نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• کورش بهنام فر ¹
• سید عطاءاله سیادت ²
• محمدحسن صالحه شوشتری ³

¹ کارشناس ارشد پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

² - استاد دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین

³ کارشناس پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

چکیده

 آگاهی از ارزش غذایی گونه‌های مختلف تشکیل دهندة علوفه مرتع در زمانهای مختلف جهت مدیریت بهره‌برداری و رسیدن به اهداف تولیدی ضروریست. به منظور تعیین ترکیبات شیمیایی و ارزش غذایی شش گونة مهم مرتعی مربوط به مراتع نیمه استپی گرم خوزستان شامل:Astragalus gypsicolus ،Astragalus sieberi ، Medicago laciniata، Medicago polymorpla ، Hyparrhenia hirta  و Onobrychis gypsicola در دو مرحلة رشد فنولوژیک (رشد رویشی و گلدهی) نمونه‌برداری انجام‌شد. نمونه‌ها در شرایط سایه خشک شدند و پس از آن شاخص‌های مهم ارزش غذایی آنها (پروتئین خام، الیاف خام، ADF، ماده خشک قابل هضم، انرژی قابل متابولیسم، خاکستر، کلسیم و فسفر) در دو مرحلة فنولوژیک اندازه‌گیری شد و در یک طرح آماری اسپلیت پلات در قالب بلوکهای کامل تصادفی به کمک نرم‌افزار آماری SAS مورد تجزیه و تحلیل آماری و میانگین‌ها به کمک آزمون دانکن مورد مقایسه قرار گرفتند. بررسی نتایج نشان می‌دهد که کیفیت علوفه در کلیه گونه‌ها در مرحلة رشد رویشی بالاتر از مرحلة گلدهی بود؛ بنحوی که با پیشرفت مراحل فنولوژیک از میزان پروتئین خام، ماده خشک قابل هضم، انرژی قابل متابولیسم، درصد خاکستر، کلسیم و فسفر کاسته شد، در حالی که بر میزان الیاف خام و دیوارة سلولی منهای همی‌سلولز (ADF) افزوده می‌شود. در میان گونه‌های مورد مطالعه بالاترین درصد پروتئین خام و کمترین درصد  ADFمربوط به گونة Astragalus gypsicolus  و کمترین درصد پروتئین خام و بیشترین درصد ADF به گونه Hyparrhenia hirta اختصاص داشت. اگرچه لگومهای مرتعی از نظر ماده خشک قابل هضم از لحاظ آماری در 5 گروه مجزا قرار گرفتند اما مقدار هضم‌پذیری آنها بین 4/68 تا 8/75 درصد تعیین گردید، در حالی که تنها گراس مورد مطالعه دارای 42 درصد ماده خشک قابل هضم بود.
 

کلیدواژه‌ها

• ارزش غذایی
• گونه‌های مرتعی
• نیمه استپی گرم
• پروتئین خام
• الیاف خام
• خوزستان

عنوان مقاله [English]

Comparison of nutritional values of important range species in semi warm steppe Rangeland of Khouzestan

نویسندگان [English]

• Kurosh Behnamfar ¹
• Ata... Siadat ²
• Mohammad hassan Salehe Shoshtari ³

چکیده [English]

Awareness about forage nutritional values of range species in different stages is necessary for range forage management. In order to evaluate nutritional values of six important range plant species: Astragalus gypsicolus,Astragalus sieberi,Medicago polymorpha, Medicago laciniata, Onobrychis gypsicola, Hyparrhenia hirta at two phenological stages (Vegetative growth and full flowering) the study carried out in semi warm steppe rangeland of  Khouzestan. The samples were dried and then the important nutritional parameters: crude protein, crude fiber, ADF, digestible dry matter, metabolisable energy, ash, phosphorus and calcium were measured. The split plot experiment at random complete block design was used for data analysis and the mean values were compared using Dunkan Test. The results showed that the forage  quality in all of  species were higher in vegetative growth than full flowering stage. Amount of crude protein, digestible dry matter, metabolisable energy, ash, calcium and phosphorus were decreased with development of  growth but amont of crude fieber and ADF were increased. The highest percentage of crude protein and the lowest percentage of ADF obtained in Astragalus gypsicolus but the lowest percentage of crude protein and the highest percentage of ADF were in Hyparrhina hirta. The DMD in range legumes were %63.4 to %75.8 but in the only range grass under study was %42.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• nutritional values. rangeland species
• semi warm steepe
• Crude protein
• crude fiber
• Khouzestan