نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سید ابراهیم کاظمی ¹
• امرعلی شاهمرادی ²
• محسن پادیاب ³
• اردشیر شفیعی ⁴
• یاسر قاسمی آریان ⁵

¹ کارشناس پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد

² استادیار، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

³ دانشجوی کارشناسی ارشد بیابان‌زدایی، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

⁴ مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان کهگیلویه و بویراحمد

⁵ دانشجوی کارشناسی ارشد مرتع‌داری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

بررسی رفتار و عملکرد یک گونه گیاهی و مطالعه نحوه ارتباط آن با سایر اجزای زنده و غیرزنده در رویشگاه آن، به­عنوان آت­اکولوژی آن گونه در نظر گرفته می­شود که بخش مهمی از مطالعات اکولوژیک در علوم منابع طبیعی را تشکیل می­دهد. در این تحقیق آت­اکولوژی گونه مرتعی Dorema aucheri با نام فارسی بیلهر (کندل کوهی) در اکوسیستم­های مرتعی استان کهگیلویه و بویراحمد مورد بررسی قرار گرفت. براساس روش تحقیق ابتدا نقشه رویشگاهی مناطق تحت پوشش با استفاده از نقشه­های توپوگرافی به مقیاس50000/1 تهیه گردید و بعد کلیه ویژگیهای رویشگاهی شامل پستی و بلندی، اقلیم، خاک و دیگر ویژگیها شامل گونه­های همراه، چگونگی حضور گونه مورد مطالعه در پوشش گیاهی، سیستم ریشه، فنولوژی، زادآوری، ارزش رجحانی، ترکیبات شیمیایی گیاه و فراوانی آن مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی­های بعمل­آمده نشان می­دهد که گونه Dorema aucheri از ارتفاع 1600 تا 3400 متر از سطح دریا و در اقلیم­های نیمه­خشک، مدیترانه­ای معتدل تا سرد رویش دارد. به­طوری­که بیشترین تراکم این گونه در ارتفاعات 2300 متر تا 3000 متر از سطح دریا می­باشد. بافت خاک در مناطق مورد مطالعه سیلتی رسی لوم، سیلتی رسی، رسی، سیلتی لومی و لومی بوده، Ec خاک بین 21/0 تا 5/0 میلی­موس بر سانتی­متر و pH خاک بین 7/6 تا 73/7، متوسط بارندگی 750 میلی­متر در سال و دمای هوا بین 11- تا 35 درجه سانتیگراد متغیر بوده است. شروع رویش گیاه در استان کهگیلویه و بویراحمد از اواخر نیمه اول اسفندماه تا پایان فروردین­ماه سال بعد مشاهده گردیده است. به­نحوی­که بذر  Dorema aucheriدر نیمه اول تیرماه سفت شده و می­رسد و تا پایان نیمه دوم تیرماه ریزش می­نماید و پس از آن پژمردگی و خواب گیاه اغاز می­گردد. گیاه رشد پاییزه ندارد. ریشه Dorema aucheri گسترش زیادی در جهات افقی و عمودی پیدا می­کند، بطوری­که گاهی گسترش عمودی از 200 سانتی­متر و شعاع گسترش افقی از 150 سانتی­متر تجاوز می­نماید. این گیاه خوشخوراک نیست ولی در غیاب گیاهان خوشخوراک مورد استفاده دام­ها قرار می­گیرد، به­طوری­که انسان نیز از این گیاه استفاده­های غذایی و دارویی می­برد.
 

کلیدواژه‌ها

• Dorema aucheri
• آت‌اکولوژی
• فنولوژی
• استان کهگیلویه و بویراحمد

عنوان مقاله [English]

Autecology of Dorema aucheri in Rangeland Ecosystems of Kohgiloye and Boyerahmad Province

نویسندگان [English]

• Ebrahim KAzemi ¹
• Amrali Shahmoradi ²
• Mohsen Padyab ³
• Ardeshir Shafiee ⁴
• Yaser Ghasemi Aryan ⁵

چکیده [English]

    Autecology consederd as study a plant species behaviour and function and also determining its relationship with other biotic and abiotic components includes an important part of ecological studies in natural resources science. In the current research, autecology of Dorema aucheri, a perennial plant from Apiaceae family, was studied in range ecosystems of Kohgiloye and Boyerahmad. First of all vegetation map was provided using 1:50000 topographic maps and all characteristics including topography, climate, soil, and also companion species, root system, phenology, regenerarion, preference value, chemical compounds and frequency were studied.  According to the results, Dorema aucheri grows in an elevation range of 1600 to 3400 m above sea level and in semi arid and moderate mediterian climates. The highest density of Dorema aucheri was recorded at 2300 to 3000 m above sea level.  Soil texture in the study area was silty clay loam, silty clay, clay, silty loam and loam. Soil EC differed from 0.21 to 0.5 ds/m and a pH range of 7.5 to 8.2 was obtained. Average annual precipitation is 750 mm and temperature differed from -11 to 35 centigrade degree.   Vegetative growth starts in early March and ends in early April. Its flowering stage is from mid April to May. Seed ripening stage is in mid July and no autumn growth was recorded.  Root spreads in vertical (>200cm) and horizontal (>150cm) dieractions. Despite this plant is not palatable, it is used by livestock in absence of other palatable species.  Human also utilizes this species as food or medicinal purposes.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Dorema aucheri
• Autecology
• phenology
• Kohgiluye and Bouyer Ahmad