تحقیقات مرتع و بیابان ایران

همکاری با انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

تغییرات فصلی بانک بذر خاک گونه‌های گیاهی در مراتع ییلاقی سرخ‌آباد سوادکوه، استان مازندران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

2 استادیار دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

3 استاد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

4 مربی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

چکیده

تغییرات ذخیره بذر گونه‌ها در خاک بر پویایی پوشش گیاهی مراتع تاثیر گذار است. هدف این تحقیق تعیین میزان تغییرات بانک بذر گونه‌های گیاهی در طول فصل رویش دربخشی از علفزارهای ییلاقی دامنه شمالی البرز واقع در مراتع منطقه سرخ‌آباد در شهرستان سوادکوه، استان مازندران است. بانک بذر در ماه‌های اسفند، اردیبهشت، مرداد و مهر با نمونه‌گیری از دو عمق خاک (صفر تا 5 و 5 تا 10 سانتی‌متر) انجام شد. نمونه‌ها در شرایط طبیعی گلخانه به مدت 11 ماه نگهداری شده و بذرهای جوانه‌زده شناسایی شدند. در این تحقیق 76 گونه گیاهی در بانک بذر خاک در طول فصل رویش شناسایی شدند. در همه فصول تعداد بذر در عمق صفر تا 5 سانتی‌متر به‌طور معنی‌داری بیشتر از عمق 5 تا 10 سانتی‌متر بود. بانک بذر در دو فصل تابستان (مرداد) و پاییز (مهر) حداکثر تعداد بذر را داشت. برای بانک بذر 21 گونه گیاهی تغییرات معنی‌داری در طول فصل رویش مشاهده شد. برای گونه‌های گیاهی Thlaspisp. ، Stellariamedia،Fumariasp.، Poabulbosa،Alyssumsp.، Thlaspihastulatum،Hieraciumsp.،  Myosotissilvaticaدر طول فصل رویش بانک بذر روند افزایشی داشته در حالی که برای گونه‌های Sonchus oleraceus،Cynodon dactyl ،Carex sp.، Potentilla canescence، Digitaria sanguinalis،Taraxacum montanum ، Dactylis glomerata  بانک بذر خاک در طول فصل رویش کاهش معنی‌داری را نشان داد. برای برخی گونه‌های دیگر نظیر Medicago lupulina،Agropyron repens ،Veronicapersica ، Stachysbyzantine،Tragopogon sp.، Bromus sp.  بانک بذر خاک در یک زمان به نقطه اوج رسیده و سپس روند کاهشی داشته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Seasonal variation in soil seed bank of summer rangelands at Sorkh-Abad Savadkooh, Mazandaran province

نویسندگان [English]

  • sara Heshmati 1
  • Jamshid Ghorbani 2
  • Maryam shokri 3
  • Hasan zali 4

2 Academic staff-SANRU

چکیده [English]

Seasonal variation in seed bank impacts vegetation dynamic. The purpose of this study was to determine the changes of soil seed bank during the growing season. This study was carried out in a summer grassland in the northern slopes of Alborz Mountain, SorkhAbad, Savadkoh in Mazandaran province, Iran. Sampling was done in March, May, August and October 2010 from two soil depths (0-5 and 5-10 cm). Seed bank composition and size were determined by seed germination of soil samples in glasshouse for 11 months. In this study, 76 species were identified in the soil seed bank during the growing season. In all months, seed density was greater in the upper soil layer than that in lower soil depth. The seed bank in summer (August) and autumn (October) had the maximum seed density. Significant temporal changes were found in the seed bank of 21 species. The seed bank of Thlaspi sp. , Stellaria media, Fumaria sp., Poa bulbosa, Alyssum sp., Thlaspi hastulatum, Hieracium sp. and Myosotis silvatica significantly increased during growing season while a significant reduction was found in the seed bank of Sonchus oleraceus, Cynodon dactylon, Carex sp., Potentilla canescense, Digitaria sanguinalis, Taraxacum montanum, and Dactylis glomerata.For some species such as Medicago lupulina, Agropyron repens, Veronica persica, Stachys byzantine, Tragopogon sp., and Bromus sp. soil seed banks showed a peak and then significantly declined.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Growing season
  • seed ecology
  • seed dispersal
  • Seed germination
  • seed predation
مراجع
حشمتی، س.، 1390. تغییرات ترکیب و مقدار بانک بذر خاک در طول فصل رویش (مطالعه موردی: علفزارهای سرخ‌آباد سوادکوه، استان مازندران). پایان نامه کارشناسی ارشد مرتعداری. دانشکده منابع طبیعی. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری. 104ص.
سالاریان، ف.، 1390. مقایسه پوشش گیاهی و بانک بذر خاک در شرایط قرق و چرای دام در مراتع چهار باغ گرگان. پایان نامه کارشناسی ارشد مرتعداری. دانشکده منابع طبیعی ساری. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری. 117ص.
عباسی موصلو، ح.، قربانی، ج.، صفائیان، ن.، و تمرتاش، ر.، 1388. اثر آتش سوزی پوشش گیاهی بر ترکیب گونه‌ای بانک بذر خاک در پارک ملی بمو شیراز. مجله مرتع. (3) 4: 623-640.
غلامی، پ.، 1390. تغییرات پوشش گیاهی و بانک بذر خاک در شدت‌های مختلف چرای دام (مطالعه موردی: مراتع ماهور ممسنی، استان فارس). پایان نامه کارشناسی ارشد مرتعداری. دانشکده منابع طبیعی ساری. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری. 162ص.
قربانی، ج.، بهشتی، ز.، شکری، م.، و تمرتاش، ر.، 1390. ترکیب و مقدار بانک بذر خاک در یک بوم نظام مرتعی و اراضی مرتعی مجاور با سابقه زراعت (بررسی موردی: مرتع‌های ییلاقی دراسله سوادکوه، استان مازندران). مجله منابع طبیعی ایران. (64) 2: 229- 241.
قربانی، ج.، ایلون، ه.، شکری، م.، و جعفریان، ز.، 1387. مطالعه ترکیب گونه‌ای پوشش گیاهی و بانک بذر خاک در دو تیپ بوته‌زار و مشجر مرتعی. مجله مرتع. (2) 3: 264- 276.
کمالی، پ.، و عرفانزاده، ر.، 1391. مطالعه رابطه پوشش سطحی و بانک بذر خاک ( مطالعه موردی: حوزه آبخیز واز). مجله مرتع. (6) 2: 142-153.
نظری، س.، 1390. بررسی تنوع و غنای بانک بذر در علفزارهای زیر حوزه سرخ آباد سوادکوه، پایان نامه کارشناسی ارشد مرتعداری. دانشکده منابع طبیعی ساری. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری. 119ص.
 یوسفی، ج.، 1390. برآورد میزان تولید بذر و پراکنش بذر در علفزار منطقه سرخ آباد سوادکوه، استان مازندران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مرتعداری دانشکده منابع طبیعی. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری. 109ص.
Aziz, S., and Khan, A., 1996. Seed bank dynamics of semi-arid coastal shrub community in Pakistan. Journal of Arid Environment, 34:81-87.
Bakker, J. P., Poschlod, P., Strykstra, R. J., Bekker, R. M. and Thompsom, K., 1996. Seed banks and seed dispersal: important topics in restoration ecology. Acta Botanica Neerlandica, 45:461-490.
Ghaderi, Sh., Ghorbani, J., Jafarian Jelodar, Z. and Shokri, M., 2013. Similarity between aboveground vegetati on and soil seed bank in Sorkh-Deh rangelands, Damghan, Semnan province . Rangeland, 7: 64-73.
Chaideftou, E., Thanos, C., Bergmeier, E., Kallimanis, A. and Dimopoulos, P., 2009. Seed bank composition and above-ground vegetation in response to grazing in sub-Mediterranean oak forests (NW Greece). Plant Ecology, 201: 255- 256.
Fenner, M., 1995.Ecology of seed banks. 507-528. In: Kigel, J., and Galili, G. (Eds.), Seed Development and Germination. Marcel Dekker, New York, 699p.
Fenner, N., and Thompson, K., 2005. The Ecology of Seed. University of Southapton. UK. British Laboratory, 65p.
Ghermandi, L., 1997. Seasonal patterns in the seed bank of grassland in north-western Patagonia. Journal of Arid Environments, 35: 215-224.
Kalamees, R., and Zobel, M., 1998. Soil seed bank composition in different successional stage of a species rich wooded meadow in Laelatu, Western Estonia. Acta Oecological, 19(2): 175- 180.
Kruk, B. C. and Benech-Arnold, R. L., 2000. Evaluation of dormancy and germination responses to temperature in Carduus acanthoides and Anagallis arvensis using a screening system, and relationship with field-observed emergence patterns. Seed Science Reaserch, 10: 77-88 .
Lavorel, S, Debussche, M, Leberton, J. D. and Lepar, J., 1993, Seasonal patterns in the seed bank of Mediterranean old-fields. OIKOS, 67:114-128.
Leck, M. A,. 1993. Wetland seed banks: 283- 308.In: Leck, M. A., Parker, V. T., Simpson, R. L., (Eds,). Ecology of soil seed banks. Academic Press, San Diego, 462p.
Mayor, M. D., Boo, R. M., Pelaez, D. V. and Elia, O. R., 2003. Seasonal variation of the soil seed banks of grasses in central Argentina as related to grazing and shrub cover. Journal of Arid Environment, 53: 467- 477.
Ortega, M., Levassor, C. and Peco, B., 1997. Seasonal variation dynamics of Mediterranean pasture seed banks along environmental gradient. Journal of Biogeography, 24: 177-195.
Pekas, K. M., and Schupp, E. W., 2013 Influence of aboveground vegetation on seed bank composition and distribution in a Great Basin Desert sagebrush community. Journal of Arid Environments, 88: 113-120.
Poschlod, P., Abedi, M., Bartelheimer, M., Drobnic, J., Rosbakh, S., and Saatkamp, A., 2012. Seed ecology and Assembly rules in plant communitie: 164-202. In: Van der maarel, E. and Franklin, J. (Eds,). Vegetation Ecology. Wiley- Blackwell. United state, 395p.
Roberts, H. A. and Feast, P. M., 1973. Emergence and longevity of seeds of annual weeds in cultivated and undisturbed soil. Journal of Applied Ecology,10:133-43.
Rokh Firooz, G., Ghorbani, J., Shokri, M. and Jafarian, Z., 2011. Effect of rangeland rehabilitation and restoration on composition and diversity of species seeds in the soil. Iranian Journal of Range and Desert Research, 18(2): 322-335.
Sokal, R. R. and Rohlf, F. J., 1995. Biometry. 3rd. W.H. Freeman and Co., New York, US, 456 p.
Thompson, K. and Grime, J. P., 1979. Seasonal variation in the seed banks of herbaceous species in ten contrasting habitats. Journal of  Ecology, 67: 893- 921.
Vander valk, A. G., and Pederson, R. L., 1989. Seed bank and the management and restoration of natural vegetation: 210-220. In: Leck, M., Parke, V., Simpson, R (Eds,). Ecology of soil seed banks, Academic press, San Deigo, 462p.
Wellstein., C, Otte A. and Waldhardt, R., 2007. Seed bank diversity in mesic grasslands in relation to vegetation type management and site conditions. Journal of  Vegetation Science. 18:153–162.
Zhang, H. and Chau, L. M., 2013. Changes in soil seed bank composition during early succession of rehabilitated quarries. Ecological engineering, 55: 43-50.
 
 
 
تحقیقات مرتع و بیابان ایران
دوره 23، شماره 4
اسفند 1395
صفحه 772-784
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار