نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• بهرام محمدی گلرنگ ¹
• غلامعلی گزانچیان ²
• رمضان رمضانی مقدم ²
• حسن فلاحتی ³
• حمید روحانی ⁴
• مژگان مشایخی ⁵

¹ عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی – مشهد

² استادیار پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی

³ کارشناس ارشد پژوهشی، ایستگاه تحقیقات آبخوانداری کاشمر

⁴ کارشناس پژوهشی، ایستگاه تحقیقات آبخوانداری کاشمر

⁵ کارشناس ارشد پژوهشی دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

یکی از مهمترین عوامل مؤثر در مدیریت بهره برداری از مراتع، شناخت از میزان تولید آن می باشد. از طرفی، اندازه‌گیری تولید بطور مسقیم مستلزم صرف وقت و هزینه زیادی است. بنابراین برآورد تولید از طریق اندازه‌گیری عواملی که مرتبط با آن هستند می تواند مورد توجه قرار گیرد. این تحقیق با هدف بررسی رابطه تولید علوفه خشک چند گونه مهم مرتعی با خصوصیات قطر و ارتفاع در منطقه پخش سیلاب کاشمر در سال 1382 اجرا گردید. گونه های مورد مطالعه شامل گونه های بوته‌ای و درختچه ای بودند. جهت تعیین رابطه تولید سالانه از عوامل قطر متوسط تاج پوشش، ارتفاع و حاصلضرب این دو از روابط رگرسیونی با اندازه‌گیری تعداد 30 نمونه گیاه از هر گونه استفاده گردید. اندازه‌گیریها در زمان گلدهی کامل گونه ها انجام شد. نتایج نشان داد که بهترین عامل مؤثر در برآورد تولید از طریق اندازه‌گیری حاصلضرب قطر متوسط در رشد ارتفاعی گیاهان در سال رشد می باشد.(p<0.01). از طرفی برای گونه Poa bulbosa قطر متوسط یقه و گونه Pdygonum avenstrum قطر متوسط تاجی رابطه مستقیم با تولید داشته‌اند. بطور کلی بیشتر گونه‌ها رابطه خطی بین تولید با عوامل قطر متوسط و یا حاصلضرب قطر در ارتفاع را نشان دادند. در حالی که برخی گونه ها از قبیل Scoriola oriontalis ، Artemisia sieberi ،Poteropyrum Olivieri  از رابطه نمایی بین تولید با حاصلضرب قطر متوسط در ارتفاع برخوردار بودند (p<0.01).    شیب خط رگرسیونی در تمام گونه‌ها در رابطه تولید با عوامل قطر متوسط در ارتفاع مثبت بوده و بیشترین تغییرات این عوامل بر عملکرد علوفه خشک مربوط به گونه Polygonum arenastrum و Eringium bungei بود. و کمترین میزان را گونه های Launea spinosa ،  Sophora pachycarpa نشان دادند. بطورکلی این نتایج پیشنهاد می‌کند که جهت کاهش هزینه‌های نمونه‌گیری و اندازه‌گیری تولید بطور مسقیم ،می‌توان با اندازه‌گیری شاخصهای مختلف رشد در زمان مناسب و تعداد نمونه کافی میزان تولید علوفه سالانه مراتع را تخمین زد.
 

کلیدواژه‌ها

• تولید گیاهان بوته‌ای
• روش قطع و توزین
• پخش سیلاب
• کاشمر

عنوان مقاله [English]

Estimation of forage yields of some range plant species by plant height and diameter measurements

نویسندگان [English]

• Bahram Mohammadi golrang ¹
• Gholam ali Gazanchian ²
• Ramzani Ramzani moghadam ²
• Hasan Falahati ³
• Hamid Rouhani ⁴
• Mojgan Mashayekhi ⁵

چکیده [English]

Knowledge of forage production is one of the most important factors in range management program. Direct measurement of forage production is rather expensive and time consuming. The major objective of this study was to fit a model and to estimate the annual forage production of 19 shrub and forbs species. In Kashmar flood spreading area of Khorasan province. Annual forage production of 30 plants of each species were measured and compared with measurements of plant height and crown diameter at flowering stages and multiplication of the values of these two factors. Results showed that plant height times crown diameter in all species except Poa bulbosa and Polygonum arenastrum are a good estimation of forage yield and dry matter production. In general there was a positively significant linear relationship between forage production and crown diameter or plant height * crown diameter for all species under study (P< 0.05) . An exponential model for forage production of Scoriala orientalis, Artemisia siberi and poteropyrum olivieri were detected. These results suggest that a linear or exponential model based on annual growth (height and crown diameter) is a good estimation of forage production if adequate sampling and suitable time is considered.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• shrub production
• clipping and weighing
• Flood spreading
• Kashmar