همکاری با انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران

2 دانشجوی دکتری مرتعداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران

3 کارشناس ارشد آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران

چکیده

طرح‌های مرتعداری یکی از ابزار‌های اصلی مدیریت و بهره‌برداری از مراتع در ایران است و در تهیه آنها سطح مرتع، تعداد بهره‌بردار و تعداد دام از اهمیت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. تحقیق حاضر در سال 1387 در سطح مراتع استان اصفهان به منظور بررسی رابطه بین سطح، تعداد بهره‌بردار و نسبت تعداد دام موجود به تعداد دام مجاز با وضعیت مرتع انجام شد. بدین منظور با مراجعه به اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان، لیست کلیه طرح‌های مرتعداری تهیه و با مطالعه دقیق کتابچه طرح‌ها، سطح مراتع و تعداد بهره‌بردار هر طرح استخراج گردید. در مرحله بعد وضعیت مراتع به روش چهار فاکتوره (مرتع قشلاقی) و شش فاکتوره (مرتع ییلاقی) و تعداد دام مجاز مراتع تعیین و همچنین تعداد دام موجود مراتع شمارش گردید. در مرحله آخر رابطه بین سطح مرتع، تعداد بهره‌بردار و نسبت تعداد دام موجود به تعداد دام مجاز (بصورت جداگانه و مشترک) با وضعیت مرتع در سه حالت (کل مراتع، مراتع قشلاقی و مراتع ییلاقی) به روش همبستگی اسپیرمن و آنالیز تشخیص (تحلیل ممیزی)  مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که سطح مرتع و نسبت تعداد دام موجود به تعداد دام مجاز در مراتع ییلاقی و مجموع مراتع قشلاقی و ییلاقی (مشترکاً) ارتباط معنی‌داری با وضعیت مرتع دارد، در حالی که رابطه معنی­داری برای هیچکدام از متغیرها با وضعیت مراتع قشلاقی یافت نشد. بنابراین کاهش سطح مرتع و نسبت تعداد دام موجود به تعداد دام مجاز با توجه به نوع مرتع (ییلاقی یا قشلاقی) می‌تواند یکی از عوامل تاثیر گذار بر تخریب وضعیت مرتع در منطقه مورد مطالعه می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Relationship between Area, the Number of Ranchers and Animal Units with Range Condition in Range Management Plans (Case Study: Esfahan Range Management Plans)

نویسندگان [English]

  • Valiollah Raufirad 1
  • razie sabouhi 2
  • gholamreza shojae 3
  • setareh bagheri 1

1 University of Sari Agricultural sciences and Natural Resources

چکیده [English]

Range management plans (RMPs) are one of the main tools for the management and utilization of rangelands in Iran. Range size, number of animal units, and rangeland users are considered as the most important factors influencing RMPs. This study was conducted in the rangelands of Isfahan province in 2008 in order to study the relationship between range size, the ratio of permitted animal unit to existing animal unit and number of rangeland users with range condition. Accordingly, the list of RMPs was prepared. Then, the range size, the number of permitted and existing animal units and rangeland users were determined. After that, the range condition was determined using four-factor (winter rangelands) and six-factor methods (summer rangelands). Finally, the relationship between range size, the ratio of the permitted animal unit to the existing animal unit and number of rangeland users (separately and commonly) with range condition was verified by using spearman correlation and discriminate analysis. Results indicated that there was a significant relationship between range size (P≤ 0.01) and the ratio of the permitted to the existing animal unit (P≤0.05) with range condition in summer rangelands. Therefore, it is concluded that range size and animal unit could be considered as one of the factors affecting rangeland degradation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Range size
  • Number of rancher
  • animal unit
  • range condition
  • Esfahan province
Arzani, H., Azarnivand, H. and Mehrabi, A. A., 2005. Minimum rangeland area for rural pastoralism of Markazi prorvince.Irnian Journal of Rangeland and DesertResearch, 2(10): 327-338.
Heydari, Gh., Aghili, S. M., Barani, H., Ghorbani, J. and Mahboobi, M. R., 2010. Correlation analysis between range condition andparticipation of ranchers in rangeland in range management plans (Case study: Baladeh rangelands, north of Iran). Range Journal, 1: 138-149.
Huntsinger, L. and Hopkinson, P., 1996. Viewpoint: Sustaining rangeland landscapes: a social and ecological process. Journal of Range Management. 49: 167-173.
Ghaemi, M., 2003. Plan impact assessment and transfer them to beneficiaries in improved pastures and Range province of Western Azerbaijan. Iranian Journal of Rangeland and Desert Research, 10 (2): 153-167.
Khalighi, M. M. and Farahpour, M., 2006. Study of ecological and social sustenance ofdifferent exploitation methods. Iranian Journal of Rangeland and Desert Research, 13(2): 14-27.
Karimian, A. A., 2011. Effect of different methods of utilization in winter rangeland condition 9case study: Semnan province. Rural researches. 2: 95-110.
Mazhari, M. and Khaksarastanne, H., 2009. Range of range of performance evaluation plan (Case study: Khorasan Razavi provinc). Journal of Economics and Agricultural Development, 23(2): 12-20.  
Mesdaghi, M., 2007. Management of Iranian's rangelands. Astane Ghods Razavi Press, Iran, 324p.
Mohamadi, A. M., Khajedin, S. J. and Katoon abadi, S. A., 2007. Determination the measurement of range utilization unit ecological, economic and social factors northen watershed of Koohrang River. Sciences and Methods of Agriculture and Natural Resources. 40:425-436.
Parker, K. W., 1951. A method for measuring trend and range condition on national forest ranges.Washington, DC, USA: USDA Forest Service.
Quinn, C. H., Huby, M., Kiwasilla, H. Lovett, J. C., 2007. Design principle and common pool resource management: An institutional approach to evaluating community management in semi-arid Tanzania. Journal of Environmental Management, 84:100-113.
Sardari, M., 1999. Study on the role of different modes of operation and management of rangelands in Chaharmahal-V-Bakhtiari province. Range management M.Sc. thesis, Faculty of Natural Resources, Tarbiat Modarres University, Noor, Iran.
Tanaka, J. A, Rimbey, N. and Torell, L. A., 2005. Rangeland Economics, Ecology and Sustainability: Implications for Policy and Economic Research, Western Economics Forum, 6p.
Zare Chahooki, M., 2009. Data analysis in natural resources research using SPSS software. Tehran University Press, Ian, 310p.