نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• لیلا کاشی زنوزی ¹
• شهرام بانج شفیعی ²
• حسین سعادت ³

¹ کارشناس ارشد پژوهشی، بخش تحقیقات بیابان، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران،

² استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات بیابان، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

³ پژوهشگر دانشگاه مک گیل، کانادا

چکیده

در این تحقیق به‌منظور بررسی ارتباط پراکنش گونه‌های مرتعی Astragalus  microcephalus, Bromus tomentellus و Onobrichis cornuta با برخی خصوصیات فیریکی و شیمیایی خاک، پس از تلفیق نقشه‌های کاربری اراضی، درصد شیب و زمین‌شناسی و تشکیل واحدهای کاری همگن در حوزه آبخیز زیلبرچای، تعداد 35 نمونه پروفیل خاک به روش Stratified Random Sampling تهیه شدند. سپس خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک شامل بافت، اسیدیته، هدایت‌الکتریکی، آهک و ماده آلی اندازه‌گیری شد. با تلفیق نقشه پراکنش گونه‌های گیاهی با نقشه واحدهای اراضی، عوامل خاک مربوط به هریک از این گونه‌ها به‌دست آمد. ابتدا، ارتباط حضور این گونه‌های مرتعی با عوامل خاک، با استفاده از روش رگرسیون لجستیک بررسی شد و بعد در آن واحدهای اراضی که گونه‌های مزبور، تشکیل تیپ مرتعی As.mi-Br.to-On.co را داده‌اند، نقشه تراکم پوشش گیاهی، با استفاده از تصاویر ماهواره لندست و شاخص NDVI تهیه شد. مقادیر درصد سطحی تراکم پوششی تیپ مرتعی As.mi-Br.to-On.co با استفاده از مدل تراکم سطحی محاسبه گردید. بر اساس نتایج آزمون Paired Samples test بجز اسیدیته و هدایت‌الکتریکی خاک اختلاف معنی‌داری بین مقادیر اندازه‌گیری ‌شده در عمق‌های 15-0 و 45-15 سانتی‌متری خاک وجود نداشت. تجزیه‌و‌تحلیل آماری رابطه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در عمق‌های 15-0 و 45-15سانتی‌متری خاک، بر اساس روش رگرسیون چند متغیره خطی انجام شد. ضریب تبیین مدل رگرسیون چندمتغیره خطی برای تراکم پوششی 30، 50، 65، 85 و 100 درصد برای عمق 15-0 سانتی‌متر خاک به‌ترتیب 47/0، 47/0، 52/0، 74/0 و 74/0 به‌دست آمد. همچنین مقادیر ضریب تبیین رگرسیونی در عمق 45-15 سانتی‌متری خاک برای عوامل اسیدیته و هدایت‌الکتریکی خاک در تراکم پوششی 30، 50، 65، 85 و 100 درصد به‌ترتیب 24/0، 31/0، 32/0، 42/0 و 69/0 محاسبه شدند که نشان می‌دهد تراکم پوشش گیاهی تیپ مرتعی As.mi-Br.to-On.co تحت تأثیر مقدار ماده آلی و pH و بافت خاک در عمق 15-0 سانتی‌متری خاک منطقه مطالعاتی بوده است.

کلیدواژه‌ها

• رگرسیون چند متغیره خطی
• رگرسیون لجستیک
• شاخص NDVI
• درصد تراکم سطحی
• زیلبرچای

عنوان مقاله [English]

Relationship between soil physicochemical properties affecting some range species

نویسندگان [English]

• leila kashi zenouzi ¹
• Shahram Banedj Schafiee ²
• Hosein Saadat ³

چکیده [English]

This research was aimed to investigate the relationship between the distribution of range species including: Astragaluss microcephalus, Bromus tomentellus, Onobrichis cornuta and some soil physicochemical properties. After overlaying the maps of land-use, slope percentage, and geology, and forming the homogenous land units in the Zilber Chay Watershed, 35 soil samples were taken by stratified random sampling method. Soil physicochemical properties including texture, pH, EC, lime, and organic matter were measured. The soil factors related to each of these range species were obtained by overlaying the maps of range species distribution with land unit maps. First, the relationship between the presence of these range species with soil factors was investigated using logistic regression method. Then, the vegetation density map was prepared using Landsat satellite images and NDVI index for the land units in which the range vegetation type As.mi-Br.to-On.co was found. The values of area density percentage for the vegetation cover related to the range type As.mi-Br.to-On.co were calculated using area density model. According to the results of paired samples test, there was no significance difference among the measured values at 0-15 and 15-45 cm soil depths, except for soil acidity and electrical conductivity. The statistical analysis of the relationship between soil physiochemical properties at 0-15 and 15-45 cm soil depths was performed using multiple linear regression method. The determination coefficient of multiple linear regression model was calculated to be 0.24, 0.31, 0.32, 0.42 and 0.69, respectively, for the vegetation densities of 30, 50, 65, 85 and 100% at 0-15 cm soil depth. In addition, the regression coefficients of soil acidity and electrical conductivity were calculated to be 0.24, 0.31, 0.32, 0.42, and 0.69, respectively, for the vegetation densities of 30, 50, 65, 85, and 100% at 15-45 cm soil depth. This result indicated that the vegetation density of As.mi-Br.to-On.co was affected by the amount of organic matter, pH, and soil texture at 0-15 cm soil depth in the study area.

کلیدواژه‌ها [English]

• Multiple Linear Regression
• Logistic regression
• NDVI Index
• area density percentage
• Zilber Chay Watershed