نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• بهرام قلی نژاد

استادیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران

چکیده

این تحقیق با هدف تبیین تغییرات تنوع، غنا و یکنواختی گونه‌های گیاهی در مدیریت‌های مختلف (وضعیت‌های مختلف) در 5 تیپ گیاهی انجام گرفت. برای این منظور پس از تعیین تیپ‌های گیاهی، وضعیت مرتع به روش چهار فاکتوره محاسبه گردید. درصد تاج پوشش و تراکم گونه‌های گیاهی در مسیر ترانسکت‌ها و در داخل پلات‌ها برای محاسبه تنوع، غنا و یکنواختی تعیین شد. تنوع با شاخص سیمپسون، تابع شانون – وینر و شاخص هیل (N₁ و N₂)، غنای گونه‌ای با روش‌های مارگالف، منهینیک، روش بوت‌استرپ و جک‌نایف و یکنواختی گونه‌ها نیز به روش‌های سیمپسون، کامارگو، اسمیت - ویلسون و شاخص اصلاح شده نی برآورد شد. برای تبیین ارتباط بین تغیرات تنوع، غنا و یکنواختی گونه‌های گیاهی با وضعیت‌های مختلف از آزمون مقایسه میانگین‌ها (آزمون تی استیودنت غیرجفتی) استفاده شد. نتایج نشان داد که در مدیریت‌های مختلف با تغییر وضعیت مرتع می‌توان روندی از تغییرات منظم بین معیارهای پوشش گیاهی با وضعیت مرتع مشاهده نمود به این صورت که مقدار عددی شاخص‌های برآوردی تنوع و یکنواختی گونه‌ای در وضعیت خوب دارای مقدار بیشتری نسبت به وضعیت متوسط و ضعیف است اما در برآورد غنای گونه‌ای بیشترین مقدار عددی شاخص‌ها به تزتیب متعلق به وضعیت خوب، ضعیف و سپس متوسط است. نتایج حاصل از مقایسه میانگین نشان می‌دهد که در در مقایسه وضعیت خوب با فقیر در بیشتر شاخص‌های استفاده شده در هر سه حالت تنوع، غنا و یکنواختی، اختلاف معنی‌داری مشاهده می‌شود اما در مقایسه وضعیت خوب با وضعیت متوسط مرتعی می‌توان اذعان کرد که اختلاف معنی‌داری مشاهده نمی‌شود.

کلیدواژه‌ها

• تنوع
• غنا
• یکنواختی
• مدیریت مرتع
• موچش
• استان کردستان

عنوان مقاله [English]

Assessment of plant diversity variation in different condition in Mouchesh rangelands of Kurdistan province, Iran

نویسنده [English]

• bahram Gholi Nejad

چکیده [English]

This study was aimed to determine the variation of species diversity, richness and evenness of plant species under various managements (different range conditions) in five vegetation types. After determining vegetation types, range condition was measured applying the method of society for range management (SRM). In order to assess species diversity, richness and evenness, canopy cover percentage and species density were determined along transects within plots. Species diversity was determined using Simpson index, Shannon-wiener function and Hill index(N₁ and N₂) and species richness was determined by Margalef, Minhinnick,  Bootstrap and  Jack-Knife methods and species evenness was  measured  using Simpson, Camargo, Smith-Wilson and  Nay revised index. Mean comparison test (non-paired t-student test) was used to determine the relationship between species diversity, richness and species evenness under different conditions. The results showed that in various managements with changes in range condition, a trend of regular changes could be observed between vegetation cover and range condition. In other words, the value of estimated indices of species diversity and evenness was higher in good range condition as compared to the fair and poor range condition; however, the maximum value of species richness was related to good, fair, and poor conditions, respectively. Results of mean comparisons showed a significant difference between good and poor condition for most of the indices used in species diversity, richness and evenness, while there was no significant difference between good and moderate condition.

کلیدواژه‌ها [English]

• diversity
• richness
• evenness
• rangeland management
• Mouchesh
• Kurdistan