا سال 1394 ادامه یافت. برای هر اکسشن به مقدار کافی بذر ازپایه‌های مختلف در سراسر استان کردستان جمع‌آوری و در پائیز سال 1389 در فاز تکثیر برای هر اکسشن کرت‌های بزرگی به ابعاد 5*6 مترمربع در زمین اصلی در ایستگاه پژوهشی بهارستان آماده و بذور در خطوط کشت وفاصله کشت نقاط cm50 و با عمق کشت cm3 کشت شدند. در این مرحله وجین، و سه نوبت آبیاری انجام شد. در تابستان سال90 بذرهای رسیده اکسشن‌های سبز شده برداشت و اقدام به کشت مجدد بذور اکسشن‌هایی گردید که در مرحله اول سبز نشده بودند. در پائیز سال های 90 و 91 اکسشن‌های هر گونه در قالب طرح‌‌های آماری بلوک‌های کامل تصادفی در عرصه‌های مرتعی بصورت دیم و عمق کاشتcm 3 کشت شدند. ابعاد کرت‌های آزمایشی 2*4 مترمربع که بصورت 4 خط 4 متری با فاصله 50 سانتیمتر اجرا گردید و برای حذف اثرات حاشیه‌ای فاصله بین کرت‌ها 5/0 متر و فاصله بین بلوک‌ها 2متر در نظر گرفته شد. متغیرهای اندازه‌گیری شده برای انتخاب و ارزیابی اکسشن‌ها شامل: 1) درصد سبز شدن بذرها در عرصه 2) گلدهی 3) تشکیل بذر 4) ارتفاع گیاه 5) تولید 6)سطح پوشش تاجی و 7) توان رویش مجدد بودند که نتایج نشان داد بین متغیرهای اندازه‌گیری شده و اکسشن‌ها در سطح احتمال (p < 0.05) اختلاف معنی‌دار وجود دارد. آزمون دانکن برای پارامترهای مورد اندازه‌گیری اکسشن‌های مختلف نشان داد که اکسشن ایرانشاه، دارای بهترین و اکسشن چاخلو دارای کمترین عملکرد است. همچنین نتایج نشان می‌دهد که علاوه بر تفاوت قدرت ژنوتیپی اکسشن‌های مختلف و مقدار بارش که در مطالعات پیشین تنها عامل محدودکنندة رشد و تکثیر ذکر شده، متغییر بودن عواملی از قبیل ارتفاع از سطح دریا، عمق خاک و جهت جغرافیائی مناطق جمع آوری بذور اکسشن‌های مختلف از عوامل تاثیرگذار در استقرار و سازگاری اکسشن‌های این گونة مرتعی در محل کشت بوده و بیشترین تاثیر را بر عملکرد اکسشن‌های مختلف داشته‌اند. لذا به نظر می‌رسد در تهیة بذر جهت تکثیر به منظور اصلاح مراتع، زون‌بندی مناطق ضروری بوده و استفاده از بذور اکسشن‌های موجود در هر ناحیه برای تکثیر و کاشت در همان ناحیه ضروری است.
کورش بهنام فر؛ فرهنگ قصریانی؛ محمد فیاض؛ رجبعلی محمدی
دوره 27، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 238-247
چکیده
گندمیان پایا جزو مهمترین گونههای مرتعی در مناطق گرمسیری می‌باشند. گونه خورنال (Cenchrus ciliaris) یکی از گندمیان علوفه‌ای چندساله مرتعی است که با بهره‌مندی از فتوسنتز نوع C4 که مختص مناطق گرم بوده دارای سازگاری بسیار بالایی در مراتع استان خوزستان رویش دارد. تنوع در رویشگاه‌های این گونه موجب بروز تفاوت‌هایی در فنوتیپ و عملکرد علوفۀ ...
بیشتر
گندمیان پایا جزو مهمترین گونههای مرتعی در مناطق گرمسیری می‌باشند. گونه خورنال (Cenchrus ciliaris) یکی از گندمیان علوفه‌ای چندساله مرتعی است که با بهره‌مندی از فتوسنتز نوع C4 که مختص مناطق گرم بوده دارای سازگاری بسیار بالایی در مراتع استان خوزستان رویش دارد. تنوع در رویشگاه‌های این گونه موجب بروز تفاوت‌هایی در فنوتیپ و عملکرد علوفۀ اکوتیپ‌های آن شده است. جهت اجرای این پروژه ابتدا با بررسی آدرس‌های هرباریومی و پیمایش‌های صحرایی رویشگاه‌های گونه سنکروس در استان خوزستان مشخص شد. سپس در زمان مناسب بذر 13 جمعیت شناسایی شده از رویشگاه‌های مختلف استان برداشت و اقدام به کشت آنها در ایستگاه تحقیقاتی باغملک شد و به مدت سه سال پس از استقرار مورد ارزیابی قرار گرفتند. بین جمعیتهای مورد بررسی از نظر عملکرد علوفه خشک، ارتفاع بوته و تعداد پنجه اختلاف معنی‌دار مشاهده شد. برترین جمعیت از گونه ciliaris Cenchrus مربوط به جمعیت جمع‌آوری شده از منطقه شوشتر- چم‌کنار با میانگین عملکرد حدود 220 گرم علوفه خشک در مترمربع با تعداد130 پنجه در بوته و ارتفاع 55 سانتیمتر در سال سوم پس از استقرار بود. بین جمعیتهای مورد بررسی اختلافات ظاهری از نظر فرم رویشی مشاهده شد به‌طوری که جمعیت منطقه شوشتر- چم‌کنار کاملا افراشته بود در حالی‌که جمعیت جمع‌آوری شده از منطقه بهبهان حوزه چاه‌مارین کاملا گسترده بر سطح زمین بود.
لیلی صفایی؛ فرهنگ قصریانی؛ بابک بحرینی نژاد؛ حسین زینلی؛ داود افیونی
دوره 25، شماره 1 ، فروردین 1397، ، صفحه 201-215
چکیده
به منظور بررسی عملکرد علوفه، بذر و اجزاء عملکرد دو گونه از گیاه استپی، 16 جمعیت از گونهStipa barbata و 10 جمعیت از گونه Stipa hohenackeriana از رویشگاه‌های اصلی آنها در استان اصفهان جمع آوری گردید و در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکراردر شرایط زراعی مورد ارزیابی قرار گرفت. تفاوت بین میانگین دو گونه برای اغلب صفات مهم مانند عملکرد علوفه و بذر معنی‌دار ...
بیشتر
به منظور بررسی عملکرد علوفه، بذر و اجزاء عملکرد دو گونه از گیاه استپی، 16 جمعیت از گونهStipa barbata و 10 جمعیت از گونه Stipa hohenackeriana از رویشگاه‌های اصلی آنها در استان اصفهان جمع آوری گردید و در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکراردر شرایط زراعی مورد ارزیابی قرار گرفت. تفاوت بین میانگین دو گونه برای اغلب صفات مهم مانند عملکرد علوفه و بذر معنی‌دار بود. جمعیت رحمت آباد از گونه S. hohenackeriana و جمعیت پل کله از گونه S. barbata با عملکرد علوفه به ترتیب معادل 3333 و 3129 کیلوگرم در هکتار، به عنوان جمعیتهای برتر از نظر این صفت شناسایی شدند. پنج مولفه اول در تجزیه به مولفههای اصلی، 73 درصد از کل واریانس متغیرها را توجیه کرد که عامل اول عامل عملکرد، عامل دوم و سوم عوامل رویشی، عامل چهارم عامل اجزاء عملکرد و عامل پنجم به صفت نسبت وزن خشک به تر اختصاص داشت. تجزیه خوشهای، جمعیتهای دو گونه را در دو گروه متفاوت قرار داد که این گروهها از نظرعملکرد علوفه و عملکرد بذر تفاوت معنی‌داری داشتند.
علی محبی؛ فرهنگ قصریانی؛ مینا بیات؛ غلامحسین رحمانی؛ قاسم خداحامی؛ قاسمعلی ابرسجی؛ محمدعلی دهقانی تفتی؛ فریده ثقفی خادم
دوره 24، شماره 3 ، مهر 1396، ، صفحه 471-477
چکیده
جهت بررسی حد بهره‌برداری مجاز گونه مرتعی Stipa barbata تعداد 5 سایت در مراتع نمونه فلور رویشی نیمه استپی کشور انتخاب و در هریک از سایت‌های انتخاب شده، در آغاز فصل چرای متداول و مرسوم در هر منطقه، در هر سایت 40 پایه یکسان از گونه مذکور انتخاب شده و از چرا محفوظ ماندند،از 40 پایه انتخاب شده برای گونه، 10 پایه اول بعنوان تیمار شاهد ،10 پایه دوم ...
بیشتر
جهت بررسی حد بهره‌برداری مجاز گونه مرتعی Stipa barbata تعداد 5 سایت در مراتع نمونه فلور رویشی نیمه استپی کشور انتخاب و در هریک از سایت‌های انتخاب شده، در آغاز فصل چرای متداول و مرسوم در هر منطقه، در هر سایت 40 پایه یکسان از گونه مذکور انتخاب شده و از چرا محفوظ ماندند،از 40 پایه انتخاب شده برای گونه، 10 پایه اول بعنوان تیمار شاهد ،10 پایه دوم تیمار 25 درصد برداشت، 10 پایه سوم تیمار50 درصد برداشت و 10 پایه چهارم تیمار 75 درصد برداشت مورد بررسی قرار گرفت. هر پایه در هر تیمار بعنوان یک تکرار در نظر کرفته شد، برای بدست آوردن تولید و میزان برداشت از روش simulation استفاده شد. برخی ویژگی‌هایی دیگر از قبیل مرگ ومیر، ارتفاع، میزان تولید بذر پایه‌ها پس از اعمال تیمار نیز مورد ارزیابی قرار گرفتند، دادها در طول سنوات تحقیق جمع آوری و در قالب طرح آماری کرت‌های خرد شده با طرح پایه کاملا تصادفی و با استفاده از نرم‌اقزارهای SAS وSPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند، میانگین صفت مورد بررسی با آزمون دانکن مورد مقایسه قرار گرفت، اثر متقابل تیمارها، با استفاده از مدل AMMI و به کمک نرم‌افزار IRRISTAT تجزیه و تحلیل گردید. پس از مشخص شدن حد بهره‌برداری مجاز گونه مورد بررسی در هر یک از سایت‌ها و تلفیق نتایج حاصل، مشخص گردید که شدت برداشت 50 درصد می تواند بعنوان درصد برداشت مجاز گونه Stipa barbata در سایت‌های مشابه این منطقه رویشی در نظر گرفته شود.
غلامحسین رحمانی؛ فرهنگ قصریانی؛ محمد شریفی یزدی؛ محمدرضا کدوری
دوره 24، شماره 3 ، مهر 1396، ، صفحه 494-502
چکیده
در این تحقیق اثر شدت‌های مختلف برداشت از علوفه سال جاری و همچنین اثر سال( با میزان بارندگی متفاوت) بر میزان تولید علوفه 3 گونه مرتعی Stipa arabica، Oryzopsis holciformisوPoa bulbosa در سایت نیمه‌استپی کوه پنج در استان کرمان در4 سال متوالی از 1386تا 1389 به منظور تعیین حد بهره برداری مناسب این گونه‌ها، بررسی شد زیرا با توجه به تحمل میزان گونه های مرتعی نسبت ...
بیشتر
در این تحقیق اثر شدت‌های مختلف برداشت از علوفه سال جاری و همچنین اثر سال( با میزان بارندگی متفاوت) بر میزان تولید علوفه 3 گونه مرتعی Stipa arabica، Oryzopsis holciformisوPoa bulbosa در سایت نیمه‌استپی کوه پنج در استان کرمان در4 سال متوالی از 1386تا 1389 به منظور تعیین حد بهره برداری مناسب این گونه‌ها، بررسی شد زیرا با توجه به تحمل میزان گونه های مرتعی نسبت به چرا، می توان حد بره برداری مناسب از تیپ های گیاهی را مشخص نمود. نتایج حاصل با طرح آماری کرت‌های خرد شده در زمان در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی (CRD) در 4 تکرار، جداگانه برای هر گونه، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.در گونه Stipa arabica میانگین تولید علوفه تیمار 50 درصد با تیمار شاهد و تیمار 25% تفاوت معنی‌داری نداشت که نشان می‌دهد این گونه، برداشت 50% را بخوبی تحمل می‌کند اما میانگین تولید علوفه تیمار برداشت 75% نسبت به تیمار شاهد 1/29 درصد کاهش را نشان داد. که از لحاظ آماری تفاوت معنی‌داری داشت. کاهش میانگین تولید تیمارهای 50% و 75% نسبت به تیمار شاهد در گونه Oryzopsis holciformis به ترتیب 75/19 و 55/33 درصد و در گونه Poa bulbosa به ترتیب 5/17 و 2/41 بود که نشان داد واکنش جبرانی گونه Stipa arabica نسبت به این گونه‌ها در شرایط تحقیق انجام شده بهتر بود. بنابراین می‌توان حد برداشت50 درصد را برای گونه Stipa arabicaو برای گونههای Oryzopsis holciformis و Poa bulbosa حد برداشت 25 درصد را پیشنهاد نمود. نتایج نشان داد در سالهای کم باران رشد جبرانی گونههای مورد مطالعه به اندازه سالهای پر باران نبود. بنابراین حد بهره برداری پیشنهادی که بیانگر میزان تحمل این گونه ها نسبت به چرای دام می باشد، برای شرایط نرمال از لحاظ بارندگی توصیه می‌شود. البته برای تعیین حد بره برداری از مرتع باید علاوه بر آگاهی از حد بهره برداری مجاز گونه های مرتعی باید وضعیت، فرسایش پذیری خاک و گرایش مرتع نیز در نظر گرفته شود.
کاظم ساعدی؛ فرهنگ قصریانی؛ علی اشرف جعفری؛ محمد فیاض
دوره 24، شماره 3 ، مهر 1396، ، صفحه 676-684
چکیده
ظرفیت چرای مرتع بستگی به میزان تحمل گیاه در برابر از دست دادن اندام فتوسنتزکننده دارد. برای سنجش اثرات قطع (چرای شبیه‌سازی شده) بر گونه مهم مرتعی Dactylis glomerata، قبل از آغاز فصل رویشی سال 1386 اقدام به محصور کردن قطعه‌ای نیم هکتاری مرتع در سامان زردوان سارال شد. در این قرق تحقیقاتی 40 پایه از این گونه به‌صورت کاملاً تصادفی انتخاب شد و هر 10 ...
بیشتر
ظرفیت چرای مرتع بستگی به میزان تحمل گیاه در برابر از دست دادن اندام فتوسنتزکننده دارد. برای سنجش اثرات قطع (چرای شبیه‌سازی شده) بر گونه مهم مرتعی Dactylis glomerata، قبل از آغاز فصل رویشی سال 1386 اقدام به محصور کردن قطعه‌ای نیم هکتاری مرتع در سامان زردوان سارال شد. در این قرق تحقیقاتی 40 پایه از این گونه به‌صورت کاملاً تصادفی انتخاب شد و هر 10 پایه به تیمارهای قطع تولید از طریق چشمی به میزان‌های 0، 40-20، 60-40 و 80-60 درصد اختصاص یافت. تیمارهای قطع در سه بار و با فاصله یک ماه در سالهای 89-86 صورت گرفت و برای محاسبه درصد دقیق مقدار برداشت، علوفه برداشت شده پس از خشک کردن در هوای آزاد توزین شدند. به همین منظور، تولید تمامی پایه‌ها (بجز پایه‌های شاهد) در آخر فصل رویشی برداشت شدند. در سال پنجم، بدون اعمال تیمارهای قطع، و در اواخر فصل رویشی اقدام به اندازه‌گیری ویژگی‌های مرگ و میر، ارتفاع، تولید و تعداد ساقه زایشی در تمامی پایه‌ها شد و سپس تمامی پایه‌ها از خاک بیرون آورده شدند تا ذخایر کربوهیدرات‌های محلول و ترکیبهای نیتروزنی ریشه گیاهان اندازه‌گیری شود. همچنین، ویژگی پروتئین خام به عنوان شاخص کیفیت علوفه اندام هوایی نیز مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. با استفاده از طرح آماری کاملاً تصافی نامتعادل، تجزیه داده‌ها انجام شد. بعد از پنج سال، تنها یک مورد مرگ و میر در میان 40 پایه انتخابی دیده شد. نتایج نشان داد که گونه D. glomerata اثرپذیری بالایی نسبت به شدت‌های مختلف قطع از خود نشان داد، به‌طوری که عمل قطع باعث کاهش ارتفاع (به ترتیب از شاهد تا قطع سنگین: 54، 35، 36، و 35 سانتیمتر)، تعداد ساقه زایشی (به ترتیب از شاهد تا قطع سنگین: 0/4، 2/1، 8/0 و 1/1)، وزن اندام هوایی (به ترتیب از شاهد تا قطع سنگین: 3/3، 6/1، 7/1 و 4/1 گرم) و وزن ریشه (به ترتیب از شاهد تا قطع سنگین: 3/17، 9/12، 6/8 و 6/9 گرم) شد. تیمار قطع، کربوهیدرات‌های محلول و ترکیبهای نیتروژنی را تحت تأثیر قرار نداد. به‌طور کلی، ویژگی‌های کیفیت علوفه گونه مورد بررسی در اثر اعمال قطع تغییری نکردند.
فرهنگ قصریانی؛ مینا بیات؛ میرطاهر قائمی؛ حسن یگانه
دوره 24، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 142-151
چکیده
برای مدیریت پایدار مرتع محاسبه ظرفیت مراتع و تعیین حد بهره‌برداری مجاز گونههای مهم و کلیدی مراتع لازم و ضروری می‌باشد. با داشتن ظرفیت واقعی مراتع و ارائه دقیق برنامه‌های مدیریتی می‌توان از نابودی پوشش گیاهی، خاک و کاهش منابع آب در اراضی مرتعی جلوگیری نمود. در این پژوهش گونه Aeluropuslittoralis از گونههای کلیدی و مهم مراتع تزخراب ارومیه، ...
بیشتر
برای مدیریت پایدار مرتع محاسبه ظرفیت مراتع و تعیین حد بهره‌برداری مجاز گونههای مهم و کلیدی مراتع لازم و ضروری می‌باشد. با داشتن ظرفیت واقعی مراتع و ارائه دقیق برنامه‌های مدیریتی می‌توان از نابودی پوشش گیاهی، خاک و کاهش منابع آب در اراضی مرتعی جلوگیری نمود. در این پژوهش گونه Aeluropuslittoralis از گونههای کلیدی و مهم مراتع تزخراب ارومیه، مورد بررسی قرار گرفته است. به منظور انجام تحقیق ابتدا مساحتی معادل 5/0 هکتار در مراتع اطراف دریاچه ارومیه انتخاب و در سال اول به منظور انجام عملیات قرق، محصور گردید. تیمارهای آزمایشی شامل چهار شدت برداشت 25 و 50 و 75 درصد و شاهد(بدون برداشت) بودند. تیمارهای برداشت در فصل رشد با آغاز فصل چرای دام در منطقه به مدت 4 سال انجام گرفت. مقادیر برداشت شده، پس از خشک شدن در هوای آزاد، توزین و برای محاسبه تولید، جمع و محاسبه گردید. همچنین پایه‌های شاهد و نیز باقیمانده تولید تیمارهای قطع در آخر فصل رویشی برداشت، خشک و توزین گردیدند. با استفاده از طرح آماری کرت‌های خرد شده در زمان، تجزیه داده‌ها انجام شد. در پایان تأثیر تغییرات در خصوصیات فنولوژیکی، تولید علوفه، شادابی، مرگ و میر در پایه‌های منتخب، مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر سال و شدت‌های مختلف برداشت و همچنین اثر متقابل سال و شدت‌های مختلف برداشت بر روی تولید علوفه در سطح پنج درصد معنی‌دار است. این امر بیانگر این است که در سالهای مختلف با وضعیت آب و هوایی متفاوت میزان تولید متفاوت می‌باشد. نتایج نشان داد که افزایش میزان بهره‌برداری موجب بروز مشکلات و زوال در توانایی‌های حیاتی گونه مورد نظر گردید. با بررسی اثرات برداشت در تیمارهای منتخب بر روی پایه‌های گیاهی حد بهره‌برداری 50 درصد با بروز کمترین اثرات منفی در خصوصیات گیاهی و توانایی حیاتی و استفاده بهینه از تمام علوفه مجاز مناسب تشخیص داده شد.
محمدرضا شوشتری؛ فرهنگ قصریانی؛ امیر قربانخانی
دوره 23، شماره 4 ، اسفند 1395، ، صفحه 810-822
چکیده
مراتع نیمی از سرزمین ایران را می‌پوشانند که از ویژگی‌های اکولوژیکی منحصر به فردی برخوردار هستند. شناخت این ویژگی‌ها، نیاز اساسی هرنوع مدیریتی در این عرصه‌هاست. در این راستا پژوهش حاضر به‌منظور بررسی شدت‌های مختلف چرای دام بر روی ویژگی‌های رویشی و زایشی گونه کلیدی Bromustomentellus به مدت چهار سال در منطقه گون‌بان هرسین واقع در استان ...
بیشتر
مراتع نیمی از سرزمین ایران را می‌پوشانند که از ویژگی‌های اکولوژیکی منحصر به فردی برخوردار هستند. شناخت این ویژگی‌ها، نیاز اساسی هرنوع مدیریتی در این عرصه‌هاست. در این راستا پژوهش حاضر به‌منظور بررسی شدت‌های مختلف چرای دام بر روی ویژگی‌های رویشی و زایشی گونه کلیدی Bromustomentellus به مدت چهار سال در منطقه گون‌بان هرسین واقع در استان کرمانشاه به اجرا درآمد. ابتدا یک منطقه مناسب و کلیدی به مساحت یک هکتار انتخاب و حصارکشی و قرق گردید. در این بررسی از روش تقلید چرا ( (simulationاستفاده گردید. سه شدت برداشت 25 درصد، 50 درصد و 75 درصد با حالت بدون برداشت (شاهد) به عنوان تیمارهای آزمایش بر روی گونه فوقمورد مقایسه قرار گرفت. در هر تیمار 40 پایه از گونه انتخاب شد. تاثیر بهره‌برداری بر خصوصیات فنولوژیکی مانند ارتفاع، تعداد ساقه های گلدهی، بنیه و شادابی، سطح یقه، تولید علوفه و سایر خصوصیات مورد بررسی قرار گرفت. نتایج با استفاده از تجزیه واریانس مرکب با پایه طرح کاملاً تصادفی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تولید گونه Bromustomentellus در اثر برداشت های مختلف از نظر آماری معنی دار نبوده و در مرتع مورد مطالعه تا 75% حد بهره‌برداری مجاز دارد ولی صفات مرفولوژیک را در بعضی موارد تحت تاثیرخود قرار داده است. به این شرح که برداشت باعث کاهش تعداد ساقه‌های گلدهی و افزایش نسبی قطر یقه شد. همین طور تاثیر چندانی بر روی ارتفاع و شادابی گونه نداشت یا به عبارت دیگر برداشت قدرت باززایی گونه را کاهش داد (به علت کاهش تعداد ساقه گلدهی). اما شدت برداشت 75% باعث افزایش سطح یقه گیاه شده است.
تقی میرحاجی؛ فرهنگ قصریانی؛ فرهاد آژیر
دوره 23، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 274-265
چکیده
یکی از فاکتور های مهم در تعیین ظرفیت چرایی، مشخص کردن میزان بهره‌برداری مجاز گونه‌ها می‌باشد. این بررسی جهت تعیین بهترین شدت برداشت علوفه گونههای معرف وکلیدی,A.intermedium O.holciformi,s و T.fedtschenkoi در مراتع نیمه‌استپی سرد فیروزکوه در طول سالهای85 تا 89 به اجرا در آمد. تیمارها شامل شدت‌های مختلف برداشت 25، 50 ، 75 درصد و شاهد بودند. در ...
بیشتر
یکی از فاکتور های مهم در تعیین ظرفیت چرایی، مشخص کردن میزان بهره‌برداری مجاز گونه‌ها می‌باشد. این بررسی جهت تعیین بهترین شدت برداشت علوفه گونههای معرف وکلیدی,A.intermedium O.holciformi,s و T.fedtschenkoi در مراتع نیمه‌استپی سرد فیروزکوه در طول سالهای85 تا 89 به اجرا در آمد. تیمارها شامل شدت‌های مختلف برداشت 25، 50 ، 75 درصد و شاهد بودند. در سال اول محدوده‌ای به مساحت یک هکتار انتخاب و حصارکشی شد. از هر یک از گونههای بالا 40 پایه متوسط و هم اندازه انتخاب شده و هر یک از تیمارهای فوق بر روی 10 پایه، بدین ترتیب که پایه(10-1) تیمار شاهد، پایه(20-11) تیمار 25 درصد، پایه(30-21) تیمار 50 درصد و پایه(40-31) تیمار 75 درصد اعمال گردید. پایه‌های مورد مطالعه توسط تابلوها شماره گذاری و متمایز گردیدند و برداشت بصورت دستی و توسط قیچی باغبانی صورت گرفت. ابتدا پس از وارد کردن داده‌ها در محیط Excel، طرح در قالب آماری کرت‌های خرد شده در زمان در نرم افزار SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و میانگین‌ها با استفاده از آزمون دانکن مقایسه شدند. نتایج نشان داد که بیشترین میزان تولید به ترتیب برابر 59/24، 57/10 و 52/10 گرم درپایه مربوط به تیمار 25 درصد می‌باشد که با تیمار 50 درصد در گروه اول و کمترین میزان آن برابر 17/20، 91/9 و 78/5 گرم درپایه مربوط به تیمار 75 درصد بوده که با تیمار شاهد در گروه آخر جای گرفتند. همچنین مقایسه میانگین تیمارها در سالهای مختلف نشان داد که کاهش عملکرد علوفه گونههای مورد بررسی تحت تأثیر میزان بهره‌برداری قرار داشتند. کمترین میزان تولید بترتیب برابر 61/15، 59/8 و 14/9 گرم درپایه، متعلق به سال خشک و کم‌باران یعنی سال 87 می‌باشد و بیشترین میزان آن به سالهای پرباران یعنی سال 88 با تولیدی برابر 6/24، 8/10 و 7/12 گرم در پایه برآورد شد. بنابراین بهتر است از گونههای فوق 25 تا 50 درصد تولید سالیانه چرا صورت گیرد.
صلاح الدین زاهدی؛ مینا بیات؛ فرهنگ قصریانی
دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1395، ، صفحه 80-91
چکیده
در طی چند دهة گذشته تغییرات وسیعی در کاربری و پوشش اراضی حوزة آبخیز سد قشلاق سنندج روی داده است. مراتع منطقه دچار تغییرات وسیع شده، به کاربری‌های دیگر تبدیل و یا کیفیت خود را از دست داده‌اند. ادامه این روند علاوه بر کاهش تولید علوفه مراتع و به طبع آن افت تولید محصولات دامی و افزایش بیکاری و مهاجرت به شهر، منجر به افزایش میزان فرسایش ...
بیشتر
در طی چند دهة گذشته تغییرات وسیعی در کاربری و پوشش اراضی حوزة آبخیز سد قشلاق سنندج روی داده است. مراتع منطقه دچار تغییرات وسیع شده، به کاربری‌های دیگر تبدیل و یا کیفیت خود را از دست داده‌اند. ادامه این روند علاوه بر کاهش تولید علوفه مراتع و به طبع آن افت تولید محصولات دامی و افزایش بیکاری و مهاجرت به شهر، منجر به افزایش میزان فرسایش و تولید رسوب و کاهش حجم مخزن دریاچه سد قشلاق و تقلیل عمر اقتصادی آن خواهد بود. در این مطالعه کوشش بعمل آمد تا سیر تغییرات زمانی در کاربری‌های مختلف پوشش زمین در بخشی از حوزة آبخیز سد قشلاق سنندج از سال 1987 و سال 2010 تغییرات در طی مدت 23 سال با استفاده از تفسیر و آنالیز داده‌های چندزمانه از سنجندة (TM) ماهوارة لندست5 به نقشه تبدیل گردد. در این راستا از داده‌های موجود منطقه و اطلاعات میدانی برداشت شده نیز بعنوان دادة کمکی استفاده گردید. بیشترین میزان تغییر کاربری با مساحت 4857 هکتار کاهش مربوط به کاربری مراتع کلاس2 (با درجه کیفی متوسط) می‌باشد، در رتبه‌های بعدی مراتع کلاس3 (با درجه کیفی فقیر) با رقم 2983 هکتار افزایش و اراضی آبی کشاورزی با 1641 هکتار افزایش قرار گرفته‌اند. نتایج این مطالعه نشان داد که سطح مراتع متوسط در منطقه کاهش و به مراتع فقیر و اراضی کشاورزی آبی تبدیل شده اند که نشان‌دهنده چرای شدید در منطقه مورد مطالعه و تبدیل مراتع حریم اراضی کشاورزی و منابع آب به اراضی کشاورزی است.
فرهنگ قصریانی؛ مینا بیات؛ افسانه جبارزارع؛ میرطاهر قائمی
دوره 21، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 507-517
چکیده
هدف از مدیریت مراتع، حفظ، احیاء، توسعه و بهره‌برداری پایدار از منابع مرتعی می‌باشد، که چشمانداز آن بهره‌برداری مناسب و پایدار از مراتع به نحوی که به سایر منابع مرتعی به‌ویژه آب و خاک خسارتی وارد نشود. برای مدیریت پایدار مرتع، محاسبه ظرفیت مراتع و تعیین حد بهره‌برداری مجاز گونههای مهم و کلیدی مراتع لازم و ضروری می‌باشد. ...
بیشتر
هدف از مدیریت مراتع، حفظ، احیاء، توسعه و بهره‌برداری پایدار از منابع مرتعی می‌باشد، که چشمانداز آن بهره‌برداری مناسب و پایدار از مراتع به نحوی که به سایر منابع مرتعی به‌ویژه آب و خاک خسارتی وارد نشود. برای مدیریت پایدار مرتع، محاسبه ظرفیت مراتع و تعیین حد بهره‌برداری مجاز گونههای مهم و کلیدی مراتع لازم و ضروری می‌باشد. با داشتن ظرفیت واقعی مراتع و ارائه دقیق برنامه‌های مدیریتی می‌توان از نابودی پوشش گیاهی، خاک و کاهش منابع آب در اراضی مرتعی جلوگیری نمود. در این پژوهش گونه Puccinella distans که یکی از گونههای کلیدی و مهم مراتع شور تزخراب ارومیه می‌باشد مورد بررسی قرار گرفت. به‌منظور انجام تحقیق ابتدا مساحتی معادل 5/0 هکتار در مراتع شورپسند اطراف دریاچه ارومیه انتخاب و در سال اول برای انجام عملیات قرق محصور گردید. از گونه مورد نظر 40 پایه انتخاب شده که به صورت ماهیانه در فصل چرا در منطقه توسط قیچی باغبانی برداشتهای 25، 50 و 75 درصد انجام شد. همچنین به ازای هر 10 پایه یک تیمار اعمال گردید. در پایان تأثیر بهره‌برداری با بررسی تغییرات ایجاد شده در خصوصیات فنولوژیکی، تولید علوفه، شادابی و مرگ و میر در پایه‌های منتخب مطالعه شد. نتایج نشان داد که افزایش میزان بهره‌برداری موجب بروز مشکلات و زوال در توانایی‌های حیاتی گونه مورد نظر گردید. بنابراین با بررسی اثرات برداشت در تیمارهای منتخب بر روی پایه‌های گیاهی حد بهره‌برداری 50 درصد با بروز کمترین اثرات منفی در خصوصیات گیاهی و توانایی حیاتی و استفاده بهینه از تمام علوفه مجاز مناسب تشخیص داده شد.
فرهنگ قصریانی
دوره 7، شماره 1 ، تیر 1379، ، صفحه 53-77
