اسد صادقپور؛ جواد معتمدی؛ اسماعیل شیدای کرکج
دوره 26، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 838-854
چکیده
اطلاع از تنوعگونهای گیاهی و ارتباط آن با عوامل‌‌محیطی، از مقدمات ضروری در عملیات احیای مرتع و اولویت حفاظت و حمایت از تنوعگونهای رویشگاه‌‌هاست. بدین‌‌منظور، مراتع کوهستانی نمین، انتخاب و به روش تصادفی سیستماتیک در زیرحوزه‌‌ها، اقدام به برداشت داده‌‌های پوشش‌‌گیاهی شد. با ثبت ویژگیهای فیزیوگرافی و توپوگرافی ...
بیشتر
اطلاع از تنوعگونهای گیاهی و ارتباط آن با عوامل‌‌محیطی، از مقدمات ضروری در عملیات احیای مرتع و اولویت حفاظت و حمایت از تنوعگونهای رویشگاه‌‌هاست. بدین‌‌منظور، مراتع کوهستانی نمین، انتخاب و به روش تصادفی سیستماتیک در زیرحوزه‌‌ها، اقدام به برداشت داده‌‌های پوشش‌‌گیاهی شد. با ثبت ویژگیهای فیزیوگرافی و توپوگرافی و اندازهگیری خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، رابطه بین تنوع گیاهی و خصوصیات زیرحوزه‌‌ها، بررسی شد. بدین‌‌منظور برای بررسی ارتباط تنوعگونهای با ویژگیهای محیطی، با توجه به طول گرادیان محاسبه شده، از روش آنالیزافزونگی (RDA) به‌‌‌عنوان روش خطی استفاده شد. بر مبنای نتایج، ویژگیهای فیزیوگرافی و توپوگرافی، بر غنای‌‌گونه‌‌ای و خصوصیات‌‌شیمیایی خاک و بر مقدار یکنواختی و تنوعگونهای زیرحوزه‌‌ها، بیشترین تاثیر را داشت و میزان 64/89 درصد از تغییرات را تبیین می‌‌کرد. در مجموع؛ مقدار شیب، کربن‌‌آلی و هدایت‌‌الکتریکی خاک، از مهمترین عوامل موثر بر افزایش مقادیر شاخصهای تنوعگونهای و پارامترهای طول، مساحت و جهت زیرحوزه، از مهمترین عوامل موثر بر کاهش شاخصهای مذکور بود. لذا در شرایطی که هدف مدیریت، افزایش تنوعگونهای باشد، بایستی مکان‌‌هایی که از نظر خصوصیات‌‌شیمیایی خاک (ماده‌‌آلی و به‌‌تبع‌‌آن کربن‌‌آلی) در معرض خطر هستند، در اولویت قرار گیرند و اگر هدف مدیریت، افزایش ساختار پوشش‌‌گیاهی و افزایش درصد حفاظت گیاهی از فرسایش‌‌پاشمانی باشد، در این صورت بایستی مکان‌‌هایی که در جهات جنوبی واقع هستند و دارای شیب تند می‌‌باشند، در اولویت قرار گیرند. ضمن اینکه انجام عملیات احیای مرتع، در زیرحوزه‌‌های با مساحت بزرگتر، به‌‌واسطه پائین بودن غنای‌‌گونه‌‌ای، در اولویت میباشد و زیرحوزه‌‌های کوچکتر، به‌‌واسطه دارا بودن غنای بالا، باید در اولویت حفاظت و حمایت، قرار گیرند.
اسد صادقپور؛ جواد معتمدی؛ اسماعیل شیدای کرکج؛ مصطفی غنمی جابر
دوره 25، شماره 4 ، بهمن 1397، ، صفحه 944-955
چکیده
شناخت گیاهان دارویی، اندازهگیری ویژگیهای ساختاری و شاخصهای تنوع گونه‌ای آنها یکی از ملزومات اساسی به‌منظور تعیین شایستگی مراتع برای بهره‌برداری از گیاهان دارویی است. در این راستا، این پژوهش در مراتع کوهستانی عنبران انجام شد. برای این منظور، با کاربرد 320 پلات یک مترمربعی که با فاصله 10 متر از همدیگر در امتداد ترانسکت‌های 100 ...
بیشتر
شناخت گیاهان دارویی، اندازهگیری ویژگیهای ساختاری و شاخصهای تنوع گونه‌ای آنها یکی از ملزومات اساسی به‌منظور تعیین شایستگی مراتع برای بهره‌برداری از گیاهان دارویی است. در این راستا، این پژوهش در مراتع کوهستانی عنبران انجام شد. برای این منظور، با کاربرد 320 پلات یک مترمربعی که با فاصله 10 متر از همدیگر در امتداد ترانسکت‌های 100 متری در 16 توده معرف مرتبط با تیپ‌های گیاهی مستقر شده بودند، از پوشش گیاهی آماربرداری شد و مقادیر شاخصهای تنوع گونه‌ای در طبقات مختلف ارتفاعی و جهات جغرافیایی محاسبه گردید. بر مبنای نتایج، 16 گونه دارویی در ترکیب گیاهی پراکنش دارد که مقدار اهمیت نسبی آنها از 9/0 تا 59 درصد متغیر میباشد. بیشترین اهمیت نسبی مربوط به گونه‌های Verbascum erianthum، Cynodon dactylon و Acroptilon repens و کمترین اهمیت نسبی مربوط به گونه‌هایPapaver acrochaetum، Hyoscyamus arachnoideus، Iris falcifolia، Allium scabriscapum وMatricaria chamomilla میباشد. نتایج نشان داد مقادیر شاخصهای تنوع گونه‌ای شانون- واینر گیاهان دارویی در طبقه ارتفاعی 1750-1500 متر و 2000-1750 متر به‌ترتیب 569/0 و 651/0 است که اختلاف معنی‌داری با همدیگر ندارند. مقدار شاخص مذکور در جهت‌های شمالی و جنوبی نیز برابر 691/0 و 511/0 است که جهت شمالی از مطلوبیت تنوع گونه‌ای بیشتری نسبت به جهت جنوبی برخوردار است. ازاین‌رو با توجه به دامنه تغییر مقادیر شاخص تنوع گونه‌ای شانون- واینر (5/4 – 0)، به نظر می‌رسد مراتع مورد بررسی از نظر تنوع گونه‌ای گیاهان دارویی، مطلوبیت خوبی نداشته باشند که ضرورت دارد با اعمال مدیریت مستقیم، نسبت به افزایش تنوع گونه‌ای اقدام نمود. یافته‌های این پژوهش می‌تواند به‌منظور مکان‌یابی رویشگاه‌های گیاهان دارویی برای حفاظت، بهره‌برداری، بذرگیری و تأمین بخشی از درآمد دامدارن مورد استفاده قرار گیرد.
