تخریب مراتع از نظر کاهش سطوح و همچنین کاهش توان تولید از جمله مسائل مبتلابه منابع طبیعی کشور میباشد. گستره این پدیده بهحدیست که در اغلب گزارشهای کارشناسی و مطالعات مختلف مرتبط با منابعطبیعی به آن اشاره شده است. آنچه تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته ارائه بیان کمی موضوع و شاخصی برای سنجش و پایش روند تخریب میباشد. در این تحقیق به منظور ارائه شاخصی برای این پدیده و نظارت برآن نسبت به اندازهگیریهای کمی و کیفی اقدام شد. در 101 منطقه نمونه در سطح 9 استان کشور شامل استانهای اردبیل، گیلان (جنوب شرق استان)، همدان، کرمانشاه، تهران، مرکزی، خوزستان، اصفهان و یزد، با استفاده از نقشههای توپوگرافی مربوط به دو مقطع زمانی( 1335-1334 و 1375-1374) پدیدههای اراضی زراعی، اراضی جنگلی، باغها و بیشههای دستکاشت، اراضی صخرهای و پرشیب، سطوح آزاد آبها، اراضی مرطوب و شورهزار، تپههای شنی، نقاط شهری و روستاها و اراضی مرتعی مورد مقایسه قرار گرفت و سطوح از دست رفته مشخص گردید. تغییرات تولید علوفه مرتعی در مراتعی که تغییرکاربری نداشتند، از طریق اندازهگیری تولید علوفه در مناطق مرجع (قرقها یا مناطق محصور) و مناطق نمونه تعیین و میزان کاهش بازدهی علوفه مراتع بهعنوان شاخص تخریب مشخص شد. این شاخص برای نواحی مختلف رویشی شامل نیمهبیابانی، استپی، نیمهاستپی، جنگلهای خشک، کوههای مرتفع که براساس تقسیمات نواحی رویشی به روش هانری پابو بهعنوان ناحیه آب و هوایی ایران- تورانی معرفی شده است، بدست آمد. نتایج بدست آمده نشان داد که کمترین تخریب در ناحیه نیمهبیابانی با شاخص تخریب 4/28% و بیشترین آن در ناحیه کوههای مرتفع با شاخص تخریب 5/60٪ به وقوع پیوسته است. میانگین اعداد بدست آمده برای مراتع کل ناحیه رویشی ایران- تورانی نشاندهنده شاخص تخریب 4/49٪ است. بدینمعنی که مراتع این ناحیه رویشی در حدود نصف توان تولیدی خود را در مقایسه با توان بالقوه خود از دست دادهاند. همچنین مشخص شد که طی مدت 40 سال از ( 1335 تا 1375 ) حدود 1/9٪ سطوح اراضی مرتعی به سایر کاربریها تبدیل شده است.