تحقیقات مرتع و بیابان ایران

همکاری با انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

بررسی اثر برخی تیمارهای شیمیایی بر شکست خواب بانک بذر خاک مراتع منطقه پلور

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد، رشته مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران

2 دانشیار، گروه مرتعداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران

3 استادیار پژوهش، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران

چکیده

در روش جوانه‌زنی که روشی مرسوم جهت مطالعه بانک بذر خاک است، همه بذرها قادر به جوانه‌زنی نبوده و این روش در شناسایی گونه‌هایی با بذرهای خفته ناکارامد است. بنابراین کاربرد تیمارهای مناسب در کنار روش جوانه‌زنی به منظور شکست خواب بذرها جهت ارزیابی دقیق خصوصیات بانک بذر خاک یک امر ضروری است. این تحقیق با هدف مقایسه تراکم، غنای گونه‌ای و سرعت جوانه‌زنی بذرهای بانک بذر خاک با استفاده از تیمارهای شیمیایی مختلف شکست خواب بذر انجام شد. نمونه‌گیری از خاک منطقه قرق پلور در اوایل فروردین ماه سال 1391 به شکل تصادفی- سیستماتیک انجام گردید. تعداد 10 پلات 4 متر مربعی در طول دو ترانسکت در منطقه مستقر گردید و نمونه‌های خاک از دو عمق (5-0 و 10-5 سانتی‌متر) به وسیله اوگر برداشت شد. سپس نمونه‌های خاک به پنج قسمت مساوی تقسیم و هر قسمت پس از تیمار به صورت خیساندن خاک در محلول اسید جیبرلیک (ppm 500) به مدت 48 ساعت، H2O2 (1%) به مدت 48 ساعت، KNO3 (1/0% و 2/0%) به مدت 72 ساعت و تیمار شاهد مورد کشت قرار گرفتند. به مدت سه ماه تمامی بذرهای جوانه زده به صورت هفتگی در گلخانه شناسایی و شمارش شدند. برای اندازه‌گیری اثرات تیمارهای شکست خواب، عمق و اثرات متقابل این دو بر تراکم و غنای گونه‌ای بانک بذر از آزمون (GLM) و جهت مقایسه سرعت جوانه‌زنی در بین تیمارها از آزمون (ANOVA) استفاده شد. جهت بررسی تاثیر عمق نمونه برداری بر ذخیره بذری خاک در هر یک از تیمارها از آزمون t جفتی استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین تراکم بذر در متر مربع عمق سطحی خاک در تیمار اسید جیبرلیک (2/4827 عدد) به طور معنی داری بیشتر از  تیمارهای پراکسید هیدروژن (7/942 عدد)،  نیترات پتاسیم 1/0 درصد (8/382 عدد)، نیترات پتاسیم 2/0 درصد (6/356 عدد)  و تیمار شاهد (4/585 عدد) بود. همینطور در عمق پائینی خاک بیشترین تراکم معنی دار بذور به ترتیب مربوط به تیمار اسید جیبرلیک و پراکسید هیدروژن بود. میانگین غنای گونه‌ای در عمق اول و دوم تیمار اسید جیبرلیک به ترتیب 9/2 و 9/1و در تیمار پراکسید هیدروژن به ترتیب 6/2 و 7/1 به طور معنی داری بیشتر از سایر تیمارها بدست آمد (P<0.05). همچنین نتایج نشان داد که سرعت جوانه‌زنی بذرها در تیمار اسید جیبرلیک با اختلاف معنی‌داری بیشتر از بقیه تیمارها بود (P<0.05). به طور کلی نتیجه‌گیری شد که کاربرد تیمارهای شیمیایی شکست خواب بذر همچون اسید جیبرلیک در ارزیابی بانک بذر خاک به روش جوانه‌زنی می‌تواند منجر به ارتقای کیفیت نتایج گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study on the effect of some chemical treatments to break the seed dormancy of soil seed bank in the Plour Rangelands

نویسندگان [English]

  • maryam daneshgar 1
  • reza Erfanzadeh 2
  • hasan qelichnia 3

1 Former M.Sc. Student in Range Management, Department of Range Management, Faculty of Natural Resources and Marine Sciences, Tarbiat Modares University, Noor, Iran

2 Associate Professor, Department of Range Management, Faculty of Natural Resources and Marine Sciences, Tarbiat Modares University, Noor, Iran

3 Assistant Professor, Mazandaran Agricultural and Natural Resources Research Center, (AREEO), Sari, Iran

کلیدواژه‌ها [English]

  • Density
  • germination
  • germination rate
  • Gibberllic Acid
  • Species richness
مراجع
- آذرنیوند، ح.، زارع چاهوکی، م.ع.، 1389. بوم شناسی مرتع. انتشارات دانشگاه تهران، ایران، 345ص.
- رجبیان، ط.، صبورا، ع.، حسنی، ب.، فلاح حسینی، ح.، 1386. اثر جیبرلیک اسید و سرمادهی بر جوانه‌زنی بذر آنغوزه. تحقیقات گیاهان دارویی و معطر ایران، 23: 391- 404.
 -شریعتی، م.، آسمانه، ط.، مدرس هاشمی، م.، ۱۳۸۱. بررسی تاثیر تیمارهای مختلف بر شکستن خواب بذر در گیاه بومادران. پژوهش و سازندگی، 56: 2-8.
- عرفان‌زاده، ر.، حسینی، س.ح.، دیانتی، ق.ع.، 1390. مقایسه بانک بذر خاک مناطق چرا شده و چرا نشده در عمق‌های مختلف خاک. خشکبوم، 1(4): 64-74.
 -قاسمی پیربلوطی، ع.، گلپرور، ا. ر.، ریاحی دهکردی، م.، نوید، ر.، 1386. بررسی اثر تیمارهای مختلف در شکستن خواب و تحریک جوانه‌زنی بذر 5 گونه گیاه دارویی منطقه چهارمحال و بختیاری. پژوهش و سازندگی،74: 185-192.
 -قاسمی گلعذانی، ک.، دلیل، ب.، 1390. آزمون‌های جوانه‌زنی و قدرت بذر. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، ایران، 104ص.
 -قلیچ‌نیا، ح.، 1385. گزارش طرح ملی ارزیابی مراتع مختلف آب و هوایی. استان مازندران، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، ایران.
 -محمودزاده، ا.، نوجوان، م.، باقری، ز.، 1382. اثر تیمارهای مختلف در شکستن خواب و تحریک جوانه‌زنی بذور یونجه زرد. علوم کشاورزی و منابع طبیعی،10: 55-63.
 -نصیری، م.، 1387. تعیین تیمار مطلوب جهت شکستن خواب و افزایش جوانه‌زنی بذر کیکم. تحقیقات ژنتیک و اصلاح گیاهان مرتعی و جنگلی ایران، 16: 94-105.
- Baskin, C. C. and Baskin, J. M., 1998.Germination Ecology of Seeds in the Persistent Seed Bank. Ecology Biogeography and Evolution of Dormancy and Germination. Academic Press, San Diego.
- Baskin, C. C. and Baskin, J. M., 1998. Seed-ecology, biogeography and evolution of dormancy and germination. Academic Press, London.
- Bakker, J. P. and Berendse, F., 1999. Constraints in the restoration of ecological diversity in grassland and heath land communities. Trends in Ecology and Evolution, 14: 63-68.
- Bethke, P. C., Libourel, I. G. L., Reinohl, V. and Jones, R. L., 2006. Sodium nitroprusside, cyanide, nitrite, and nitrate break Arabidopsis seed dormancy in a nitric oxide dependent manner. Planta, 223: 805-812.
- Bewley, D. J. and Black, M., 1985. Seeds physiology of development and germination. Plenum Press, New York.
- Boedeltje, G., Ter Heerdt, G. N. J. and Bakker, J. P., 2002. Applying the seedling emergence method under waterlogged conditions to detect the seed bank of aquatic plants in submerged sediments. Aquatic Botany,.72: 121-128.
- Brown, D., 1992. Estimating the composition of a forest seed bank: a comparison of the seed extraction and seedling emergence methods. Canadian Journal of Botany, 70: 12-1603.
- Chaideftou, E. C. A., Thanos, E., Bergmeier, A., Kallimanis, P. and Dimopoulos. A., 2009. Seed bank composition and above-ground vegetation in response to grazing in sub Mediterranean oak forests (NW Greece). Journal of Plant Ecology, 206: 335-345.
- Demel, T., 1998. Soil seed bank at an abandoned Afromontane arable site. Feddes Repertorium, 109:161-174.
- Erfanzadeh, R., Hendrickx, F., Mealfait, J. P. and Hoffmann, M., 2010. The effect of succession stage and salinity on the vertical distribution of seeds in salt marsh soils. Flora, 205: 442-448.
- Fenner, M. and Thompson, K., 2005. The Ecology of  Seeds. Cambridge University Press, 261 p.
- Grime, J. P. and Hillier, S. H., 1992. The contribution of seedling regeneration to the structure and dynamics of plant communites and large units of landscape. 36-349.
- Gross, K. L., 1990. A comparison of methods for estimating seed numbers in the soil. Journal of Ecology, 78: 1079- 1093.
- Harper, J. L., 1977. The Population Biology of  Plants. Academic Press, New York.
- Iglesias, R. G. and Babiano, M. J., 1997. Endigenous abscisic acid during the germination of chickpea seed. Physiol. Plant, 100: 500-504.
- Ishikawa-Goto, M. and Tsuyuzaki, S., 2004. Methods of estimating seed banks with reference to long-term seed burial. Journal of  Plant Research, 117: 245-248.
- Kaye, T. N., Liston, A., Love, R., Luoma, D., Meinke, R. and Wilson, M., 1997. Seed dormancy in high elevation plants: implications for ecology and restoration. Conservation and management of native plants and fungi. Native Plant Society of Oregon, Corvallis, 115-120.
- Keshtkar, A. R., Keshtkar H. R., Razavi, S. M. and Dalfardi, S., 2008. Methods to break seed dormancy of Astragalus cyclophyllon. African Journal of Biotechnology, 7: 3874-3877.
- Kucera, B., Cohn, M. A. and Leubner-Metzger, G., 2005. Plant hormone interactions during seed dormancy release and germination. Seed Science Research, 15: 281-307.
- Leck, M. A., Parker, V. T. and Simpson, R. L., 1989. Ecology of soil seed banks. Academic Press, Toronto.
- Nadjafi, F., Bannayan, M., Tabrizi, L. and Rastgoo, M., 2006. Seed germination and dormancy breaking techniques for Ferula gummosa and Teucrium polium. Journal of Arid Environments, 64: 542-547.
- Naredo, M., Juliano, A. B., Lu, B., De Guzman, F. and Jackson, M., 1998. Responses to seed dormancy-breaking treatments in rice species (Oryza L.). Seed science and technology, 26: 675-680.
- Nicol, J. M., Muston. S., D’Santos, P., McCarthy, B. and Zukowski, S., 2007. Impact of sheep grazing on the soil seed bank of a managed ephemeral wetland: implications for management. Australian Journal of Botany, 55: 103-109.
- Thompson, k. and Grime, J. P., 1979. Seasonal variation in the seed banks of herbaceous  species  in  ten  contrasting habitats. Journal of  Ecology, 67: 893-921.
تحقیقات مرتع و بیابان ایران
دوره 24، شماره 3
مهر 1396
صفحه 503-512
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار