موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات مرتع و بیابان ایران
1735-0875
2383-1138
13
2
2006
08
23
بررسی تاثیر شدتهای مختلف چرایی و چرای استراحتی بر تولید و تراکم بروموس Bromus tomentellus در مراتع استان خراسان شمالی
69
73
FA
حسین
توکلی
عضو هیات علمی و کارشناس مرکز تحقیقاتی کشاورزی و منابع طبیعی خراسان
tavakoli_res@yahoo.com
عباسعلی
سند گل
عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
یوسف علی
گریوانی
عضو هیات علمی و کارشناس مرکز تحقیقاتی کشاورزی و منابع طبیعی خراسان
بروموس <em>Bromus tomentellus</em> گونه ای چند ساله از خانواده گندمیان است که سازگاری خوبی را در شرایط اقلیمی شمال خراسان به عنوان یک گونه مرتعی در احیاء و اصلاح مراتع تخریب شده و نیز ایجاد مراتع دست کاشت نشان داده است. از آنجا که اطلاعات منطقه ای در خصوص نحوه مدیریت آن در دسترس نیست، در این طرح مقاومت به چرای گیاه تحت تاثیر شدتهای مختلف چرایی: شدید، ملایم، خفیف و عدم چرا به عنوان شاهد طی سه سال اعمال چرا و یکسال استراحت دهی مرتع در یک مرتع دست کاشت در ایستگاه تحقیقات سیساب بجنورد بررسی گردید. واکنش گیاه به چرا با اندازه گیری تولید کل مرتع و تعداد بوته در واحد سطح اندازه گیری شد. بر اساس دادههای حاصل تولید مرتع در طول سالهای مختلف متفاوت و تابعی از میزان بارندگی بود. از نظر واکنش به شدت چرا این گیاه کاهش عملکردی را در تیمار تحت چرای شدید در سال سوم نشان داد که البته این کاهش عملکرد با یک سال استراحت دهی مرتع جبران گردید. تعداد بوته در واحد سطح مرتع در طول دوره آزمایش در تمام تیمارها کاهش پیدا نمود، ولی این کاهش در تیمار تحت چرای شدید محسوس تر بود. نتایج کاربردی این تحقیق میزان تحمل این گیاه را تا حد چرای 45 تا 65 درصد اندامهای هوایی گیاه مشخص و اهمیت اعمال چرای استراحتی را در حفظ تولید و بقاء گیاه نشان می دهد.
شدتهای مختلف,تولید,تراکم,Bromus tomentellus,مراتع,خراسان شمالی
https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_105789.html
https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_105789_6d742cdc5189fcb6bee828cbcf1db3e3.pdf
موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات مرتع و بیابان ایران
1735-0875
2383-1138
13
2
2006
08
23
بررسی آثار تغییرات بارندگی و سطح ایستابی آب زیرزمینی بر پوشش، تراکم و تولید گونه اشنان در منطقه چاه افضل اردکان یزد
74
81
FA
جلال
عبداللهی
عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد
jaabdollahi@yahoo.com
حسین
ارزانی
عضو هیأت علمی دانشکده منابع طبیعی, دانشگاه تهران
email:harzani@ut.ac.ir
ناصر
باغستانی
عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی یزد
n_baghestani@yahoo.com
فخرالسادات
میرعسکرشاهی
کارشناس ارشد مرتعداری
بررسی تغییرات پوشش گیاهی و شناخت نحوه تبعیت این تغییرات از شرایط رطوبتی و بارندگی حاکم بر مرتع از مهمترین عواملی است که درتعیین سیستم برنامه ریزی صحیح جهت بهره برداری و مدیریت هر مرتع وحفظ پوشش گیاهی آن مؤثر است. دراین راستا در پایگاه مطالعاتی واقع در حواشی کویرچاه افضل اردکان، دربارة تیپ گیاهی اشنان (<em>Seidlitzia rosmarinus</em>) تحقیقاتی صورت گرفت. این گیاه نسبت به شوری بردبار بوده و در مناطقی با سطح آب زیرزمینی بالا به خوبی رشد مینماید. در تحقیق حاضر واکنش این گیاه نسبت به نوسانهای بارندگی و تغییرات سطح ایستابی آب زیرزمینی سنجیده شد. با توجه به پنج سال آمار برداشت شده از درصد پوشش تاجی، تراکم و تولید گیاه اشنان که با روش ترانسکت - پلات و نیز نمونه برداری مضاعف صورت گرفت و نتایجی مبنی بر عدم پیروی تغییرات تراکم و پوشش تاجی از نوسانهای بارندگی سالیانه حاصل شد. اما بررسیها نشان داد که درصد پوشش تاجی و تراکم گیاه اشنان با دارا بودن یک سیر نزولی در طی پنج سال از روند افت سطح ایستابی آب زیرزمینی تبعیت نموده و وابستگی زیادی به آن نشان می دهند. با برقراری رابطه رگرسیون، معادلات خطی مابین تراکم و درصد پوشش تاجی با عمق سطح ایستابی آب زیرزمینی، ضرایب همبستگی به ترتیب 99 و 94 درصد حاصل شد. همچنین تحلیلهای آماری گویای عدم ارتباط تغییرات تولید گیاه با سطح ایستابی آب زیرزمینی و پیروی این تغییرات از نوسانهای بارندگی سالیانه دراین منطقه میباشد. به این ترتیب معادله تولید بر پایه بارندگی با ضریب همبستگی93 درصد بدست آمد. درنهایت مهمترین عامل در تغییر وضعیت این مرتع کاهش تدریجی سطح ایستابی آب زیرزمینی و تأثیر منفی آن بر تراکم و پوشش تاجی و به طورکلی وضعیت مرتع چاه افضل اردکان شناخته شد که می بایست دراین زمینه راهکارهای مناسبی ارائه گردد. <br /><strong> </strong>
گیاه اشنان,بارندگی,سطح ایستابی آب زیرزمینی,تولید,درصد پوشش تاجی وتراکم
https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_105790.html
https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_105790_413b6c317c7b6a85d48b56070b8cbfb3.pdf
موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات مرتع و بیابان ایران
1735-0875
2383-1138
13
2
2006
08
23
بررسی پایداری اجتماعی و اکولوژیکی شیوه های مختلف بهره برداری از مراتع (مطالعه موردی: حوزه سد امیرکبیر)
82
93
FA
میر منصور
خلیقی
دانشجوی دکتری دانشکدمنابع طبیعی دانشگاه تهران
نعمت ا...
خلیقی
استادیار دانشکده مرتع و آبخیزداری دانشگاه گرگان
مهدی
فرحپور
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
با توجه به نقش شیوههای مختلف بهرهبرداری از مراتع و تاثیرآن در بهبود و تخریب مراتع و وجود شیوههای مختلف بهرهبرداری در کشور، اقدام به مقایسه شیوههای افرازی، مشاعی و شورایی دارای طرح مرتعداری و شیوه های مشاعی و شورایی بدون طرح مرتعداری از نظر وضعیت، تولید، گرایش، تعداد دام مازاد در واحد سطح و سطح حداقل مرتع برای هر بهرهبردار گردید و شیوههای مختلف از نظر این عوامل مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت تا بهترین شیوه یا شیوهها از نظر حفظ پایداری اکولوژیکی معرفی گردد. سپس بررسی پایداری اجتماعی در بهره برداری از مراتع به وسیله پرسشنامه تحت شاخصهای دخیل در امر مرتعداری (زمین، سرمایه و کار) مورد مطالعه قرار گرفت تا رابطه وضعیت اقتصادی و اجتماعی بهرهبرداران در هر شیوه با حفظ مراتع توسط انها به صورت توصیفی مورد سنجش قرار گیرد. در این راستا نقشه سامان عرفی حوزه سد امیرکبیر با 71 سامان تهیه و 24 سامان از 6 شیوه بهره برداری (هر یک چهار تکرار) جهت اندازه گیری عوامل ذکر شده انتخاب گردید. پس از بحث ونتیجه گیری در مورد هریک از شیوه های بهره برداری نمایش عمیق و تنگاتنگ پایداری اکولوژیکی و پایداری اجتماعی مشاهده گردید.عدم تفاوت معنیدار مراتع طرحدار و بدون طرح در هر یک از شیوههاومشاهده تفاوت همراستای اکولوژیکی واجتماعی مراتع ، ناشی از شیوههای مدیریتی افرازی، مشاعی و شورایی نتایج دیگر این تحقیق میباشد. درپایان شیوه افرازی طرحدار با تأکید بر قسمت افرازی بودن، نه طرحدار بودن، به عنوان مطلوبترین شیوه در جهت حغظ وضعیت و بهبود مراتع، تعداد دام مازاد کمتر و سطح حداقل مرتع بیشتر برای هر بهرهبردار معرفی گردید و پایداری اجتماعی مطلوبتر ابن شیوه، موثر در این برتری شناخته شد.
شیوه های بهره برداری,پایداری اکولوژیکی,پایداری اجتماعی,دام مازاد در واحد سطح,سطح حداقل مرتع برای هر بهره بردار,طرح مرتعداری
https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_105791.html
https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_105791_eb624ab02e3d16966cdb39f54523d26f.pdf
موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات مرتع و بیابان ایران
1735-0875
2383-1138
13
2
2006
08
23
بررسی اثرات فاصله کاشت و هرس بر عملکرد علوفه Atriplex canescens در منطقه نودهک قزوین
94
101
FA
محمود
خسروی فرد
محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوین
mhsn_khosravi@yahoo.com
عباسعلی
سندگل
استادیار پژوهشی، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
sanadgol@rifr-ac.ir
احمد
اکبری نیا
استادیار پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی قزوین
حدود 15 درصد از اراضی کشور ایران تحت تأثیر شوری قرار دارند. گونه های جنس آتریپلکس جهت کشت در این گونه اراضی از جایگاه ویژهای بر خوردارند. این تحقیق طی سالهای 1373 تا پایان 1383 به منظور بررسی تاثیر فاصله کاشت و زمان و ارتفاع هرس بر عملکرد علوفه <em>Atriplex canescens</em> در ایستگاه تحقیقات مرتع نودهک استان قزوین در یک طرح آماری کرتهای دوبار خردشده در قالب بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا در آمد. تیمارهای اصلی فاصله کاشت در سه سطح ،2×2، 4×4 و 6×6 متر، تیمارهای فرعی درجه 1 زمان هرس در سه سطح، هرس هرساله، دو سال و سه سال یکبار و تیمارهای فرعی درجه 2 ارتفاع هرس در پنج سطح ، شاهد(بدون هرس)، هرس کفبر، هرس از ارتفاع 20، 40 و 60 سانتیمتربودند. نتایج نشان داد که فاصله کاشت وهرس بر عملکرد علوفه خشک در سطح احتمال 1 درصد تاثیر معنی داری داشتند. با کاهش تراکم، عملکرد علوفه روند کاهشی داشت. فاصله کاشت 2×2 متر نسبت به فواصل کاشت دیگر با تولیدعلوفه خشک حدود 700 کیلوگرم در سال و در هکتار زیادتر بود. هرس کفبر و هرس از ارتفاع 20 سانتیمتر تفاوت معنیداری از لحاظ عملکرد علوفه خشک با یکدیگر نشان ندادند ، اما علوفه بیشتری در مقایسه با تیمارهای دیگرهرس تولید نمودند. از لحاظ زمان هرس بین هرس هر 3 سال یکبار با سایر تیمارها تفاوت معنی داری وجود داشت و از لحاظ عملکرد علوفه، برتر از تیمارهای هرس هر ساله و هر دو سال یکبار بود. به طور کلی نتایج این آزمایش نشان داد که در شرایط منطقه مورد آزمایش و مناطق مشابه با رعایت فاصله کاشت 2×2 متر باهرس کف بر معادل 1037 کیلو گرم در هکتار و یا ازارتفاع 20 سانتیمتری بالای گیاه به میزان 817 کیلو گرم در هکتار و در هر 3 سال یکبار ضمن حفظ شادابی گیاه بیشترین عملکرد علوفه خشک حاصل میگردد.
Atriplex canescens,فاصله کاشت,هرس,تولید علوفه,قزوین
https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_105792.html
https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_105792_18b703b040e7c8a1d33bdefa719c582c.pdf
موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات مرتع و بیابان ایران
1735-0875
2383-1138
13
2
2006
08
23
معرفی و تعیین ویژگیهای بیابانهای اقلیمی و زمین شناسی در استان تهران
102
108
FA
مجید
حسینی
عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران
محمد
خسروشاهی
عضو هیات علمی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
khosro@rifr-ac.ir
عباس
عطاپور
پژوهشگر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران
سید عزیز
کرمی
پژوهشگر مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان تهران
ویژگی مناطق بیابانی از دیدگاه علوم مختلف حاکی از وجود تنوع خصیصه های متفاوت می باشد، به طوری که هر یک از علوم مذکور معیارهای خاصی را برای شناسایی بیابان معرفی کردهاند. از آنجا که پاره ای از معیارهای علوم محیطی برای معرفی مناطق بیابانی، ناشی از اثر عوامل و عناصر اقلیمی و ویژگی دسته دیگر مربوط به خصوصیات سنگ در مرحله تشکیل آن است، بنا براین در این مقاله بیابانهای استان تهران از دو جنبه زمین شناختی و اقلیمی مورد بررسی قرار گرفته اند. برای تعیین ویژگی بیابانهای اقلیمی ابتدا شاخصه های بیابان از دیدگاه علوم اقلیم شناسی، ژئومورفولوژی، خاک شناسی و پوشش گیاهی که هر یک به نوعی از فرایندهای ناشی از اثر اقلیم شکل گرفته اند، مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته و بعد بر اساس آن خصوصیات، نقشه بیابان ترسیم شده است. برای تعیین ویژگی بیابانهای زمین شناسی نیز، واحدهای لیتولوژیک حاوی کانیها و سنگهای تبخیری به عنوان منشاء اولیه نمکها مد نظر قرار گرفته و سپس آثار ناشی از عوامل اقلیمی در این ناحیه خاص تعیین و شناسایی شده است. از این نظر با توجه به عوامل تاثیر گذار، بیابانهای استان به دو دسته بیابانهای زمینشناسی حاصل از شاخصه های بیابانی زمینشناسی- هیدرولوژی و بیابانهای اقلیمی: حاصل از خصوصیات بیابانی اقلیم، پوشش گیاهی ، ژئومورفولوژی و خاک تقسیم شده و بعد بیابانهای واقعی یا سخت که از تجمیع ویژگیهای بیابانی کلیه عوامل حاصل شده است، استخراج و متناسب با آن ویژگیها، محدوده های بیابانی استان تعیین شده است. مطابق نتایج حاصل بیابانهای زمینشناسی، اقلیمی و سخت به ترتیب دارای گسترش سطحی 21/2170، 6768 و 42/342 کیلومترمربع یعنی سطحی معادل 2/11، 35 و 4/1 درصد از کل مساحت استان را به خود اختصاص دادهاند.
بیابان اقلیمی,بیابان زمین شناسی,ژئومورفولوژی,خاکشناسی,پوشش گیاهی
https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_105793.html
https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_105793_720e1c4b5b2b3a25edb298dcccdc5e1c.pdf
موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات مرتع و بیابان ایران
1735-0875
2383-1138
13
2
2006
08
23
بررسی بهترین زمان و روش کاشت اروشیا (Eurotia ceratoides (L.)) در سبزوار
109
115
FA
اسماعیل
فیله کش
- کارشناس ارشد پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان ( سبزوار)
filehkesh@gmail.com
غلامعلی
گزانچیان
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان
عباس
علی آبادی
کارشناس پژوهشی ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سبزوار
حسین
فرزانه
پژوهشی ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سبزوار
ابراهیم
صادقزاده
تکنسین ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی سبزوار
گیاه <em>Eurotia ceratoides</em> به علت داشتن فرم بوته ای ، مقاومت در برابر خشکی، درصد پروتئین مناسب، تکثیر آسان و ... یکی از گیاهان بومی مراتع بیابانی است که اهمیت ویژه ای در مراتع خشک و نیمه خشک دارد. این خصوصیات سبب گردیده تا در طرح های احیاء و اصلاح مراتع مورد استفاده قرار گیرد .هدف از اجرای این بررسی بدست آوردن بهترین زمان بذر کاری و نیز مناسبترین روش کاشت این گونه در مراتع مناطق خشک است. این بررسی در قالب طرح آماری کرتهای خرد شده انجام گرفت که در آن کرت های اصلی را تاریخ های کاشت 15 آذر، 15 دی ، 15 بهمن ، 15 اسفند و کرتهای فرعی را روشهای کاشت کپهای، چالهای، دیسک و شخم تشکیل داده که در 4 تکرار در 2 سال 1375 و1376، اجرا شده است. تعداد بوتههای مستقر شده در هر کرت مبنای کار قرار گرفته و آنالیز دادهها توسط برنامة SAS انجام شده است. نتایج نشان داد که: بهترین روش کاشت روش شخم و بعد از آن روشهای دیسک ،کپهای و چالهای بوده اند. تاریخ کاشت نیمه آذر ماه و دیماه در تمامی روشها باعث استقرار بیشترگیاه شده است. روشهای شخم و دیسک در 15 آذر ماه بیشترین استقرار را نشان میدهد.
Eurotia ceratoides,روش کاشت,زمان کاشت,بذرکاری,سبزوار
https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_105794.html
https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_105794_906716df27d906e7fa593543fa186213.pdf
موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات مرتع و بیابان ایران
1735-0875
2383-1138
13
2
2006
08
23
مطالعه آت اکولوژی Salsola orientalis در مراتع استپی استان اصفهان (مطالعه موردی منطقه موته)
116
126
FA
مصطفی
سعیدفر
عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مرآتع
saeedfar@rifr-ac.ir
محمدتقی
فیضی
کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان
امرعلی
شاهمرادی
عضو هیئت علمی موسسه تحقیقآت جنگلها و مرآتع
shahmoradi@rifr-ac.ir
مدیریت در عرصههای منابع طبیعی تجدید شونده به ویژه پوشش گیاهی آن، بدون شناخت دقیق و جامع عناصر اصلی آن امکان پذیر نیست. طرح ملی آت اکولوژی گونههای مهم مرتعی با همین هدف در کل کشور به اجرا درآمده است. در مطالعه حاضر آت اکولوژی گونه <em>Salsola orientalis</em> که نام جدید <em>Salsola rigida</em> است در استان اصفهان و در منطقه موته بمدت سه سال از 1376 تا پایان 1378 مورد تحقیق قرار گرفت. بدین منظور مجموعهای از عوامل مهم چون اقلیم، خاک، زمین شناسی، فیزیوگرافی و پوشش گیاهی شامل پراکنش، تولید، تکثیر بذر و فنولوژی آن مورد بررسی قرار گرفت. گونه مورد مطالعه با نام علمی <em>Salsola orientalis</em> S.G.Gamelin از خانواده اسفناجیان، گیاهی است بوته ای یا نیمه بوته ای، پایا و ایستاده به ارتفاع 15 تا 50 الی 60 سانتیمتر با گل آذین خوشهای که دارای پراکنش نسبتا وسیعی در سطح ایران و جهان است و خاص رویشگاههای ایران - تورانی است. در استان اصفهان بیشتر در مراتع استپی سرد همراه با درمنه، جارو، افدرا، گون و استیپا در دامنه ارتفاعی 1000 تا 2000 متر از سطح دریا و بارندگی 150 تا 250 میلیمتر در واحدهای اراضی، تپه ماهورها و دشتهای دامنهای و تراسهای فوقانی در خاکهای با بافت سبک تا متوسط گسترش دارد. پدیدههای فنولوژیکی در این گونه از اواسط فروردین شروع و تا آخر آذرماه ادامه دارد و بهطور وسیعی تحت تاثیر تغییرات اقلیمی به ویژه بارندگی قرار میگیرد، به شکلی که در سالهای خشک رشد آن محدود شده و از این طریق با خشکی محیط مقابله میکند. ریشه آن بیشتر راست و در برخی از موارد تا 5/1 متر و حتی بیشتر در خاک نفوذ میکند. به آفات و بیماریها مقاوم است و کمتر مورد صدمه قرار میگیرد. پروتئین آن حدود 10 تا 12 درصد است و مورد استفاده گوسفند، بز، شتر و آهو واقع میشود. گرچه مقاومت نسبتا خوبی به چرا دارد ولیکن تحت تاثیر چرای شدید تغییر شکل داده و تولید آن به شدت کاهش مییابد. تکثیر آن به وسیله بذر به راحتی انجام میگیرد و از این رو برای اصلاح مراتع مخروبه استپی که حداقل شرایط اکولوژیکی مناسب این گونه را داشته باشد توصیه میگردد. <br />
آت اکولوژی,Salsola orientalis,فنولوژی,مرآتع استپی,استان اصفهان,موته
https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_105795.html
https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_105795_590ba9e1944a5eb67b06748678732977.pdf
موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات مرتع و بیابان ایران
1735-0875
2383-1138
13
2
2006
08
23
تخمین مقدار علوفه مراتع با استفاده از دادههای ماهواره ای (مطالعه موردی حوزه آبخیز دماوند)
127
138
FA
خسرو
میرآخورلو
عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع
mirakhorlo@rifr-ac.ir
سید زین العابدین
حسینی
عضو هیئت علمی دانشگاه یزد
hosseini_sz@yahoo.com
برآورد میزان تولید علوفه گیاهان مرتعی یکی از ابزارهای مهم مدیریت مراتع میباشد. در این تحقیق با بررسی عوامل محیطی موثر در میزان تولید علوفه گیاهان مرتعی و دادههای ماهواره ای، مدل برآورد تولید علوفه برای مراتع دماوند تهیه شده است. به این منظور ازدادههای سنجنده TM ماهواره لندست 5 برای بدست آوردن شاخص گیاهی NDVI برای محاسبه مقدار سبزینه گیاهان مرتعی منطقه استفاده شد. برای ارزیابیهای کمی و کیفی پوشش گیاهی از روش آماربرداری تصادفی لایه ای، ترانسکت خطی و محاسبه اندازه پلاتها از روش حداقل سطح و نمودار گونهها تعیین شد. در مجموع 28 ترانسکت50 متری و 280 قطعه نمونه یک متر مربعی (درهر ترانسکت 10 قطعه نمونه) برای اندازه گیریهای مورد نیاز و جمع آوری اطلاعات انتخاب شد. برای تهیه مدل از عوامل محیطی موثر در میزان تولید علوفه گیاهان مرتعی نظیر شیب، ارتفاع، جهت، متوسط بارندگی، دما و تبخیر سالانه و شاخص گیاهی NDVI استفاده شد. با تهیه نقشه عوامل ذکر شده برای حوزه دماوند و تجزیه و تحلیل آماری دادهها، عوامل محیطی با اثر کم یا بی اثر حذف گردید و در نهایت با دخالت دادن سه عامل شیب، بارندگی و شاخص گیاهی NDVI رابطه زیر برای تخمین میزان علوفه قابل دسترس دام در حوزه بدست آمد. میانگین ارزش استاندارد مقادیر علوفه برآورد شده از مدل برابر 38% و ارزش استاندارد انحراف معیار مقادیر علوفه(St. D.) برابر 97% میباشد. نزدیک بودن میانگین ارزش استاندارد مقادیر علوفه برآورد شده از مدل به صفر و نزدیک بودن ارزش استاندارد انحراف معیار مقادیر علوفه(St. D.) به عدد یک نمایانگر اعتبار و کارآیی نسبتا خوب مدل در تخمین علوفه مراتع منطقه محسوب میشود.
عوامل محیطی,علوفه,دادههای ماهواره ای,شاخص گیاهی,مراتع,دماوند
https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_105796.html
https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_105796_610cea9a0e1a89a6ea0cd7bb0e5ad1c6.pdf
موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات مرتع و بیابان ایران
1735-0875
2383-1138
13
2
2006
08
23
اثر نوعی پلیمر آبدوست بر ویژگیهای رطوبتی خاکهای شنی1
139
144
FA
شهرام
بانج شفیعی
پژوهشیِ مؤسسة تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
sbjschafie@rifr-ac.ir
اسماعیل
رهبر
3- استادیار پژوهشیِ مؤسسة تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، تهران
rahbar@rifr-ac.ir
فرهاد
خاکساریان
Khaksarian
تولید کنندگان تجاری پلیمرها مدعی هستند که این مواد آب زیادی را با مکش کم نگاهداری کرده و در اختیار گیاه میگذارند. چنانچه این ادعا صحیح باشد، پلیمرها می توانند مکمل خواص فیزیکی مطلوب خاکهای شنی در شرایط مناطق خشک باشند. بر پایة این نظر و به خواست جنگلکاران، کارآیی پلیمر آبدوست "سوپر آب A 200" برای افزایش موفقیت و به ویژه تطویل دور آبیاری در جنگلکاری روی زمینهای شنی مناطق بیابانی آزمایش شد. منحنی رطوبتی یک نوع خاک Silty clay ، یک نوع ماسه بادی و همان نوع ماسه بادی آمیخته با سه مقدار پلیمر و آب مقطر، به وسیلة دستگاه صفحه فشار تعیین شد. متناسب با سطح مصرف 2/0 تا 0/1 درصد وزنی پلیمر خشک، انباشت آب در خاک شنی در همة درجات مکش افزایش یافت. اگرچه افزایش آب قابل استفادة گیاه ممکن است تطویل دور آبیاری را میسر کند، فزونی نسبی آب غیر قابل استفاده، ادعای پیش گفته را تأیید نمیکند؛ در مناسبترین سطح مصرف پلیمر در خاک شنی از نظر نسبت آب قابل استفاده به غیر قابل استفاده، رفتار شن مانند خاک Si. clay میشود. تکرار آبگیری پلیمر خالص از ظرفیت اشباع آن میکاهد. آماس بسیار زیاد شنهای تیمار شده با پلیمر به هنگام آبیاری، چنانچه در شرایط میدانی نیز تحقق یابد، آسیب زیاد به ریشهها قابل انتظار است.
پلیمر آبدوست,منحنیِ رطوبتی,ماسه بادی,دوام پلیمر,آماس خاک
https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_105844.html
https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_105844_6c1996fd6cce7274a8895229c7406dbe.pdf
موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
تحقیقات مرتع و بیابان ایران
1735-0875
2383-1138
13
2
2006
08
23
بررسی اثر مدیریت بر تغییرات ویژگیهای سلامت مرتع و شاخصهای تعیین کننده آن
145
161
FA
حسین
ارزانی
استاد دانشگاه تهران
email:harzani@ut.ac.ir
مهدی
عابدی
0000-0002-1499-0119
- دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری دانشگاه تربیت مدرس
abedimail@gmail.com
مراتع اکوسیستمی پویا میباشند و در پی وقوع آشفتگیها دچار تغییر میشوند و چنانچه از آستانه سلامت مرتع عبور نمایند دچار تخریب میگردند. با تعیین ویژگیهای سلامت مرتع میتوان درباره تاثیر فعالیتهای مدیریتی قضاوت نمود. در این مطالعه با هدف تعیین سه ویژگی اکوسیستمهای مرتعی (پایداری خاک و رویشگاه، توابع هیدرولوژیک، سلامت موجودات زنده) از١٧ شاخص اکولوژیک، شامل شیار، الگوی جریان آب، تراس و ستون فرسایشی، خاک لخت، خندق، فرسایش بادی در مناطق برداشت و رسوب گذاری، جابجایی لاشبرگ، پایداری خاک به فرسایش، هدررفت سطحی خاک و تخریب، ترکیب گیاهی، فشردگی خاک، گروههای ساختاری – عملکردی در گیاهان، مرگ و میر گیاهان، مقدار لاشبرگ، تولید سالانه، گیاهان مهاجم و توانایی تولید مثل گیاهان چندساله استفاده شد. این روش در٦ مرحله اجرا گردید. مهمترین هدف این مقاله به کار گیری این مفهوم در دو منطقه خشک ونیمه خشک میباشد بنابراین با انجام مطالعات خاکشناسی و پوشش گیاهی در منطقه اورازان طالقان و زرند ساوه، 5 تیمار مدیریتی شامل 3 شدت چرایی و2 تیمار اراضی شخم خورده و دیمزار رها شده انتخاب گردید. فرمهای تعدیل شده شاخصها در قالب ٣ ویژگی اکوسیستم در ٥ طبقه ارزشیابی و بیان شده است در اثر فعالیتهای مدیریتی چرای شدید و شخم اراضی ویژگیهای سلامت مرتع به شدت کاهش یافته و تفاوت معنیداری با منطقه مرجع نشان داد. با افزایش شدت چرای دام خصوصیات ساختاری گیاهان مانند ترکیب گیاهی و نیز خصوصیات خاک بین گیاهان تخریب میگردند و در منطقه دارای چرای شدید خصوصیات خاک در زیر گیاهان و بین گیاهان تخریب و گیاهان چندساله منطقه مرجع کاملاًحذف شدند.در احیاء اراضی شخم خورده نیز ویژگیهای عملکردی مربوط به پایداری خاک و عملکرد هیدرولوژیک بهبود مییابند. ولی ویژگیها نسبت به منطقه مرجع اختلاف زیادی نشان داد. نتایج نشان داد که کاهش مقاومت سطح خاک، حذف گیاهان چندساله و تخریب الگوی جریان آب از مهمترین عوامل کاهش سلامت مرتع در این منطقه میباشد.
سلامت مرتع,پایداری خاک و رویشگاه,عملکرد هیدرولوژیک,سلامت موجودات زنده,ارزیابی,طالقان,زرند ساوه
https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_105845.html
https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_105845_abbfbe80d303d33afff935a145bdc163.pdf