نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• وحیده عبداللهی ¹
• قاسمعلی دیانتی تیلکی ²
• جلیل فرزادمهر ³
• هرمز سهرابی ²

¹ عضو هیئت علمی، مجتمع آموزش عالی سراوان، ایران

² استادیار، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران

³ استادیار، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند، ایران

چکیده

استان خراسان جنوبی با داشتن مراتع وسیع با آب و هوای خشک و نیمه‌خشک و گونه‌های خاص گیاهی یکی از نواحی مستعد زیست و پرورش شتر می‌باشد. علی‌رغم اهمیت شترداری در این استان تا بحال در زمینة گزینش گونه‌های گیاهی توسط شتر و بخصوص ارتباط آن با فاکتور‌های شیمیایی گیاهان تحقیقی انجام نشده است. از این‌رو تحقیق حاضر به‌همین منظور و با هدف کلی بررسی رابطه بین خوشخوراکی و ارزش غذایی گونه‌ها در منطقه سرچاه عماری واقع در جنوب بیرجند صورت گرفت. برای این منظور در منطقه مورد مطالعه در سه مرحله رشد رویشی، گلدهی و بذردهی انتخاب گیاهان توسط 5 شتر و به روش زمانی مطالعه شد. در هر مرحله مطالعه در طی سه روز و در دو نوبت صبح و عصر انجام شد. در این تکنیک هر حیوان برای مدت 30 دقیقه در طول تغذیه‌اش دنبال شد. همزمان با تعیین ارزش رجحانی گیاهان در هر مقطع زمانی از گونه‌های گیاهی مورد چرای شتر به میزان لازم جهت آنالیز شیمیایی برداشت گردید برای تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از این تحقیق از نرم‌افزار‌ آماری SPSS 15 استفاده شد. نتایج بیان داشت ارتباط معنی‌داری بین ترجیح چرایی دام و ترکیبات شیمیایی گونه‌ها وجود ندارد. در بین گونه‌ها Seidlitzia rosmarinus ضمن دارا بودن بالاترین مقادیر DMD و ME و مقادیر بالای CP، همچنین کمترین مقدار CF، ADF و NDF، در تمام مراحل بالاترین میزان ارزش رجحانی را نیز داشته است. با توجه به نتایج می‌توان بیان کرد اثرات عناصر شیمیایی بر خوشخوراکی گیاهان از یک گونه به گونة گیاهی دیگر متفاوت است و اگر چه که ترکیبات شیمیایی عامل مهمی در انتخاب علوفه توسط دام می‌باشند اما تأثیر آنها به عوامل مختلفی از جمله ترکیب گیاهی منطقه، میزان دسترسی دام به علوفه، نحوة پراکنش گیاه، ذائقه دام و ... وابسته می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• خوشخوراکی
• ترکیبات شیمیایی
• روش زمانی(کورنومتر)
• مراتع تحت چرای شتر
• بیرجند

عنوان مقاله [English]

The study of relation between palatability and nutritive value at camel grazing rangeland

نویسندگان [English]

• Vahideh Abdollahi ¹
• Ghasemali Dianati Tilaki ²
• Jalil Farzadmehr ³
• Hormoz Sohrabi ²

چکیده [English]

South Khorasan province with vast rangelands with an arid and semi-arid climate and specific species is one of the most suitable areas for camel breeding. Despite the importance of camel in the province, no research has been conducted on species selection by camel as well as its relation to chemical factors of plants. Therefore this research was aimed to investigate the relationship between palatability and nutritive value of range species in south of Birjand. For this purpose, the selection of range species by camel was investigated in three phenological stages of vegetative, flowering and seeding using chronometer. For each stage, the study was conducted during three days in the morning and evening. In this technique, each camel was followed for 30 minutes during the feeding. In addition, plant samples were collected for chemical analysis. Data analysis was performed using SPSS 15 software. Results indicated that there were no significant differences between preference value and chemical composition of species. The highest values of DMD, ME and CP as well as the lowest CF, ADF and NDF were recorded for Seidlitzia rosmarinus. According to the obtained results, the effects of chemical composition on species palatability varied from one species to another one. However, these effects depend on different factors including vegetation composition, available forage, species distribution, livestock taste and so forth.

کلیدواژه‌ها [English]

• Palatability
• chemical composition
• chronometer
• rangelands
• camels grazing
• BIRJAND