علی خنامانی؛ حسن فتحی زاد؛ محمدعلی حکیم زاده
دوره 25، شماره 4 ، بهمن 1397، ، صفحه 723-734
چکیده
به دلیل افزایش جمعیت و در نتیجه افزایش نیاز به غذا، طی دهه‌های گذشته شاهد تغییرات گسترده در کاربری اراضی و به‌ویژه افزایش اراضی کشاورزی هستیم. هدف از این تحقیق، بررسی تغییرات کاربری اراضی دشت برتش در شهرستان دهلران استان ایلام طی دوره 26 ساله (1367 تا 1393) با استفاده از روش شیءگرا می‌باشد. برای انجام این تحقیق، پس از تهیه تصاویر ماهواره ...
بیشتر
به دلیل افزایش جمعیت و در نتیجه افزایش نیاز به غذا، طی دهه‌های گذشته شاهد تغییرات گسترده در کاربری اراضی و به‌ویژه افزایش اراضی کشاورزی هستیم. هدف از این تحقیق، بررسی تغییرات کاربری اراضی دشت برتش در شهرستان دهلران استان ایلام طی دوره 26 ساله (1367 تا 1393) با استفاده از روش شیءگرا می‌باشد. برای انجام این تحقیق، پس از تهیه تصاویر ماهواره لندست سنجنده TM (1988)، ETM+ (2001) و لندست 8 (2014)، تصحیحات مورد نیاز انجام شد و بعد با استفاده از روش شیءگرا، نقشه کاربری اراضی مربوط به سه دوره زمانی تهیه گردید. نتایج حاصل از ارزیابی دقت نقشه‌های تولید شده نشان می‌دهد که بیشترین میزان دقت کل و ضریب کاپا با مقدار 90 و 95 درصد مربوط به تصویر سال 2001 و کمترین آن با مقدار 80 و 90 درصد مربوط به تصویر سال 1988 می‌باشد. دقت کل و ضریب کاپا در تصویر سال 2014 نیز با مقدار 90 و 92 درصد، دقت خوبی را به نمایش می‌گذارد. نتایج روند تغییرات کاربری اراضی نشان داد که کاربری مرتع متوسط با کاهش بیش از 21 هزار هکتاری، بیشترین تغییرات را داشته است. در رتبه بعدی، اراضی کشاورزی قرار دارد که افزایش بیش از 15 هزار هکتاری (دو برابری) را نشان می‌دهد، که دلیل آن افزایش جمعیت و وجود منابع آبی کافی در این ناحیه می‌باشد. کاربری مرتع فقیر نیز روند افزایشی حدود 5/1 برابری را نشان می‌دهد که نشان‌دهنده تخریب مراتع متوسط می‌باشد. اراضی شوره‌زار نیز در ابتدا روند افزایشی، اما در ادامه به دلیل تبدیل شدن به اراضی کشاورزی، روند کاهشی را نشان می‌دهد. میزان دقت کل (90-900) و ضریب کاپا (95-90) نشان‌دهنده دقت بسیار بالای این روش در تعیین کاربری اراضی می‌باشد.
حسن فتحی زاد؛ رشید فلاح شمسی؛ علی مهدوی؛ صالح آرخی
دوره 22، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 59-72
چکیده
مراتع از مهمترین منابع تجدیدشونده هستند که بدلیل وسعت و تأثیرات اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی خاص، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. متأسفانه در کشور ما همانند اغلب کشورهای در حال توسعه، مراتع به دلایل مختلف از جمله مدیریت غیراصولی این منابع در معرض تخریب و نابودی قرار گرفته‌اند.فناوری دورسنجی و بهره‌گیری از داده‌های ماهواره‌ای ...
بیشتر
مراتع از مهمترین منابع تجدیدشونده هستند که بدلیل وسعت و تأثیرات اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی خاص، از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. متأسفانه در کشور ما همانند اغلب کشورهای در حال توسعه، مراتع به دلایل مختلف از جمله مدیریت غیراصولی این منابع در معرض تخریب و نابودی قرار گرفته‌اند.فناوری دورسنجی و بهره‌گیری از داده‌های ماهواره‌ای از ابزارهای موثر در زمینه مطالعات علوم مرتع و پوشش گیاهی است. یکی از کاربردهای داده‌های ماهواره تهیه نقشه کاربری مرتع است. هدف از این تحقیق مقایسه دو روش حداکثر احتمال و فازی برای پهنه‌بندی مرتع می‌باشد. برای این منظور از تصویر سال 2007 سنجندهETM+ ماهواره Landsat استفاده شده که پس از تصحیحات هندسی و رادیومتریک و پردازش نهایی، نقشه طبقه‌بندی تهیه گردید. نتایج حاصل از ارزیابی دقت این دو روش با استفاده از ضریب کاپا نشان داده داده است، که الگوریتم شبکه عصبی مصنوعی آرتمپ فازی با ضریب 9614/0 نسبت به الگوریتم حداکثر احتمال با ضریب 8058/0 از دقت بیشتری برخوردار است. نتایج این مطالعه همچنین نشان می‌دهد الگوریتم‌های سنتی طبقه‌بندی مانند روش‌های آماری به خاطرانعطاف‌پذیری پائین و انواع پارامتریک آن مانند روش حداکثر احتمال به خاطر وابستگی به مدل آمارگوسی نمی‌توانند نتایج بهینه‌ای، در صورت نرمال نبودن نمونه‌های تعلیمی فراهم آورند. در این تحقِیق از نرم افزارهای ENVI 4.5،Idrisi Andes 15 وArc\GIS9.3 استفاده شده است.
صالح آرخی؛ حسن فتحی زاد
دوره 21، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 466-481
چکیده
در بسیاری از مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران ازجمله غرب، تغییرات سریع کاربری اراضی به پوشش گیاهی به دلیل فشار انسانی، توسعه کشاورزی، سیاست‌های دولت و فاکتور‌های محیطی مانند خشکسالی اتفاق افتاده است. این مطالعه به‌منظور بررسی روند تغییرات سیمای سرزمین در حوضه دویرج استان ایلام انجام شد. به‌منظور تهیه نقشه‌های پوشش سرزمین و تحلیل تغییرات، ...
بیشتر
در بسیاری از مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران ازجمله غرب، تغییرات سریع کاربری اراضی به پوشش گیاهی به دلیل فشار انسانی، توسعه کشاورزی، سیاست‌های دولت و فاکتور‌های محیطی مانند خشکسالی اتفاق افتاده است. این مطالعه به‌منظور بررسی روند تغییرات سیمای سرزمین در حوضه دویرج استان ایلام انجام شد. به‌منظور تهیه نقشه‌های پوشش سرزمین و تحلیل تغییرات، به‌ترتیب از تصاویر ماهواره‌ای (1364) TM، (1386 و 1379) ETM+ و متریک‌های مساحت‌طبقه، شاخص بزرگترین لکه، تعداد لکه، میانگین اندازه لکه، تراکم لکه و تراکم حاشیه لکه استفاده شد. برای آنالیز گسستگی چشم‌انداز، متریک‌های متنوع الگوی چشم‌انداز در سطح کلاس با استفاده از نرم‌افزار FRAGSTATS محاسبه شد. نتایج بررسی تغییر سیمای سرزمین در این حوضه نشان داد که در طی دوره زمانی اول (1364- 1379) وسعت زمینهای جنگلی به میزان (3415 هکتار) کاهش یافته، درحالی‌که زمینهای کشاورزی با روند افزایشی (3514 هکتار) روبرو بوده است. از سوی دیگر، وسعت مراتع متوسط به میزان (20440 هکتار) روند کاهشی داشته (در هر دو دوره) و اراضی مرتعی فقیر روند افزایش داشته است که نشان‌دهنده روند تخریب در عرصه مورد مطالعه می‌باشد. نتایج بدست‌آمده نشان داد که افزایش تعداد لکه‌ها و کاهش میانگین مساحت دو شاخص مهم تجزیه بوده و روند تخریب و تجزیه سیمای‌سرزمین به صورت افزایشی بوده است. نتایج بدست آمده بیانگر لزوم توجه به وضعیت کاربری و پوشش سرزمین در منطقه، به‌منظور بهره‌برداری مناسب و منطقی از منابع طبیعی و کاهش تخریب منابع است.
