نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسین ارزانی ¹
• سیده خدیجه مهدوی ²
• علی نیکخواه ³
• حسین آذر نیوند ⁴

¹ استاد دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

² کارشناسی ارشد مرتعداری از دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

³ استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران

⁴ استادیار دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

تعیین نیاز دام و ارزیابی کیفیت علوفه زمرة کارهای اساسی در محاسبه ظرفیت چرایی مرتع محسوب می‌گردند. نیاز غذایی دام با توجه به نوع، وزن، سن، مرحله زندگی و نوع و میزان تولید دام، متغیر است. با توجه به اینکه 27 نژاد گوسفند با اندازه جثه مختلف در مراتع کشور چرا می‌کنند نمی‌توان یک وزن مساوی برای واحد دامی‌کشور در نظر گرفت. بنابراین با توجه به وزن زنده و احتیاجات انرژی هر نژاد گوسفندی، می‌بایست وزن واحد دامی و مقدار علوفه مورد نیاز روزانه آن را تعیین کرد. از این رو یکی از نیازهای اساسی در بهره برداری صحیح از مرتع تعیین وزن زنده دام چراکننده و نیاز غذایی روزانه آن بر اساس کیفیت علوفه مراتع می‌باشد. به منظور تعیین واحد دامی نژاد مورد نظر دو گله گوسفند از نژاد دالاق انتخاب ودر هر گله 50 رأس گوسفند شامل 15 رأس میش 3 ساله، 15 رأس میش 4 ساله، 10 رأس بره 3 ماهه، 10 رأس بره 6 ماهه، 5 رأس قوچ 3 ساله، 5 رأس قوچ4 ساله علامت گذاری و در سه مرحله ( هنگام استفاده از پس چر، اول قشلاق و آخر قشلاق) توزین شدند. وزن زنده هر واحد دامی نژاد دالاق 75/51 کیلو گرم تعیین شد. برای قوچ، بره سه ماهه و بره شش ماهه به ترتیب 37/1، 57/0، 85 /0 واحد دامی تعیین شد. برای تعیین نیاز علوفه روزانه نژاد دالاق، از گیاهان مورد چرای دام در منطقه در مراحل مختلف فنولوژی نمونه برداری و کیفیت آنها تعیین گردید. پس از تعیین کیفیت علوفه، با توجه به فرمول‌های مربوطه و درصد افزایش انرژی مورد نیاز دام که شرایط منطقه آن را تعیین می‌کند ( در این تحقیق، 40 درصد در نظر گرفته شد). مقدار انرژی مورد نیاز واحد دامی نژاد دالاق 8/9 مگاژول در روز تعیین شد و سپس با توجه به کیفیت علوفه در دو مرحله فنو لوژی میزان نیاز روزانه دام به ترتیب2/1کیلو گرم در رشد رویشی و 53/1کیلو گرم در رشد کامل برآورد گردید. جهت تجزیه و تحلیل آماری و بررسی اثرات متقابل عوامل از نرم افزار SAS و آزمون فاکتـوریل در قالـب طرح پایه کاملا تصــادفی استفاده شـد. نتایج تجزیه واریانس مربوط به وزن دام‌ها نشان داد که بین اثر گله، جنس، سن و مرحله چرایی و اثرات متقابل آنها بر روی وزن دام )01/0 (P< اختلاف معنی داری وجود دارد.

کلیدواژه‌ها

• مرتع
• واحد دامی
• نیاز روزانه واحد دامی
• نژاد دالاق
• آق قلا

عنوان مقاله [English]

Determination of Animal Unit weight and Animal Unit Requirement of Dalagh breed (Case Study: Agh Ghala Region)

نویسندگان [English]

• Hosein Arzani ¹
• Khadijeh Mahdavi ²
• Ali Nikkhah ³
• Hosein Azarnivand ⁴

چکیده [English]

Information on animal daily requirement and forage quality for determination of rangeland grazing capacity is an essential task for range management. Animal requirement depends on factors such as weight, age, physiological condition as well as forage quality. There are more than 27 sheep breeds with different body size in Iran. So it is not possible to represent a unique weight for animal unit in overall country. To overcome the problem live weight and daily requirement of each breed should be determined. In the present study, two herds of Dalagh sheep breed were selected  with fifty head sheep in each including  : fifteen head three years old ewes, fifteen head four years old ewes, ten head three months old lambs, ten head six months old  lambs, five head three years old rams, five head four  years old rams. They were weighed at three times (when grazing pasture, early and late winter in lowland). Average live weight of three and four year old ewes was considered as 51.75 kg. Equivalent animal unit for ram, three and six month lambs was obtained 1.37, 0.57 and 0.85 respectively. Animal requirement was determined based on forage quality in two phonological stages of vegetative and maturity. So, animal requirements were determined 1.2 and 1.53 kg dry matter per day at the times of vegetative and maturity stages respectively. Because of environmental condition and distance of watering point and sheep yard, metabolizable energy requirement per day was determined about 9/8 MJ. The SAS statistical software was used for data analysis according to factorial experiment in the form of completely randomized design. The result of analysis of variance showed herds, sex, age and location and also their interaction had significant effects on animal live weight (p<0.01).

کلیدواژه‌ها [English]

• rangeland
• animal unit
• daily requirement
• Dalagh breed
• Agh ghala