وحیده عبداللهی؛ قاسمعلی دیانتی تیلکی؛ جلیل فرزادمهر؛ هرمز سهرابی
دوره 22، شماره 2 ، مرداد 1394، ، صفحه 330-343
چکیده
استان خراسان جنوبی با داشتن مراتع وسیع با آب و هوای خشک و نیمهخشک و گونههای خاص گیاهی یکی از نواحی مستعد زیست و پرورش شتر میباشد. علیرغم اهمیت شترداری در این استان تا بحال در زمینة گزینش گونههای گیاهی توسط شتر و بخصوص ارتباط آن با فاکتورهای شیمیایی گیاهان تحقیقی انجام نشده است. از اینرو تحقیق حاضر بههمین منظور و با هدف ...
بیشتر
استان خراسان جنوبی با داشتن مراتع وسیع با آب و هوای خشک و نیمهخشک و گونههای خاص گیاهی یکی از نواحی مستعد زیست و پرورش شتر میباشد. علیرغم اهمیت شترداری در این استان تا بحال در زمینة گزینش گونههای گیاهی توسط شتر و بخصوص ارتباط آن با فاکتورهای شیمیایی گیاهان تحقیقی انجام نشده است. از اینرو تحقیق حاضر بههمین منظور و با هدف کلی بررسی رابطه بین خوشخوراکی و ارزش غذایی گونهها در منطقه سرچاه عماری واقع در جنوب بیرجند صورت گرفت. برای این منظور در منطقه مورد مطالعه در سه مرحله رشد رویشی، گلدهی و بذردهی انتخاب گیاهان توسط 5 شتر و به روش زمانی مطالعه شد. در هر مرحله مطالعه در طی سه روز و در دو نوبت صبح و عصر انجام شد. در این تکنیک هر حیوان برای مدت 30 دقیقه در طول تغذیهاش دنبال شد. همزمان با تعیین ارزش رجحانی گیاهان در هر مقطع زمانی از گونههای گیاهی مورد چرای شتر به میزان لازم جهت آنالیز شیمیایی برداشت گردید برای تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از این تحقیق از نرمافزار آماری SPSS 15 استفاده شد. نتایج بیان داشت ارتباط معنیداری بین ترجیح چرایی دام و ترکیبات شیمیایی گونهها وجود ندارد. در بین گونهها Seidlitzia rosmarinus ضمن دارا بودن بالاترین مقادیر DMD و ME و مقادیر بالای CP، همچنین کمترین مقدار CF، ADF و NDF، در تمام مراحل بالاترین میزان ارزش رجحانی را نیز داشته است. با توجه به نتایج میتوان بیان کرد اثرات عناصر شیمیایی بر خوشخوراکی گیاهان از یک گونه به گونة گیاهی دیگر متفاوت است و اگر چه که ترکیبات شیمیایی عامل مهمی در انتخاب علوفه توسط دام میباشند اما تأثیر آنها به عوامل مختلفی از جمله ترکیب گیاهی منطقه، میزان دسترسی دام به علوفه، نحوة پراکنش گیاه، ذائقه دام و ... وابسته میباشد.
بهزاد بهتری؛ قاسمعلی دیانتی تیلکی؛ فرزانه غلامی
دوره 18، شماره 4 ، اسفند 1390، ، صفحه 526-536
چکیده
تنش شوری از عوامل مؤثر در جلوگیری از جوانهزنی و استقرار گیاهچه محسوب میگردد. نمکها در روند جوانهزنی با محدود کردن مقدار آب در دسترس (اثر اسمزی) و یا به سبب صدمات ناشی از ورود یونها، در روند متابولیسم (اثر یونی) مؤثر میباشند. بهمنظور بررسی اثر تنش یونی و اسمزی ناشی از وجود نمک در محیط بذر دو گونه cristatum Agropyronو Agropyron ...
بیشتر
تنش شوری از عوامل مؤثر در جلوگیری از جوانهزنی و استقرار گیاهچه محسوب میگردد. نمکها در روند جوانهزنی با محدود کردن مقدار آب در دسترس (اثر اسمزی) و یا به سبب صدمات ناشی از ورود یونها، در روند متابولیسم (اثر یونی) مؤثر میباشند. بهمنظور بررسی اثر تنش یونی و اسمزی ناشی از وجود نمک در محیط بذر دو گونه cristatum Agropyronو Agropyron elongatum از محلولهای ایزواسمزی کلرید سدیم (NaCl) و پلیاتیلنگلایکول 6000 (PEG 6000) در سطوح تنش اسمزی صفر، 4 و 8 بار برای القاء اثر یونی و اسمزی استفاده شد. آزمایش فاکتوریل (3×2×2) در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار و 50 بذر در هر تکرار انجام شد. درصد جوانهزنی، سرعت جوانهزنی، طول ساقهچه و شاخص بنیه بین دو گونه Agropyron با افزایش سطح اسمزی تنش، روند کاهشی معنیداری را نشان دادند. بهطوریکه تنها طول ریشهچه بین سطوح تنش صفر و 4 بار تفاوت معنیداری نشان نداد. محلولهای ایزواسمزی NaCl و PEG 6000 در گونه A. cristatum تفاوت معنیداری نشان نداد، ولی در گونه A. elongatum بین این دو محلول تفاوت معنیداری (0.05>P) مشاهده شد. این مطالعه نشان داد PEG 6000 بهعنوان القاگر عامل اسمزی شوری، اثر بازدارندگی بیشتری نسبت به محلول NaCl بهعنوان عامل یونی داشت. هر چند، با افزایش سطح تنش از شدت متوسط به زیاد، بر میزان سمیت یونی اضافه شد. این بررسی نشان داد که گونه A. elongatum به لحاظ مقاومت به شوری از گونه A. cristatum مقاومتر است.
قاسمعلی دیانتی تیلکی؛ مریم حیدریان آقاخانی؛ اسماعیل فیلهکش؛ علی اصغر نقیپور برج
دوره 18، شماره 4 ، اسفند 1390، ، صفحه 652-661
چکیده
تعیین کیفیت علوفه گونههای موجود در مراتع یکی از مهمترین عواملی است که جهت محاسبه ظرفیت چرایی و مدیریت صحیح مراتع لازم و ضروری میباشد. گونههای مرتعی در مکان و زمانهای مختلف کیفیت علوفه متفاوتی دارند. در این تحقیق از دو گونه شورپسند Salsola arbuscula وSalsola richteri در سه مرحله فنولوژیکی رشد اندامهای روینده، زمان گلدهی و بذردهی، با ...
بیشتر
تعیین کیفیت علوفه گونههای موجود در مراتع یکی از مهمترین عواملی است که جهت محاسبه ظرفیت چرایی و مدیریت صحیح مراتع لازم و ضروری میباشد. گونههای مرتعی در مکان و زمانهای مختلف کیفیت علوفه متفاوتی دارند. در این تحقیق از دو گونه شورپسند Salsola arbuscula وSalsola richteri در سه مرحله فنولوژیکی رشد اندامهای روینده، زمان گلدهی و بذردهی، با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات پشته عباس سبزوار نمونهبرداری شد و در آزمایشگاه فاکتورهای کیفی، درصد دیواره سلولی عاری از همیسلولز، درصد پروتئین خام، انرژی متابولیسمی، درصد فیبرخام و درصد هضمپذیری ماده خشک و همچنین هیدراتهای کربن محلول اندازهگیری شد. از تجزیه و تحلیل واریانس یکطرفه جهت مقایسههای کلی استفاده گردید و مقایسه میانگینها بوسیله آزمون چند دامنهای دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که کیفیت علوفه هر دو گونه در مرحله رشد اندامهای روینده بیشتر از مراحل دیگر بود. از لحاظ آماری بین مراحل مختلف رشد و بین گونهها برای فاکتورهای کیفیت علوفه، تفاوت معنیدار در سطح 95 درصد وجود داشت. بهطوریکه در هر سه مرحله فنولوژیکی، کیفیت علوفه گونه Salsola richteri همواره بهتر از گونهSalsola arbuscula بود. بنابراین با توجه به نتایج حاصل از این تحقیق میتوان ابتدای گلدهی را مناسبترین زمان چرا در نظر گرفت. زیرا در این زمان گیاهان از نظر کیفیت علوفه و هیدراتهای کربن محلول در حد مطلوبی قرار دارند و در اثر چرا خسارت کمتری به آنها وارد میشود.
قاسمعلی دیانتی تیلکی؛ بهمن شاکرمی؛ مسعود طبری؛ بهزاد بهتری
دوره 18، شماره 3 ، آذر 1390، ، صفحه 452-462
چکیده
شوری یکی از مهمترین استرسهای محیطی است که در گیاهان مختلف اثرهای نامطلوبی روی جوانهزنی بذرها و رشد گیاهچهها میگذارد. NaCl پرایمینگ از تکنیکهای بهبود عملکرد بذر میباشد که در شرایط تنش شوری میتواند باعث افزایش درصد جوانهزنی، سبز شدن و رشد گیاهچهها شده و میانگین زمان جوانهزنی بذرها را کاهش دهد. در ...
بیشتر
شوری یکی از مهمترین استرسهای محیطی است که در گیاهان مختلف اثرهای نامطلوبی روی جوانهزنی بذرها و رشد گیاهچهها میگذارد. NaCl پرایمینگ از تکنیکهای بهبود عملکرد بذر میباشد که در شرایط تنش شوری میتواند باعث افزایش درصد جوانهزنی، سبز شدن و رشد گیاهچهها شده و میانگین زمان جوانهزنی بذرها را کاهش دهد. در این تحقیق به منظور بررسی اثر NaCl پرایمینگ بر جوانهزنی و رشد اولیه بذرهای Festuca ovina تحت تنش شوری آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح آماری کاملا" تصادفی در سه تکرار (هر تکرار50 عدد بذر) در داخل پتریدیش انجام شد. فاکتور اول شامل سه پیشتیمار NaCl پرایمینگ با غلظت 15، 30 و 45 دسیزیمنس بر متر کلرید سدیم با زمان 24 ساعت به همراه تیمار بدون پرایمینگ (شاهد) و فاکتور دوم سطوح مختلف استرس شوری (0، 5، 10، 15 و 20 دسیزیمنس بر متر) بودند که بعد از پرایمینگ اعمال شدند. درصد جوانهزنی و میانگین زمان جوانهزنی به طور معنیداری تحت تأثیر اثر متقابل شوری × پرایمینگ قرار گرفتند. بهطوریکه افزایش شوری باعث افزایش میانگین زمان جوانهزنی و کاهش درصد جوانهزنی، طول ریشهچه، طول ساقهچه و شاخص بنیه شد. پرایمینگ در شوری بالا (15 و20 دسیزیمنس بر متر) باعث افزایش معنیدار درصد جوانهزنی و کاهش معنیدار میانگین زمان جوانهزنی شد. نتایج این مطالعه نشان داد که NaCl پرایمینگ به خصوص با غلظت 45 دسیزیمنس بر متر و زمان 24 ساعت در شوری بالا تأثیر خود را نشان داده و میتواند باعث افزایش عملکرد بذرهای گونه Festuca ovina از نظر جوانهزنی شود
الهام فخیمی ابرقویی؛ منصور مصداقی؛ قاسمعلی دیانتی تیلکی
دوره 18، شماره 2 ، شهریور 1390، ، صفحه 219-230
چکیده
امروزه بهرهبرداریهای بیرویه از مراتع سبب گردیده که این منابع با ارزش از لحاظ کیفی و کمی در معرض خطر قرار گیرند. بنابراین بررسی تأثیر چرا بر فاکتورهای پوشش گیاهی لازم و ضروریست. در این تحقیق اثر سه سطح مختلف چرایی (شدید، متوسط و سبک) در راستای گرادیان چرایی بر درصد تاج پوشش، میزان تولید، تراکم، درصد لاشبرگ، درصد سنگ و سنگریزه ...
بیشتر
امروزه بهرهبرداریهای بیرویه از مراتع سبب گردیده که این منابع با ارزش از لحاظ کیفی و کمی در معرض خطر قرار گیرند. بنابراین بررسی تأثیر چرا بر فاکتورهای پوشش گیاهی لازم و ضروریست. در این تحقیق اثر سه سطح مختلف چرایی (شدید، متوسط و سبک) در راستای گرادیان چرایی بر درصد تاج پوشش، میزان تولید، تراکم، درصد لاشبرگ، درصد سنگ و سنگریزه و خاک لخت مورد بررسی قرار گرفت. جهت انجام پژوهش از روش طبقهبندی- سیستماتیک- تصادفی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی استفاده شد. بهطوریکه در هر پلات2m2، درصد تاج پوشش کل، درصد تاج پوشش فرمهای رویشی مختلف، وزن خشک گونههای مورد استفاده دام، تعداد پایههای هر گیاه، درصد لاشبرگ و سنگ و سنگریزه یادداشت شد. جهت طبقهبندی محلهای نمونهگیری بر حسب گونههای شاخص از آنالیز TWINSPAN استفاده شد و بهمنظور بررسی اثر کلی تیمارهای شدت چرایی بر فاکتورهای پوشش گیاهی و رابطه تغییرات فاکتورهای پوشش با فاصله از آبشخور بهترتیب از روش آماری تجزیه واریانس یکطرفه و آنالیز همبستگی پیرسون استفاده شد. بدین ترتیب، با استفاده از آنالیز TWINSPAN3 گروه سایت چرایی در این منطقه تشخیص داده شد. نتایج حاصل از بررسی نشان داد که درصد تاج پوشش گیاهان خوشخوراک و میزان تولید از سطح چرای سبک به شدید به طور معنیداری کاهش مییابد (05/p< ). بنابراین چرای شدید از لحاظ درصد پوشش تاجی کل، درصد لاشبرگ، درصد سنگ و سنگریزه تفاوت معنیداری با سطوح چرای متوسط و سبک دارد (05/p< ). به هر حال، سه سطح چرایی از لحاظ درصد تاج پوشش گونههای غیرخوشخوراک و تراکم دارای اختلاف معنیدار نیستند (05/p> ).
حجت اله خدری غریب وند؛ قاسمعلی دیانتی تیلکی؛ منصور مصداقی؛ منوچهر سرداری
دوره 17، شماره 4 ، دی 1389، ، صفحه 532-545
چکیده
گیاه کافوری یکی از گونههای نادر در استان چهار محال و بختیاری میباشد که در محدودهای به وسعت 3500 هکتار در منطقه دوتو-تنگ صیاد پراکنش دارد. در این تحقیق مناطق انتشار گونه در استان، پوششگیاهی و گونههای همراه آن در موقعیتهای مختلف، فنولوژی گیاه در منطقه و ارتباط گیاه با عوامل محیطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. گونه ...
بیشتر
گیاه کافوری یکی از گونههای نادر در استان چهار محال و بختیاری میباشد که در محدودهای به وسعت 3500 هکتار در منطقه دوتو-تنگ صیاد پراکنش دارد. در این تحقیق مناطق انتشار گونه در استان، پوششگیاهی و گونههای همراه آن در موقعیتهای مختلف، فنولوژی گیاه در منطقه و ارتباط گیاه با عوامل محیطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. گونه Camphorosma monspeliaca در کل چشمانداز رویشگاه انتشار دارد. ولی واقعیت انتشار و بهترین الگوی پراکنش گونه که به صورت غالب یا گونه همراه می باشد، تودههای گیاهی را تشکیل میدهد؛ بهنحویکه دامنههای شمالی، جنوبی و توپوگرافی مسطح میباشد. این گونه در دامنههای مختلف با گونههای متفاوتی همراه است. بهطوریکه از پایینترین تا بالاترین شیب در رویشگاه حضور دارد. نتایج این مطالعه نشان داد که میانگین عاملهای گیاهی این گونه در جهات مختلف، متفاوت است. درجهت دامنه رو به جنوب از تراکم و درصد پوشش بیشتری برخوردار است. بهنحویکه پروتئین و هضمپذیری زیاد آن را از نظر کیفیت علوفهای، گونهای مطلوب توجیه میکند. این گونه در خاکهای غیرشور (Ec کمتر از 2 دسیزیمنس بر متر)، قلیایی (pHبین5/8-5/7)، با بافت رسی، لومی رسی، لومی و با مقدارآهک30% - 20% و با مقدار گچ و ماده آلی کم، رشد و پراکنش دارد. عناصر کربن، نیتروژن، کلسیم و منیزیم در خاک تحت رویش این گیاه نسبت به عناصر دیگر مقدار بیشتری دارند، دلیل آن نیاز بیشتر و سهولت دسترسی به این عناصر میباشد سدیم در مقایسه با پتاسیم و فسفر با واحد یکسان (ppm) در تودههای مورد مطالعه مقدار بیشتری دارد، از دلایل آن میتوان به توانایی جذب سطحی سدیم در گیاهان با مسیر فتوسنتزی C4 از خانواده Chenopodiacea دانست. به طور کلی مطالعه این گونه به دلیل ارزشهای چند منظوره، از جنبههای مختلف ضروریست.
قاسمعلی دیانتی تیلکی؛ منیژه توان؛ سید علی حسینی؛ منصور مصداقی
دوره 17، شماره 2 ، شهریور 1389، ، صفحه 180-190
چکیده
تعیین کیفیت علوفه یکی از مهمترین عواملی است که برای مدیریت صحیح مراتع لازم است. بهکاربردن کودهای ازته و فسفره باعث افزایش کیفیت علوفه مراتع میشود. در این تحقیق کیفیت علوفه Eruca sativa در طی 3 سال (83، 84 و 85) در 2 منطقه سرتخت و شیبدار شمالی مراتع مراوهتپه مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور 0، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار کود ازته و 0 و 25 کیلوگرم در ...
بیشتر
تعیین کیفیت علوفه یکی از مهمترین عواملی است که برای مدیریت صحیح مراتع لازم است. بهکاربردن کودهای ازته و فسفره باعث افزایش کیفیت علوفه مراتع میشود. در این تحقیق کیفیت علوفه Eruca sativa در طی 3 سال (83، 84 و 85) در 2 منطقه سرتخت و شیبدار شمالی مراتع مراوهتپه مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور 0، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار کود ازته و 0 و 25 کیلوگرم در هکتار کود فسفره بهکار رفت. شاخصهای تعیین کیفیت علوفه شامل انرژی خام، پروتئین خام، ازت خام، الیاف خام و ADF(Asid Detergent Fiber) یا دیواره سلولی بدون همیسلولز است. نتایج نشان داد که به طور متوسط در طی 3 سال آزمایش، کود ازته، میزان شاخصهای ازت خام، پروتئین خام و انرژی خام را افزایش و میزان الیاف خام و ADF را کاهش داد. کود فسفره تأثیر بسیار جزئی روی این شاخصها داشت. به طور کلی در هر سال کود ازته با میزان 100 کیلوگرم در هکتار باعث افزایش کیفیت علوفه شد. بنابراین در مقایسه 3 سال در سال 1385 به دلیل شرایط مطلوب خاکی و آب و هوایی میزان کیفیت علوفه افزایش یافت. بهطوریکه میزان کیفیت علوفه در هر دو مرتع سرتخت و شیبدار شمالی یکسان بود و اثر متقابل بین تیمارها فقط در مرتع شیبدار شمالی دیده شد.
معصومه سادات حسینی نسب؛ حسین بارانی؛ قاسمعلی دیانتی تیلکی
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1389، ، صفحه 166-179
چکیده
موضوع نحوه مدیریت سامانهای عرفی مراتع در طول چند دهه اخیر به یکی از مهمترین معضلات مراتع کشور تبدیل گردیده است. بهطوریکه عمدهترین نظام حاکم بر مدیریت مراتع براساس پروانه چرایی یکی از سه شیوه شورایی، مشاعی و افرازی میباشد. یکی از راهکارهای اجرایی در زمینه تعادل دام و مرتع و کاهش تخریب مرتع، معرفی واحدهای مطلوب بهرهبرداری ...
بیشتر
موضوع نحوه مدیریت سامانهای عرفی مراتع در طول چند دهه اخیر به یکی از مهمترین معضلات مراتع کشور تبدیل گردیده است. بهطوریکه عمدهترین نظام حاکم بر مدیریت مراتع براساس پروانه چرایی یکی از سه شیوه شورایی، مشاعی و افرازی میباشد. یکی از راهکارهای اجرایی در زمینه تعادل دام و مرتع و کاهش تخریب مرتع، معرفی واحدهای مطلوب بهرهبرداری از مراتع است. تحقیق حاضر سعی دارد به مقایسه میزان کارایی مالکیت مشاعی، افرازی و شورایی با توجه به متغیرهای مستقل وضعیت مرتع و وضعیت بهرهبرداری از مرتع بپردازد و کارآمدترین شیوه از نظر تمایل بهرهبرداران و افزایش کیفیت مرتع را معرفی نماید. در همین زمینه با توجه به اهداف و فرضیات موجود 105 پرسشنامه از طریق مصاحبه مستقیم با صاحبان پروانه چرا تکمیل شد. وضعیت مرتع در 41 مرتع نمونه به صورت روش 4 فاکتوری محاسبه شد. در نهایت وضعیت مراتع کم بهرهبردار (افرازی) نسبت به مراتع مشاعی بهتر بود. از این رو، شیوه بهرهبرداری شورایی به علت وضعیت ضعیف بهرهبرداری در مراتع این شهرستان توصیه نمیشود. بنابراین صرفنظر از معایبی که مالکیت مشاعی میتواند داشته باشد، با توجه به کارایی و بالا بودن روحیه مشارکت در بین بهرهبرداران آن، میتوان با اندکی محافظهکاری مالکیت موجود را مناسبتر از بقیه موارد دانست و معایب آن را با مدیریت صحیح بهبود بخشید و انگیزه حفظ منابع طبیعی را با برنامههای خاص در بین مردم بوجود آورد. با توجه به اینکه اغلب مراتع به صورت عمومی بهرهبرداری میشود، تشکیل تعاونی و واگذاری حق بهرهبرداری به تعاونیها در اولویت مردم است.
