نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محسن فراهی ¹
• مرتضی مفیدی چلان ²
• فیروزه مقیمی نژاد ³
• رسول خطیبی ⁴
• اسفندیار جهانتاب ⁵

¹ عضو هیئت علمی، مجتمع آموزش عالی سراوان، سراوان، ایران

² دانشجوی دوره دکتری، علوم مرتع، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

³ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، رشته مرتع‌داری، دانشگاه تهران، تهران، ایران

⁴ مربی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه زابل، زابل، ایران

⁵ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، رشته مرتع‌داری، دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

چکیده

به‌منظور مدیریت اکوسیستم‌های مرتعی، شناخت اجزای آن و تأثیر متقابل آنها بر یکدیگر ازجمله خاک و  پوشش گیاهی ضروریست. بدین منظور در پژوهش حاضر تأثیر گونه‌های گیاهی گز و تاغ بر ویژگی‌های خاک در منطقه نیاتک سیستان بررسی شد. بنحوی که پس از شناسایی مناطق کشت این گونه‌ها در پایان  فصل رویش، نمونه‌برداری در مناطق معرف هر گونه به روش تصادفی سیستماتیک از خاک انجام شد، به این صورت که در ابتدا و انتهای هر ترانسکت نمونه‌برداری از خاک پای گونه‌ها از دو عمق 10-0 و 20-10 سانتی‌متری انجام شد؛ همچنین نمونه خاک از مناطق شاهد برداشت و بعد ویژگی‌های خاک از قبیل اسیدیته، ماده آلی، هدایت الکتریکی، نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، سدیم و بی‌کربنات اندازه‌گیری شدند. تجزیه و تحلیل نتایج با استفاده از آزمون t مستقل انجام شد. نتایج نشان داد در هر دو عمق بجز اسیدیته که به طور معنی‌داری کاهش یافته است، سایر ویژگی‌های خاک پای گونه‌های تاغ و گز در مقایسه با مناطق شاهد به طور معنی‌داری افزایش پیدا کرده است. کاهش پتاسیم در هر دو عمق عرصه گزکاری شده نسبت به منطقه شاهد نیز معنی‌دار بود. مقایسه اثرات تاغ و گز روی خاک نشان داد که در هر دو عمق مورد بررسی، به‌طور کلی افزایش شاخص‌های حاصلخیزی خاک در عرصه تاغ‌کاری و افزایش شاخص‌های مخرب خاک در عرصه گزکاری معنی‌دار بود. بنابراین، اگرچه کشت گونه‌های گز و تاغ به‌طور کلی باعث بهبود ویژگی‌های خاک در منطقه شد، اما با توجه به میزان تأثیرات مثبت بیشتر تاغ بر خاک نسبت به گونه گز و برخی تأثیرات منفی گز می‌توان گفت از لحاظ توصیه گونه مناسب اصلاح کننده و غیرمضر بر ویژگی‌های خاک تاغ گونه مناسبی برای منط

عنوان مقاله [English]

Investigation on the effects of Haloxylon and Tamarix on soil properties in Niatak region of Sistan

نویسندگان [English]

• Mohsen Farahi ¹
• Morteza Mofidi Chalan ²
• Firoozeh Moghimi Nejad ³
• Rasoul Khatibi ⁴
• Esfandiar Jahantab ⁵

چکیده [English]

In order to management of rangeland ecosystems, understanding its components and the effect of their interactions on each other including soil and vegetation is essential. For this purpose, present study was conducted to investigate the effects of Haloxylon spp and Tamarix spp species on soil properties in Niatak region of Sistan. After identifying the cultivation sites of these species, soil sampling was conducted for each species in representative areas at the end of the growing season based on randomized systematic method. Soil sampling was carried out at beginning and the end of each transects from 0-10 and 10-20 cm soil depths. Soil sampling was also conducted in the control site and then soil properties including pH, EC,N, P, OM, HCO_3, Na, Mgand K were measured. All data were analyzed by independent t-test. Results showed that soil properties significantly decreased at both depths excluding acidity. Other soil properties under Haloxylon spp and Tamarix spp species significantly increased compared to control sites. Potassium content at both depths under Haloxylon spp significantly decreased compared to control site. According to the obtained results, a significant increase in soil fertility indices was recorded for Haloxylon spp plantation, while soil destructive properties increased significantly in Tamarix spp plantation. Therefore, although soil properties were improved by the cultivation of bothstudied species, Haloxylon spp is recommended for this region considering more positive effects of this species on soil properties as well as some negative effects of Tamarix spp.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Haloxylon spp
• Tamarix spp
• soil properties
• Sistan