نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• لیلا مصطفوی زاده اردستانی ¹
• غلامعلی حشمتی ²
• حمید مصطفی لو ³

¹ دانش آموخته دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان،ایران

² استاد، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

³ مربی، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان گلستان، ایران

چکیده

تعیین شایستگی مرتع برای اهداف مختلف، در جهت مدیریت اصولی می‌باشد و ضامن توسعه پایدار است. وسعت قابل توجهی از اراضی استان گلستان را گیاهان شورروی در بر می‌گیرد که محل چرای انواع دام از جمله گوسفند می‌باشد. هدف از این پژوهش تعیین شایستگی مراتع قشلاقی شورروی دشت گمیشان برای چرای گوسفند با گونه غالب Halocnemum strobilaceum- Aleuropus lagopoidesمی‌باشد. این تحقیق با استفاده از روش فائو در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی در دشت گمیشان استان گلستان صورت پذیرفت. در این روش سه معیار پوشش گیاهی، آب و حساسیت به فرسایش خاک بعنوان زیر مدل‌ها مورد استفاده قرار گرفته و اجزای مدل نهایی را تشکیل دادند. در بررسی زیر مدل پوشش گیاهی پارامترهای تعیین تیپ، درصد پوشش، تولید علوفه و به دنبال آن وضعیت، گرایش و ظرفیت مرتع، در زیر مدل آب، پارامترهای فاصله از منابع آب، کیفیت و کمیت آن و در نهایت در زیر مدل فرسایش خاک که با استفاده از روش EPM صورت گرفت، پارامترهای شیب و حساسیت خاک و سنگ به فرسایش مورد استفاده قرار گرفتند. مدل نهایی شایستگی مرتع برای استفاده گوسفند نشان داد که 69/38 درصد از مراتع دارای شایستگی کم (₃S) و 31/61 درصد فاقد شایستگی (N) می‌باشند. از بین کلیه خصوصیات مطالعه شده مربوط به زیر مدل‌ها، مهمترین عامل محدود کننده شایستگی مراتع برای چرای گوسفند پارامتر فاصله از منابع آب و مهمترین عامل کاهش دهنده شایستگی، تولید قابل برداشت می‌باشد. در نهایت با رعایت ظرفیت مرتع و به کار بردن برنامه‌های اصلاحی می‌توان استفاده از مرتع مورد نظر را بهبود بخشید.

کلیدواژه‌ها

• پوشش گیاهی
• سیستم اطلاعات جغرافیایی
• فرسایش خاک
• قابلیت چرا
• گوسفند
• منابع آب

عنوان مقاله [English]

Suitability assessment of saline winter rangelands for sheep grazing (Case study: Gomishan Plain)

نویسندگان [English]

• Leila Mostafavi ¹
• Gholamali Heshmati ²
• hamid mostafalou ³

چکیده [English]

Range suitability assessment for different objectives is along with management principles and guarantees sustainable development. A considerable area of Golestan Province plains is covered with halophytes, grazed by different livestock including sheep. A study was done to assess the suitability of saline winter rangelands with dominant species of Halocnemum strobilaceum and Aleuropus lagopoides for sheep grazing. The F.A.O method in GIS environment was used in this research for Gomishan Plain, Golestan province, Iran. In the method, three criteria of vegetation, water and soil erodibility were used as the sub-models and constituted the final model components. For vegetation sub-model, vegetation types, cover percentage, forage production, range condition and trend and range capacity were determined. Distance from water resources, water quantity and quality were determined for water sub-model. For the soil erodiblity sub-model evaluated by the EPM model, slope, rock and soil sensitivity to erosion were determined. The final model of range suitability for sheep grazing revealed that 38.69 and 61.31 percent of the region were classified as low suitability and no suitability, respectively. Among all factors determined in sub-models, the distance from water resource was the most limiting factor for sheep grazing and forage production was the most reducing factor of range suitability. Finally, utilization of rangelands in the region could be improved by reducing grazing intensity and implementing range restoration practices.

کلیدواژه‌ها [English]

• Geographical information system
• grazing suitability
• Sheep
• soil erosion
• Vegetation cover
• water resource