ماشالله غنچه پور؛ مجید صادقی نیا؛ ناصر باغستانی؛ َاحمد پورمیرزایی؛ محمدرضا کدوری
دوره 30، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 152-163
چکیده
از بین رفتن پوشش گیاهی و حاکم شدن پدیده زوال در درمنه‌‌زارها، بر اثر پدیده تغییر اقلیم و عوامل مدیریتی، این ضرورت را ایجاب میکند تا بر رویکرد حفاظتی، در مدیریت اکوسیستم‌‌های مذکور، تمرکز شود. در همین راستا، تأثیر رویکرد حفاظتی (قرق با سابقه 30 ساله)، بر مولفه‌‌های ساختاری پوشش گیاهی، ویژگی‌‌های خاک و مقادیر شاخص‌‌های عددی ...
بیشتر
از بین رفتن پوشش گیاهی و حاکم شدن پدیده زوال در درمنه‌‌زارها، بر اثر پدیده تغییر اقلیم و عوامل مدیریتی، این ضرورت را ایجاب میکند تا بر رویکرد حفاظتی، در مدیریت اکوسیستم‌‌های مذکور، تمرکز شود. در همین راستا، تأثیر رویکرد حفاظتی (قرق با سابقه 30 ساله)، بر مولفه‌‌های ساختاری پوشش گیاهی، ویژگی‌‌های خاک و مقادیر شاخص‌‌های عددی تنوع گونهای، در درمنه‌‌زارهای منطقه دهنو بردسیر، مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور، نمونه‌‌برداری از پوشش گیاهی، طی فصل رویش سال 1392، در داخل 45 پلات دو مترمربعی مستقر در امتداد سه ترانسکت 150 متری، در داخل و خارج منطقه قرق، انجام شد. در داخل هر یک از پلات‌‌ها، درصد پوشش تاجی گونهها، برآورد و تعداد پایه‌‌های آنها نیز شمارش شد و بر مبنای درصد پوشش تاجی گونهها، شاخص‌‌های تنوع گونهای، محاسبه شد. در امتداد هر یک از ترانسکت‌‌ها نیز یک نمونه مرکب خاک از عمق 30-0 برداشت شد و خصوصیات فیزیکی و شمیایی آنها اندازه‌‌گیری گردید. بر مبنای نتایج؛ از نظر درصد پوشش تاجی، تنها در مورد گونه Stipa arabica، بین محدوده قرق و خارج قرق، تفاوت معنی‌‌دار، وجود داشت. از نظر تعداد پایه در هکتار، تنها بین گونههای Zygophyllum atriplicoides و Stipa arabica و از نظر میزان حضور نیز صرفا بین گونههای Artemisia sieberi، Stipa arabica و Zygophyllum atriplicoides، تفاوت معنی‌‌دار در داخل و خارج قرق، وجود داشت. در مجموع، قرق باعث غلبه گونه Stipa arabica در سطح منطقه شده است. بین خصوصیات خاک (درصد رس، سیلت و شن، هدایت الکتریکی، اسیدیته گل اشباع، میزان آهک، کلسیم، منیزیم و سدیم) در دو مکان، تفاوت معنی‌‌دار، مشاهده نشد. مقدار غنای گونهای، در منطقه قرق (با 21 گونه)، بیشتر از منطقه چرا (با 16 گونه) بود. مقادیر شاخص‌‌های سیمپسون و شانون- واینر نیز دلالت بر عدم تفاوت دو مکان، از نظر یکنواختی و ناهمگنی پوشش گیاهی می‌باشد. آنچه مسلم است، نتایج سه دهه قرق، نشان داد که روند تغییرات پوشش گیاهی در درمنه‌‌زارهای منطقه خشک، بسیار کند است اعمال رویکرد حفاظتی در چنین اکوسیستم‌‌هایی، در بلند مدت، موثر خواهد بود.
غلامحسین رحمانی؛ فرهنگ قصریانی؛ محمد شریفی یزدی؛ محمدرضا کدوری
دوره 24، شماره 3 ، مهر 1396، ، صفحه 494-502
چکیده
در این تحقیق اثر شدت‌های مختلف برداشت از علوفه سال جاری و همچنین اثر سال( با میزان بارندگی متفاوت) بر میزان تولید علوفه 3 گونه مرتعی Stipa arabica، Oryzopsis holciformisوPoa bulbosa در سایت نیمه‌استپی کوه پنج در استان کرمان در4 سال متوالی از 1386تا 1389 به منظور تعیین حد بهره برداری مناسب این گونهها، بررسی شد زیرا با توجه به تحمل میزان گونه های مرتعی نسبت ...
بیشتر
در این تحقیق اثر شدت‌های مختلف برداشت از علوفه سال جاری و همچنین اثر سال( با میزان بارندگی متفاوت) بر میزان تولید علوفه 3 گونه مرتعی Stipa arabica، Oryzopsis holciformisوPoa bulbosa در سایت نیمه‌استپی کوه پنج در استان کرمان در4 سال متوالی از 1386تا 1389 به منظور تعیین حد بهره برداری مناسب این گونهها، بررسی شد زیرا با توجه به تحمل میزان گونه های مرتعی نسبت به چرا، می توان حد بره برداری مناسب از تیپ های گیاهی را مشخص نمود. نتایج حاصل با طرح آماری کرت‌های خرد شده در زمان در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی (CRD) در 4 تکرار، جداگانه برای هر گونه، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.در گونه Stipa arabica میانگین تولید علوفه تیمار 50 درصد با تیمار شاهد و تیمار 25% تفاوت معنی‌داری نداشت که نشان می‌دهد این گونه، برداشت 50% را بخوبی تحمل میکند اما میانگین تولید علوفه تیمار برداشت 75% نسبت به تیمار شاهد 1/29 درصد کاهش را نشان داد. که از لحاظ آماری تفاوت معنی‌داری داشت. کاهش میانگین تولید تیمارهای 50% و 75% نسبت به تیمار شاهد در گونه Oryzopsis holciformis به ترتیب 75/19 و 55/33 درصد و در گونه Poa bulbosa به ترتیب 5/17 و 2/41 بود که نشان داد واکنش جبرانی گونه Stipa arabica نسبت به این گونهها در شرایط تحقیق انجام شده بهتر بود. بنابراین می‌توان حد برداشت50 درصد را برای گونه Stipa arabicaو برای گونههای Oryzopsis holciformis و Poa bulbosa حد برداشت 25 درصد را پیشنهاد نمود. نتایج نشان داد در سالهای کم باران رشد جبرانی گونههای مورد مطالعه به اندازه سالهای پر باران نبود. بنابراین حد بهره برداری پیشنهادی که بیانگر میزان تحمل این گونه ها نسبت به چرای دام می باشد، برای شرایط نرمال از لحاظ بارندگی توصیه می‌شود. البته برای تعیین حد بره برداری از مرتع باید علاوه بر آگاهی از حد بهره برداری مجاز گونه های مرتعی باید وضعیت، فرسایش پذیری خاک و گرایش مرتع نیز در نظر گرفته شود.
