نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• منوچهر فرج زاده ¹
• امان اله فتح نیا ²
• بهلول علیجانی ³
• پرویز ضیائیان ⁴

¹ دانشیار گروه جغرافیا و سنجش از دور، دانشگاه تربیت مدرس

² دانشجوی دکترای اقلیم‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس

³ استاد، گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت معلم تهران

⁴ استادیار، گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت معلم تهران

چکیده

هدف این تحقیق ارزیابی اثر عوامل اقلیمی بر پوشش گیاهی در مراتع زاگرس با شاخص NDVI حاصل از سنجنده AVHRR و داده­های هواشناسی می­باشد. منطقه مطالعه­شده مراتع با تراکم­های 75-51، 50-26 و 25-10 درصد زاگرس می­باشد. زمان مطالعه تصاویر ماهواره­ای از ژانویه تا اکتبر 2006 و عوامل اقلیمی از سپتامبر 2005 تا اکتبر 2006 بود. هفت متغیر اقلیمی ماهانه (بارش، دما و رطوبت نسبی (حداکثر، میانگین و حداقل)) بر NDVI ماهانه مطالعه شد. پهنه­بندی با روش زمین­آمار و بررسی عوامل اقلیمی بر تغییرات پوشش گیاهی با رگرسیون چندمتغیره انجام شد. نتایج نشان می­دهد که روش کوکریجینگ برای پهنه­بندی بهتر می­باشد و تنها در دمای میانگین، روش وزن­دهی عکس فاصله ارزیابی بهتری دارد. بدین ترتیب، پوشش گیاهی به بارش 2 ماه قبل و به دما و رطوبت نسبی 1 ماه قبل پاسخ می­دهد. نتایج رگرسیونی، نشان­دهنده همبستگی بیشتر در مراتع با تراکم 75-51 درصد می­باشد، اما در مجموع مقدار همبستگی در مراتع با تراکم 25-10 درصد پایین است که ­ناشی از ارتفاع کم از سطح دریا، اثر پس­زمینه خاک و حواشی سطوح کشاورزی می‌باشد. همچنین ارتفاع کم در مراتع با تراکم 25-10 درصد عامل افزایش دما و انتقال شروع سبزینگی به اسفندماه (مارس) بوده است، در حالی­که در مراتع با تراکم 75-51 درصد، شروع سبزینگی در اردیبهشت­ماه (می) می­باشد. بنابراین بیشترین مقدار R² در مراتع متراکم 6478/0 مربوط به اردیبهشت­ماه (می) و کمترین در مراتع کم تراکم، به مقدار 136/0 در مردادماه (اوت) می­باشد.

کلیدواژه‌ها

• : دما
• بارش
• رطوبت نسبی
• NDVI
• مراتع زاگرس
• .AVHRR

عنوان مقاله [English]

Assessment of climatic factors effect on vegetation in the Zagross region using satellite images

نویسندگان [English]

• Manuchehr Farajzadeh ¹
• Aman alah Fathnia ²
• Bohlul Alijani ³
• Parviz Zeaiean ⁴

چکیده [English]

The aim of this research was to evaluate the effect of climatic factors on vegetation in rangelands of Zagross with normalized difference vegetation index (NDVI) derived from Advanced Very High Resolution Radiometer (AVHRR) sensor, and climatic data.  The study area was rangelands of Zagross with 51-75, 26-50 and 10-25 density. Satellite images and climatic factors were respectively studied from January to October 2006 and from September 2005 to October 2006. Effects of seven monthly climatic variables (precipitation, temperature and relative humidity (maximum, mean and minimum) were studied on monthly NDVI. Zoning was performed by geostatistical method and Multivariate Ordinary Least Squares regression (MOLS) was applied to study the effect of climatic factors on vegetation changes. According to the Results CO-Kriging was identified as the best method for zoning, and Inverse Distance Weighting (IDW) only in mean temperature showed a better distance. Vegetation responses to precipitation of last two months, and temperature and relative humidity of last one month. Results of MOLS showed higher correlation in rangelands with a density of 51-75 %, but generally, correlation was low in rangelands with a density of 10-25 %, that can be due to the low altitude from sea level, effect of soil background and agricultural field margins. Also, low height in rangelands with a density of 10-25 % increased the temperature and transferred the start of leaf greenness to March, while in rangelands with a density of 51-75 % greenness started in May. The highest and lowest R² values were calculated as 0.6478 for dense rangelands in May and 0.136 for low density rangelands in August.

کلیدواژه‌ها [English]

• temperature
• precipitation
• Relative humidity
• NDVI
• rangelands of Zagross
• AVHRR