نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه کاشان، ایران
2 دانشجوی دکترای گروه بیابان‌زدایی، دانشکده کویرشناسی، دانشگاه سمنان، ایران
3 دانشیار، گروه بیابان‌زدایی، دانشکده کویرشناسی، دانشگاه سمنان، ایران
چکیده
پدیده مخرب بیابان‌زایی یکی از بحران‌های جدی اکولوژیکی در این عصر محسوب می‌شود. بهمنظور بهبود کارایی پروژه‌های بیابان‌زدایی و خنثی‌سازی تخریب منابع طبیعی، ایجاد روش ارزیابی و پایش جامع و سامانمند که از انواع معیارها و شاخص‌ها برای حصول به نتایج واقعی بهره می‌برد، ضروری به نظر می‌رسد. راهکارها و راهبردهای ارزیابی شدت خطر بیابان‌زایی در ایران عموماً به صورت بخشی‌نگر و بر مبنای نظرات کارشناسی بوده و معمولاً مدل‌های ارزیابی بر مبنای مدل‌های تصمیم‌گیری چند‌معیاره چندان موردتوجه نبوده است. در این پژوهش با استفاده از رویکرد منطق فازی به‌‌عنوان یکی از روش‌های آزموده شده و کارآمد در ارزیابی برخی معیارهای مهم در زمینه تخریب و بیابان‌زایی استفاده شده است. بدین‌منظور پس از تهیه واحدهای کاری، نمونه‌های میدانی در هر واحد‌کاری برداشت شده و بعد با استفاده از روش‌های زمین‌آمار و کریجینگ اقدام به تهیه نقشه‌های رستری پیوسته اولیه در محیط GIS گردید؛ در گام بعدی با استفاده از توابع خطی عضویت لایه‌ها به لایه‌های فازی تبدیل مشخص شد. در نهایت با استفاده از عملگرهای فازی و اپراتور گاما نقشه نهایی شدت بیابان‌زایی در مقیاس صفر تا یک ارائه گردید. بهمنظور تسهیل و تفهیم بهتر نتایج، نقشه نهایی در 4 کلاس شدت کم تا شدت خیلی زیاد طبقه‌بندی شد. نتایج حاصل نشان می‌دهد تقریباً 40 درصد از عرصه مورد مطالعه در شدت بالای تخریب و 17 درصد در شدت خیلی‌زیاد قرار دارد. خاطرنشان می‌سازد طبقه‌بندی فوق در سناریوهای مختلف مدیریتی می‌تواند مورد بازبینی دوباره قرار گیرد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Assessment of the Hazard of Land Destroying and Severity of Desertification Using Fuzzy Method (Case Stydy: Miyandehi Region in Khorasan Razavi province)
نویسندگان [English]
- Reza Dehghani Bidgoli 1
- Hamidreza Koubanani 2
- Mohammadreza Yazdani 3
- Jamal Dashti Amirabad 2
1 Assistant Professor, Dept of Rangeland and Watershed Management, University of Kashan, Kashan, Iran
2 Ph.D Student, Depatment of Desertification, University of Semnan, Iran
3 Associate professor, Depatment of Desertification, University of Semnan, Iran
چکیده [English]
The destructive phenomenon of desertification is one of the serious ecological crises in the present day. To improve the efficiency of combating desertification projects and inhibit natural resources destruction, it is necessary to establish a comprehensive and systematic assessment method that uses a variety of criteria and indicators to achieve actual results. Land degradation assessment strategies are generally based on expert opinions and usually evaluation models based on multi-criteria decision-making models are not very noticeable in Iran. In this study, fuzzy logic approach as one of the effective ways to assess some important criteria in the field of destruction and desertification was used. For this purpose, after the preparation of units, field samples were taken in each unit and then, using groundbreaking and kriging methods, the initial continuous lattice maps in the GIS environment were prepared. In the next step, the layers were assigned to the fuzzy layers using the linear functions. Finally, with the use of fuzzy operators and gamma operators, the final map of desertification severity was presented on a scale of zero to one. In order to facilitate better understanding of the results, the final map was classified into four classes of very low to very high severity. The obtained results show that approximately 40% of the studied area is in high severity and 17% is in very high severity. It should be noted that the above classification can be reconsidered in various managerial scenarios.
کلیدواژه‌ها [English]
- Ecosystem degradation
- fuzzy logic
- linear membership function
- Miyandehi
)