همکاری با انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

2 دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

چکیده

تامین آب برای آبیاری گیاهان در مناطق خشک بسیار مشکل است. در مقابل، گیاهان مرتعی و بیابانی مقاومت زیادی به خشکی دارند و ممکن است نیازی به آبیاری نداشته باشند. بنابراین تعیین بهترین نوع کشت گیاهان مرتعی و مقایسه عملکرد بذر در روش‌های دیم یا آبی از پرسش‌های اصلی تولید کنندگان بذر محسوب می‌شود. این پژوهش با هدف مقایسه اثر دو روش کشت آبی و دیم بر عملکرد تولید بذر سه بوته مرتعی  Eurotia ceratoides ،Kochia prostrate و  Salsola rigida در ایستگاه تولید بذر گیاهان مرتعی شهرک امام نیشابور انجام شد. جهت نمونه‌برداری در هرسایت 5 عدد ترانسکت نواری (به طول 30 متر و عرض 50 سانتی‌متر) به صورت تصادفی مستقر شد. در طول هر ترانسکت تعداد بوته‌های مستقر شده هر گونه شمارش شد. تولید علوفه خشک از روش قطع و توزین محاسبه شد. بیشترین تولید بذر مربوط به گیاه S. rigida در کشت آبی (1074 کیلو گرم در هکتار) و کمترین مقدار برای E. ceratoides در کشت دیم (209 کیلوگرم در هکتار)، بود. آبیاری باعث شد تا در گونه E. Ceratoides مقدار تراکم، تولید بذر، تولید اندام هوایی و تعداد بذر در هکتار، در گونه K. prostrate مقدار تراکم و وزن اندام هوایی و در گونه S. rigida تراکم بوته ها بطور  معنی‌داری بیشتر از روش دیم باشد. نتیجه گیری، به منظور تولید بذر در ایستگاه شهرک امام، کاشت گیاه E. ceratoides بصورت کشت آبی توصیه می شود، امّا S. rigidaو K.  prostrata بعد ازاستقرار اولیه نیازی به آبیاری ندارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparing Seed Yield of Salsola rigida, Kochia prostrataAnd Eurotia ceratoidesUnder RainfedAndIrrigation Regimes, In Sharak-Imam Neyshabur Seed Production Station

نویسندگان [English]

  • Mohammad Farzam 1
  • Hosein bagherzadeh 2

چکیده [English]

It is very difficult to provide water for irrigating plants in arid areas. However, range and desert plants are usually drought tolerant and may need no additional water for growth. Therefore, determining the best cultivation method (irrigation or rainfed) in terms of seed production economy is an important issue for seed producers. This research was aimed to compare the seed yield of three rangeland shrubs, Salsola rigida, Kochia prostrata and Eurotia ceratoides under rainfed and irrigation regimes, at the Seed Production Station of Sharak-Imam Neyshabur. For sampling, five belt transects (30 m length and 50 cm width) were randomly established, along which the number of plants established were counted for each species. Forage production was estimated by cut-and-weight method. The highest seed yield was recorded for Salsola under irrigation (1074 kg/ha) and the lowest for Eurotia under rainfed cultivation (209 kg/ha). Irrigation regime increased plant density, seed yield, seed number, and forage yield in Eurotia; plant density and forage yield in Kochia, and plant density in Salsola. Accordingly, for seed production in Shahrak Imam, we suggest sowing Eurotia under irrigation, but Kochia and Salsola need no watering after the initial establishment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • seed production
  • forage production
  • seedling density
  • range shrubs
  • seed number
اسدی، م. 1380. فلور ایران. شماره 38، تیره اسفناج، چغندر (Chenopodiaceae) ،انتشارات موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع. 510 ص.
انصاری، ک.، گزانچیان، ع.، صابری، م.، بزرگمهر، ع.، جاجرمی، و.، 1389. بررسی عوامل اقلیمی و ادافیکی بر سبز شدن و استقرار هفت گونه گراس پایای فصل سرد در استان خراسان شمالی. جنگل و مرتع، 88: 55 – 64.
انصاری، ک.، گزانچیان، ع.، صابری، م.، بزرگمهر، ع.، جاجرمی، و.، 1389. بررسی روند سبز شدن و عوامل مؤثر بر استقرار گیاهچه هفت گونه گندمیان پایای فصل سرد در بجنورد (منطقه سیساب). مرتع، 4: (4) 520 - 529.
جنگجو، م.، 1388. اصلاح و توسعه مرتع. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، ایران، 225ص.
رحیمیان، ح. و خسروی، م. 1375. فیزیولوژی بذر. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، ایران، 96ص.
سلیمانی پور، ا،. باقری، ا،. واثقی، ا.، 1390. ارزیابی اقتصادی روش های آبیاری و تأثیر آن بر عملکرد ارقام سیب زمینی در استان اصفهان. تحقیفات اقتصاد کشاورزی، 1: 143- 164.
عسکریان، م.، 1371. مدیریت تولید بذر در گیاهان مرتعی. پژوهش و سازندگی، 14: 6-9.
کوچکی، ع.م.، نصیری محلاتی، م. و عزیزی، گ.، 1385. اثر فواصل مختلف آبیاری و تراکم بر عملکرد و اجزاء عملکرد دو توده بومی رازیانه. پژوهش‌های زراعی ایران، 4: (1) 141- 131.
گالشی، س.ع.، بیات ترک، ز. 1385. اثرات خشکی زودرس بر روی قدرت بذر دو نوع گندم کشت شده. علوم کشاورزی و منابع طبیعی، 12: (6) 119 -113.
گزانچیان، ع. 1391. افزایش بنیه گیاهچه با مدیریت تراکم پنجه در تولید بذر گونه Agropyronelengatum Host.. مرتع، 1: 80 – 87.
محسن آبادی، ق.، خدابنده، ن.، عرشی، ی. پیغمبری، ع.1380. اثرات کاربرد نیتروژن و آبیاری بر روی عملکرد و اجزاء عملکرد دو رقم کلزا. علوم کشاورزی، 32: (4) 772 – 765.
 مقدم، م. ر.، 1377. مرتع و مرتع‌داری. انتشارات دانشگاه تهران، ایران، 375ص.
Asay, K. H., & Johnson, D. A. 1983. Genetic variability for characters affecting stand establishment in crested wheatgrass. Journal of Range Management, 36: 703 – 706.
Balyan, G. A., 1972. Prostrate summer cypress and its culture in Kighizia. Istadel stove, Frunze, Kirghizistan. Published for the U.S. Department of Agriculture and The National Science Foundation by the Al Ahram Center for Acientific Translation, Spring field, VA. Available from National Technology Information Service. 294p.
Gintzburger, G., Toderich, K. N., mardonov, B. K. and Mahmudov, M. M., 2003. Rangelands of the arid and semi-arid zones in Uzbekistan. CIRAD, ICARDA, Montpellier, France, 426p.
Nemati, N., 1997. Comparative platability of Atriplex canescens. Journal of Range management. 30: 368 – 369.
Sherrod, L. B., 1971. Nutritive value of Kochia scoparia. Yield and chemical composition at three sges of maturity. Agronomy Journal, 63:343 – 344.
-Soleimani, M. R., Kafi, M., Ziaee, M. and Shbahang, J., 2008. Effect of limited irrigation with saline water on seed yield and seed quality of two local populations of Kochia scoparia L. Schrad. Journal of Agricultural Sciance and Natural Resources, 2(22): 307-317.
Tecle, A. and Yitayew, M., 1990. Preference ranking of alternative irrigation technology via a multicriterion decision-making procedure. Transaction of ASAE, 33: 1509 – 15
 Waldron, B. L., Eun, J. S., ZoBell, D. R. and Olson, k. C., 2010. Forage Kochia (Kochia prostrate) for fall and winter grazing. Journal of Smaall Ruminant Research 91: 47 -55.
Torknejad, A., Aghaie, M., Jafari, H., Shirvani, A., Rouentan, R., Nemati, A. and Shahbazi, Kh., 2006. Study and economic evaluation of drip (tape) irrigation method on wheat compared to surface irrigation in water limited areas. Pajouhesh & Sazandegi, 72: 36-44.