همکاری با انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی، سازمان تحقیقات، ترویج و آموزش کشاورزی، مشهد، ایران

2 استاد پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

چکیده

به منظور بررسی اثرات و تعیین مناسبترین ترکیب کشت مخلوط یونجه (Medicagosativa) با سه گونه از گندمیان شامل Agropyronelongatum و Agropyrondesertrum وFestucaarundinacea ، از نظر صفات رویشی، عملکرد علوفه و نسبت برابری زمین در مقایسه با کشت خالص آنها آزمایشی طی سال های 1388 الی 1390 در محل ایستگاه تحقیقات منابع طبیعی سیساب واقع در استان خراسان شمالی انجام شد. آزمایش بصورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل فاکتور اصلی (a= ترکیب‌های مختلف نسبت کشت مخلوط گونه ها) در 13 سطح و فاکتور فرعی (b= شیوه کشت شامل کشت مخلوط و کشت یک در میان) در دو سطح بود. در این تحقیق صفات رویشی، عملکرد علوفه خشک و سودمندی کشت مخلوط از طریق محاسبه نسبت برابری زمین برای عملکرد علوفه محاسبه شد. نتایج نشان داد که اثر تیمار نسبت های کشت مخلوط یونجه و گندمیان روی صفات رویشی معنی‌دار بود. بیشترین نسبت برگ به ساقه گندمیان به میزان 66/81 درصد در تیمار یونجه 25% + فستوکا 75% بدست آمد. اثر تیمار روش کشت مخلوط، فقط روی صفت تعداد بوته در متر مربع در گندمیان معنی دار بود. تعداد بوته گندمیان در روش کشت مخلوط بیشتر از کشت یک در میان بود. اثر تیمار مخلوط یونجه و گندمیان روی وزن خشک علوفه گندمیان و یونجه، مجموع وزن خشک علوفه و نسبت برابری زمین معنی دار بود. بیشترین مقدار تولید علوفه خشک در هکتار از تیمار کاشت مخلوط یونجه 25%+آ.النگاتوم 75% به میزان 2317 کیلوگرم علوفه خشک در هکتار به دست آمد. بیشترین نسبت برابری زمین (53/1) مربوط به تیمار یونجه 25% + فستوکا 75% در الگوی کشت مخلوط بود که نشان‌دهنده 53% بهبود در استفاده از زمین در مقایسه با کشت خالص هر کدام از گونه‌ها بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Effects of mixed cropping of alfalfa and three grasses species on vegetative traits, forage yield and land equivalency ratio in dryland farming systems of Northern Khorasan

نویسندگان [English]

  • Ali Akbar Ameri 1
  • Ali Ashraf Jafari 2

1 Assistant professor, North Korasan Agriculture and Natural Resource Research Center

چکیده [English]

Production of forage protein is limited in arid and semi-arid environments. Grass-legume intercropping could be a viable option to obtain forage with higher protein content. To study the best composition of mixed cropping of alfalfa (Medicago sativa) and three grass species (Agropyron elongatum, Agropyron desertrum and Festuca arundinacea) on vegetative characteristics and forage yield, a two-year experiment was conducted during 2009 and 2010 in Sisab station of the Natural Resources Research Station of North Khorasan province. The experimental design was a split plot based on randomized complete block design with three replications. The main factors were mix-cropping ratios and sub-factors were two methods of mixed cropping (including mixed and intercropping). Vegetative traits, forage yield, and land equivalency ratio(LER) were determined during the experiment. Data were analyzed by SAS software and means comparisons were made by Duncan's test. Results of analysis of variance showed that the effect of mixed cropping on growth characteristics of alfalfa and grass species was significant. The higher values of the leaf to stem ratio (81.66%) was obtained from mixed cropping of alfalfa 25% + Festuca 75% treatment. The effects of sowing pattern (mixed and row intercropping) on vegetative traits were not significant. The effects of mixed cropping on the yield and LER of both alfalfa and grass forage were significant. The highest amount of dry matter production with average values of 2317 kgh-1 was obtained in mixed cropping of alfalfa 25% + Agropyron elongatum 75%. The highest LER (1.53) was related to the treatment of Festuca 25% + 75% alfalfa in intercropping patterns, representing 53% improvement in land use compared with monocultures of each of species.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dryland farming systems
  • forage yield
  • land equivalent ratio (LER)
  • Medicago sative
  • mixed cropping
بحرانی، م. و کاظمینی، ع. 1387. مقایسه عملکرد کل ماده خشک و ترکیب گونه ای برخی بقولات و گندمیان علوفه ای در کشت های خالص و مخلوط، مجله علوم گیاهان گیاهان زراعی ایران، 39 :210-203.
پور مرادی، ص. و جعفری، ع. 1387، ارزیابی محصول علوفه و سازگاری هفت جمعیت شبدر قرمز به صورت کشت خالص و مخلوط با فستوکا بلند در مراتع البرز شمال. انتشارات موسسه جنگلها و مراتع.، 104صفحه.
پیمانی فرد، ب.، ملک پور، ب. و فائزی پور،م. 1373 . معرفی گیاهان مهم مرتعی وراهنمای کشت آنها برای مناطق مختلف ایران، انتشارات موسسه تحقیقات جنگتها و مراتع.
جعفری، ع. 1384 . نقش گراسها و لگوم ها در تولید علوفه . خلاصه مقالات اولین همایش ملی گیاهان علوفه ای کشور، کرج، دانشکده کشاورزی.
حسن زاده اول، ف.،کوچکی ع.، خزاعی ح. و نصیری محلاتی م. 1389. اثر تراکم بر خصوصیات زراعی و عملکرد مرزه (Satureja hortensis L) و شبدر ایرانی (Trifolium resupinatum L) در کشت مخلوط، پژوهشهای زراعی،  8(6): 929 -920.
صارمی، س. 1390. بررسی اثرات کشت خالص و مخلوط گراس‌ها و لگوم ها بر عملکرد و کیفیت علوفه در شرایط دیم بروجرد. پایان نامه کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد، 76 صفحه.
غفاری، ع.، امامی، ع. و حکمت، الف. 1377. بررسی و مقایسه عملکرد قره یونجه با علف باغ در حالات مخلوط و کشت خالص آنها. نشریه علمی ـ پژوهشی نهال و بذر (14) 3 : 9ـ1
قادری، ق. ، گزانچیان، ع و یوسفی ، م. 1387. مقایسه عملکرد علوفه کشت مخلوط و تک کشتی یونجه و آگروپایرون. فصلنامه تحقیقات مرتع و بیابان ایران، سال پانزدهم، (31)2 : 228 – 256.
کوچکی، ع، نصیری محلاتی، م. زارع فیض آبادی، الف و جهان بین، م. 1383. ارزیابی تنوع نظام‌های زراعی در ایران. پژوهشی و سازندگی. سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی، (63) 17: 83-70.
مدیر شانه‌چی. م . 1375. تولید و مدیریت گیاهان علوفه‌ای. انتشارات معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی
مظاهری ، د. 1377. زراعت مخلوط. انتشارات دانشگاه تهران. 262 صفحه.
نجفی، الف.، و، محسنی، ش. 1382. مقایسه تولید علوفه در کشت مخلوط یونجه با دو گونه گرامینه. فصلنامه پژوهشی تحقیقات مرتع و بیابان، (10) 1 : 15-1
نوربخشیان، ج، مسعودی، ب.، روشن دل، م. و ، صادقی، الف. 1386. بررسی اثر کشت مخلوط یونجه و لولیوم بر عملکرد کمی و کیفی علوفه، انتشارات مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی چهار محال بختیاری.
یوسفی، م.، توکلی، ح.، گریوانی، گ. و قادری، غ.. 1376 . برآورد عملکرد اقتصادی محصول سرپا کشت مخلوط یونجه دیم کریساری و آگروپایرون دزرتروم، انتشارات مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی.
Ates, S., Feindel, D., El Moneim, A., and Ryan, J., 2013, Annual forage legumes in dryland agricultural systems of the West Asia and North Africa Regions: research achievements and future perspective. Grass and Forage Science, 10:1111-12074.
Crabtree, R. J., Prater, J. D. and Mbolda, P., 2000, Long-term wheat soybean and grain sorghum double cropping under rainfed conditions, Agronomy Journal, 82: 683-686.
El-Morsy, M. H. M., 2009, Influence of cutting height and plant spacing on Sesbania  (Sesbania aegyptiaca [Poir]) productivity under hyper-arid conditions in El-kharga Oasis, El-Wadi El-Gaded, Egypt. International Journal of Plant Production 3 (2): 77-84.
Hauggaard-Nielsen, H., Ambus, P. and Jensen, E.S., 2001, Interspecific competition, N use and interference with weeds in pea-barley intercropping. Field Crops Research, 70:101-109.
Howarth, R. E., 1988, Anti quality factors and nonnutritive chemical components, In: 493-514. Hanson, A. A., Barones, D. K., Hill, R. R. J., (Eds.) Alfalfa and alfalfa improvement, American Society of Agronomy Publications.
Huda, A. K. S., 1998, Simulating growth and yield responses of sorghum to changes in plant density. AgronomyJournal, 80: 541-547.
Jahanzad, E., Jorat, M., Moghadam, M., Sadeghpour, A., Chaichi, M. R. and Dashtaki, M., 2013, Response of a new and a commonly grown forage sorghum cultivar to limited irrigation and planting density, Agriculture Water Management, 117: 62-69.
Lithourgidis, A. S., Vasilakoglou, I. B., Dhima, K. V., Dordas, C. A. and Yiakoulaki, M. D., 2006.  Forage yield and quality of common vetch mixtures with oat and triticale in two seeding ratios, Field Crops Research, 99: 106-113.
Lithourgidis, A. S., Dordas, C. A., Damalas, C. A. and Vlachostergios, D. N., 2011, Annual intercrops: an alternative pathway for sustainable agriculture, Australian Journal of Crop Science, 5:396-410.
Moynihan, J. M., Simons, S. R. and Sheaffer, C. C., 1996, Intercropping annual medic with conventional height and semi dwarf barley grown for grain, Agronomy Journal, 88: 823-828.
Sadeghpour, A., Jahanzad, E., Esmaeili, A., Hosseini, M. B. and Hashemi, M., 2013, Forage yield, quality and economic benefit of intercropped barley and annual medic in semiarid conditions: Additive series. Field Crops Research, 148: 43-48.
Sistach, M., 1990, Inter cropping of forage sorghum, maize and soybean during establishments of different grasses in a vertisol soil, Cuban Journal of Agricultural Science. 24: 123-129.
Sulc R. M. and Albrecht K. A., 1996, Alfalfa establishment with diverse annual ryegrass cultivars, Agronomy Journal, 88(3): 442-447
West, C.P. and Win, W.E., 1985, Nitrogen fixation in alfalfa-orchard grass pasture. Agronomy Journal, 77:89-94.
Willey, R. W., 1979, Intercropping: It's Importance and Research, Needs, Part I: Competition and yield advantages, Field. Crop Abstracts, 32:1-10.