%0 Journal Article %T تأثیر کاربری‌های جنگل، مرتع و کشاورزی و اقلیم بر ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک در استان ایلام %J تحقیقات مرتع و بیابان ایران %I موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور %Z 1735-0875 %A کرمی, فاطمه %A بازگیر, مسعود %D 2019 %\ 12/22/2019 %V 26 %N 4 %P 953-970 %! تأثیر کاربری‌های جنگل، مرتع و کشاورزی و اقلیم بر ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک در استان ایلام %K آب و هوا %K بافت خاک %K عناصرغذایی خاک %K کاربری %K ماده آلی %R 10.22092/ijrdr.2019.120707 %X اقلیم و کاربری اراضی، دو عامل مهم می‌باشند که بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک تأثیر زیادی دارند. این پژوهش به‌منظور بررسی تأثیر اقلیم و کاربری­ اراضی بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در سال 1395 در استان ایلام انجام گرفت. پس از بررسی‌های اولیه، منطقه ایوان با اقلیمی نیمه‌‌مرطوب و گنجوان با اقلیمی نیمه‌خشک در استان ایلام انتخاب گردیدند. در هر منطقه، سه کاربری شامل جنگل، مرتع و کشاورزی در نظر گرفته شد. پس از بررسی­های میدانی در هر کاربری، پنج نمونه مرکب با سه تکرار از عمق­های سطحی (10-0 سانتی‌متری) و تحتانی (30-10 سانتی‌متری) خاک به‌صورت تصادفی برداشت گردید. نتایج نشان داد بیشترین مقدار آهک (85/47 درصد) و سیلت خاک (75/31 درصد) در اقلیم نیمه‌خشک گنجوان به‌دست آمد. خاک­های اقلیم نیمه‌مرطوب ایوان بیشترین مقدار رس و پتاسیم قابل جذب را دارا بود. بیشترین مقدار جرم مخصوص ظاهری (87/1 گرم بر سانتی‌متر مکعب) در اقلیم نیمه‌خشک گنجوان تحت تأثیر کاربری کشاورزی در عمق تحتانی خاک به‌دست آمد. کمترین مقدار جرم مخصوص ظاهری (08/1 گرم بر سانتی‌متر مکعب) در اقلیم نیمه‌مرطوب ایوان در عمق سطحی خاک تحت تأثیر کاربری جنگل مشاهده گردید. بیشترین میزان ماده آلی در کاربری جنگل در اقلیم نیمه‌مرطوب ایوان به‌دست آمد، که 85/42 درصد بیشتر از اقلیم نیمه‌خشک گنجوان بود. کاربری کشاورزی، کمترین میزان ماده آلی (37/4 درصد) را داشت. بیشترین مقدار نیتروژن (514/. درصد) و فسفر قابل جذب (04/35 میلی­گرم در کیلوگرم) در اقلیم نیمه‌مرطوب ایوان تحت کاربری جنگل به‌دست آمد. در منطقه نیمه‌مرطوب ایوان مقدار کلسیم و منیزیم محلول در خاک تحتانی (30-10 سانتی­متری) در مقایسه با خاک سطحی (10-0 سانتی­متری) بیشتر بود. به‌طور کلی با تغییر کاربری از جنگل به زمین زراعی در اقلیم‌های نیمه‌خشک گنجوان درصد رس، ماده آلی و غلظت عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم قابل جذب کاهش یافت. بنابراین، مدیریت صحیح کاربری اراضی در اقلیم‌های نیمه‌خشک برای حفظ مطلوب ویژگی­های خاک بسیار ضروری است.  %U https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_120707_d8ee15fd3646c638aa00dcc491bffc4a.pdf