نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی تیموری ¹
• محمد جعفری ²

¹ کارشناس ارشد مدیریت مناطق بیابانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

² استاد، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

شوری خاک یکی از مشکلات مهم مناطق خشک و نیمه­خشک جهان می­باشد. براساس گزارش سازمان خواربار و کشاورزی بیش از40 درصد از اراضی تحت آبیاری ایران در معرض شوری قرار دارند. امروزه استفاده از روش بیولوژیک جهت مقابله با مسائل شوری خاک به طور وسیع بکارگرفته می­شود. ولی موفقیت چشمگیر زمانی حاصل می­شود که منابع ذخیره گیاهی که دارای تغییرات ژنتیکی مطلوب هستند در دسترس باشند. چرا که مقاومت­های متفاوت در برابر شوری ناشی از تنوع ژنتیکی گیاهان می­باشد و انتخاب براساس یک عامل،‌ معیار مناسبی در ارزیابی مقاومت به شوری نخواهد بود. ‌بنابراین در انتخاب ارقام مقاوم لازم است به مجموعه­ای از شاخص­های مقاومت به شوری که موجب تغییراتی در فیزیولوژی،‌ آناتومی و مرفولوژی گونه­ها و ارقام گیاهی می­گردند، توجه شود. در این تحقیق تأثیر تنش شوری روی سه گونه مرتعی مورد بررسی قرار گرفت. به­طوری­که هر سه گونه مورد آزمایش در این بررسی از خانواده
 اسفناجیان بوده و جهت تعلیف دام و احیای مناطق خشک و نیمه­خشک مناسب هستند. این تحقیق به صورت آزمایش
 فاکتوریل ‌در قالب طرح کاملاً تصادفی و در چهار تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل سه گونه مرتعی
S.rigida ، S.dendroidesو S.richteriو 7 سطح مختلف محلول آب شور محتوی کلرور سدیم خالص، ‌با غلظت­های
0، 100، 200، 300، 400، 500 و600 میلی­مولار بود. هدف از انجام این تحقیق بررسی برخی از شاخص­های مقاومت به شوری بود. از این رو، نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که شوری بر خصوصیات مرفولوژی و آناتومی گیاهان اثر می‌گذارد. به طوری­که با افزایش شوری تغییرات مرفولوژی در گیاهان نظیر: ریزش برگ­های پائینی، زردشدگی برگ­ها و گوشتی شدن برگ­ها مشاهده گردید و با توجه به نتایج بدست­آمده از آناتومی برگ­ها مشاهده شد که گیاهان مورد آزمایش برای مقابله با شوری از مکانیسم تجمع کریستال­های نمک در سلولهای مزوفیلی برگ و همچنین افزایش کرک جهت کاهش میزان تبخیر و تعرق و دفع نمک استفاده می­کنند.
 

کلیدواژه‌ها

• اسفناجیان
• تنش شوری
• کرک
• سالسولا
• مرفولوژی
• آناتومی

عنوان مقاله [English]

The effects of salinity stress on some of anatomical and morphological characteristics in three Salsola species: S. rigida, S. dendroides, S. richteri

نویسندگان [English]

• Ali Teimouri ¹
• Mohammad Jafari ²

چکیده [English]

Soil salinity is one of the most important problems of arid and semi-arid regions in the world. Based on Food and Agriculture Organization report, more than 40% of Iran’s under Irrigation lands, are against secondary salinity. Nowadays biological methods are widely used to confront, soil salinity problems. However, significant achievement will take place when plant reserve resources having desired genetically changes, be available. Various resistances against salinity are due to plant genetically variations and selection for just one factor will not be a suitable criteria in measurement of this experimental property. To choose resistant varieties, it is necessary to notice to a set of indexes to create changes in physiology, anatomy, and morphology of plant species. The study of salinity stress on three range plant species of Chenopodiaceae family was the main objective of this experiment. The study conducted in completely random design with factorial experiment and four replications. Experimental treatments were three Salsola species and seven levels of salty water solution containing pure sodium chloride with concentration of 0, 100, 200, 300, 400, 500 and 600 mM. Results of the experiment showed that salinity affected the plants morphological and anatomical characteristics. With increasing salinity rates, some morphological changes such as; leaves falling, chlorosis and succulence were observed. Anatomical changes such as accumulation of crystal salt in mesophyll cells and increasing of trichomes for evapotranspiration decrease and salt exclusion were also observed in the species under study.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Chenopodiaceae
• Salinity stress
• trichome
• Salsola
• Morphology
• Physiology