رضا سیاه منصور؛ محمد فیاض؛ سعیده ناطقی؛ رستم خلیفه زاده؛ علی محمدیان
دوره 26، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 887-903
چکیده
آگاهی از ارزش رجحانی گونههای گیاهی، یکی از ملزومات اساسی جهت تعیین علوفه دردسترس و به تبع آن، محاسبه ظرفیت چرای رویشگاههای مرتعی است. برای انجام پژوهش حاضر، 36 گونه شامل 21 گونه چند ساله و دائمی و 15 گونه یکساله مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور طی چهار سال (1386 -1389) و در هر ماه از فصل رویش (بهار و تابستان)، به مدت حداقل 1800 ثانیه از یک ...
بیشتر
آگاهی از ارزش رجحانی گونههای گیاهی، یکی از ملزومات اساسی جهت تعیین علوفه دردسترس و به تبع آن، محاسبه ظرفیت چرای رویشگاههای مرتعی است. برای انجام پژوهش حاضر، 36 گونه شامل 21 گونه چند ساله و دائمی و 15 گونه یکساله مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور طی چهار سال (1386 -1389) و در هر ماه از فصل رویش (بهار و تابستان)، به مدت حداقل 1800 ثانیه از یک راس میش بالغ غیرآبستن و غیر شیرده نژاد لری لرستان با میانگین وزن50 کیلوگرم در داخل گله و در حال چرا، فیلمبرداری شد. نتایج نشان داد؛ گراسهای یکساله مانند Heteranthelium piliferum, Bromus tectorum, Bromus danthonia, Boissiera squarrosa با کل مدت زمان 3083 ثانیه نسبت به بقیه گونهها، بیشترین زمان چرا را بخود اختصاص دادهاند. گونههای بعدی شامل trichophorum Agropyron با 2594 ثانیه، Bromus tomentellus با 1232 ثانیه Onobrychis melanotricha با 681 ثانیه، پهنبرگان علفی یکساله مانند Helianthemumledifolhum, Minuartia obtusiloba, talaspi perfoliatum, Diplotaxis erucoides, Viciea peregerinaبا 670 ثانیه وHordeum bulbosum با 565 ثانیه در رتبه های بعدی قرار گرفتند. در نهایت مشخص شد گندمیان یکساله و بوتهایها در اردیبهشت، گندمیان پایا در خرداد و پهن برگان علفی در تیرماه دارای خوشخوراکی کامل و کلاس I میباشند. همچنین مجموع گندمیان و پهنبرگان علفی پایا در تیرماه، پهنبرگان علفی یکساله در اردیبهشت و بوتهایهادر خردادماه کلاس خوشخوراکی II را دارا میباشند و فرمهای رویشی در سایر ماهها خوشخوراکی کلاس III را دارند.
فرهاد آژیر؛ محمد فیاض
دوره 26، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 932-940
چکیده
در برنامه افزایش تولید علوفه در مراتع کشور، گردآوری و ژرفنگری دانش استقرار گیاهان علوفهای، ضروری است. بدین منظور، بذر گونهTrifoliumpratense، از بازار شهر ساری تهیه و کشت شد. هدف از این بررسی تعیین فصل بهینه و روش کارآمد استقرار این گونه برای اصلاح مراتع در عرصه مراتع استپی بود. محل کشت این گونه در ایستگاه آبخوانداری پشتکوه ساری با متوسط ...
بیشتر
در برنامه افزایش تولید علوفه در مراتع کشور، گردآوری و ژرفنگری دانش استقرار گیاهان علوفهای، ضروری است. بدین منظور، بذر گونهTrifoliumpratense، از بازار شهر ساری تهیه و کشت شد. هدف از این بررسی تعیین فصل بهینه و روش کارآمد استقرار این گونه برای اصلاح مراتع در عرصه مراتع استپی بود. محل کشت این گونه در ایستگاه آبخوانداری پشتکوه ساری با متوسط بارندگی سالانه 350 میلیمتر و اقلیم نیمه خشک سرد بود. برای این منظور، دو تیمار بذرکاری و بذرپاشی در دو تاریخ کشت پائیزه و بهاره، بر پایه طرح آماری کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کاملا تصادفی، با تیمار اصلی تاریخ کشت و تیمار فرعی روش کشت، در سه تکرار مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد، بین فصل کشت و همچنین بین دو روش کشت، در سطح یک درصد خطا تفاوت معنیدار وجود داشت. جوانهزنی و زندهمانی در فصل کشت پاییز(جوانهزنی11/39%، زندهمانی 83/13%) نسبت به کشت بهاره(جوانهزنی06/30%، زندهمانی83/11%) ارجحیت داشت. همچنین کشت بصورت بذرکاری(جوانهزنی22/39%، زندهمانی78/14%) نسبت به بذرپاشی(جوانهزنی94/29% ، زندهمانی89/10%)، برتری نشان داد. با توجه به نتایج بدست آمده، کشت پاییزه نسبت به کشت بهاره و روش بذرکاری نسبت به روش بذرپاشی بهتر بود. امکان اصلاح مراتع مناطق مشابه آب و هوایی و خصوصیات فیزیکی مرتع محل آزمایش، و کشت پاییزه شبدر قرمز به روش بذرکاری برای افزایش تولید علوفه، و چرای مستقیم دام وجود دارد.
محمد فیاض؛ سیدحمید حبیبیان؛ حسن یگانه؛ انور سنایی؛ محمدجواد مهدوی
دوره 26، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 174-186
چکیده
آگاهی از رفتار چرایی دام یکی از عوامل مؤثر در مدیریت مرتع میباشد. این تحقیق بهمنظور شناخت رفتار چرایی گوسفند در مراتع سایت چشمه انجیر استان فارس در طی سالهای 1389-1386 انجامشده است. شاخصهایی که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند، شامل طول مسافت روزانه طی شده توسط دام، میانگین سرعت حرکت دام و مدت زمان صرف شده برای ...
بیشتر
آگاهی از رفتار چرایی دام یکی از عوامل مؤثر در مدیریت مرتع میباشد. این تحقیق بهمنظور شناخت رفتار چرایی گوسفند در مراتع سایت چشمه انجیر استان فارس در طی سالهای 1389-1386 انجامشده است. شاخصهایی که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفتند، شامل طول مسافت روزانه طی شده توسط دام، میانگین سرعت حرکت دام و مدت زمان صرف شده برای چرا بودند. برای تعیین شاخصهای ذکرشده از دستگاه موقعیتیاب جغرافیایی (GPS) استفاده گردید که با استفاده از کمربندی مخصوص به پشت یک میش 4 ساله بسته شد. بنابراین پس از شروع فعالیت چرایی در مرتع، GPS فعال شده و بعد در پایان روز دادههای آن با استفاده از مدتراک در محیط الویس (Ilwis) استخراج گردید. تجزیه وتحلیل دادهها در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی با استفاده از نرمافزار SAS انجام شد. نتایج نشان داد که در بین سالهای مورد مطالعه صفات میانگین سرعت حرکت دام و طول مسافت روزانه طی شده توسط دام بهترتیب در سطح یک درصد و 5 درصد معنیدار شد، اما زمان چرای دام اختلاف معنیداری را نشان نداد. همچنین نتایج ماههای موردبررسی نشان داد که میانگین سرعت حرکت دام در سطح 5 درصد معنیدار شده و صفات مسافت طی شده و زمان چرا معنیدار نشدند. بر اساس نتایج بدستآمده مردادماه سال 1387 با میانگین 4 متر بر ثانیه و خردادماه سال 1388 با میانگین 29 متر بر ثانیه بهترتیب دارای کمترین و بیشترین میانگین سرعت حرکت دام بودند؛ با اینحال خردادماه سال 1388 با میانگین 2/4 متر بر ثانیه و مردادماه سال 1387 با میانگین 4/15 متر بر ثانیه بهترتیب کمترین و بیشترین مسافت طی شده توسط دام را داشتند. اطلاع از موارد مذکور، مدیریت مرتع را در تعیین زمان مناسب برای حرکت دام در مرتع یاری میکند و سبب افزایش عملکرد دام خواهد شد.
رضا سیاه منصور؛ محمد فیاض
دوره 25، شماره 4 ، بهمن 1397، ، صفحه 853-862
چکیده
متأسفانه بهدلیل استفادههای غیر اصولی از منابع طبیعی تغییرات شگرفی در کره زمین بوجود آمده که همه به ضرر انسان است. ماهیت چند بعدی توسعه پایدار سبب توجه بیشتر به استفاده از گونههای سازگار، مقاوم، پرتولید، مرغوب و باخوشخوراکی مناسب شده است. یکی از این گونهها، گونه دائمی Astragalus curvirostris است که یکی از رویشگاههای آن در مراتع بلومان ...
بیشتر
متأسفانه بهدلیل استفادههای غیر اصولی از منابع طبیعی تغییرات شگرفی در کره زمین بوجود آمده که همه به ضرر انسان است. ماهیت چند بعدی توسعه پایدار سبب توجه بیشتر به استفاده از گونههای سازگار، مقاوم، پرتولید، مرغوب و باخوشخوراکی مناسب شده است. یکی از این گونهها، گونه دائمی Astragalus curvirostris است که یکی از رویشگاههای آن در مراتع بلومان با ارتفاع متوسط 1960 متر از سطح دریا و بارش متوسط سالانه 3/593 میلیمتر میباشد. در 2 زمان و 2 روش کاشت بصورت کرتهای خرد شده (اسپلیت پلات) در قالب بلوک کاملاً تصادفی در سه تکرار و طی چهار سال (از سال 1393 تا 1396) اجرا گردید. کرت اصلی دو تیمار فصل کاشت شامل پاییز و بهار و کرت فرعی شامل دو روش کشت بذرکاری و بذرپاشی بود. برای مقایسه اینکه بین تیمارهای مختلف اختلاف معنیداری وجود دارد از تجزیه واریانس و برای گروهبندی میانگین تیمارها از آزمون دانکن استفاد شد. نتایج نهایی نشان داد که بین میانگین تعداد پایههای موجود تیمارهای مختلف شامل بذرکاری پاییزه، بذرپاشی پائیزه، بذرکاری بهاره و بذرپاشی بهاره در سطح 1% اختلاف معنیدار وجود دارد (P≤ 0.01). یعنی نوع کشت و فصل آن در ایجاد پوشش، کارایی متفاوت دارند. همچنین بین کرتها نیز در سطح 1% اختلاف معنیدار مشاهده میشود که در واقع میتواند به اجرای تیمارها در هر کرت وابسته باشد. در نهایت مشخص گردید که گونه Astragalus Curvirostrisدر فصل پائیز و روش کشت بذرکاری بهترین سطح موفقیت را حاصل نمود.
مهشید سوری؛ محمد فیاض؛ نادیا کمالی؛ سعیده ناطقی
دوره 25، شماره 4 ، بهمن 1397، ، صفحه 911-922
چکیده
ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ارزﯾﺎﺑﯽ مراتع ﺑﺎ ﺗﺎﻣﯿﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم و درازﻣﺪت زﻣﯿﻨﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی اﺻﻮﻟﯽ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻣﺮاﺗﻊ و ﺣﻔﻆ آب و ﺧﺎک را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﻧﻤﺎید. هدف اصلی از این تحقیق، ارزیابی تغییرات پوششگیاهی و شاخصهای خاک مراتع قشلاقی منطقه کلات سادات سبزوار تحت عملیات مدیریت مرتع میباشد. فاکتورهای ...
بیشتر
ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ارزﯾﺎﺑﯽ مراتع ﺑﺎ ﺗﺎﻣﯿﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم و درازﻣﺪت زﻣﯿﻨﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰی اﺻﻮﻟﯽ و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮی از ﺗﺨﺮﯾﺐ ﻣﺮاﺗﻊ و ﺣﻔﻆ آب و ﺧﺎک را ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﻧﻤﺎید. هدف اصلی از این تحقیق، ارزیابی تغییرات پوششگیاهی و شاخصهای خاک مراتع قشلاقی منطقه کلات سادات سبزوار تحت عملیات مدیریت مرتع میباشد. فاکتورهای گیاهی شامل میزان تولید گونههای گیاهی، درصد پوشش تاجی گونههای گیاهی، درصد لاشبرگ، تراکم گونههای گیاهی، وضعیت مرتع و گرایش مرتع در مکان قرق و مکان شاهد اندازهگیری شد. ارزیابی با استفاده از روش تصادفی-سیستماتیک و با تعداد تعداد 60 پلات چهارگوش یک متر مربعی و پراکنش مناسب نمونهها در زمان آمادگی مرتع در اواخر اردیبهشتماه انجام شد. گرایش به دو روش ترازو و قیاسی و وضعیت براساس روش چهار فاکتوری تعدیل یافته تعیین شدند. نمونهبرداری از خاک از عمق 20-0 سانتیمتری خاک انجام گرفت. تعداد 12 نمونه خاک از ترانسکتهای اول، دوم و سوم (مکان قرق)، چهارم، پنجم و ششم (مکان شاهد) برداشت شد. داده ها با استفاده از آزمون تی مستقل در محیط نرمافزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج اندازهگیری درصد پوشش تاجی مرتع چرا شده مکان کلات سادات آباد سبزوار نشان داد که بیشترین سهم درصد پوشش تاجی از نظر خوشخوراکی متعلق به گیاهان کلاس п (37/19) و از نظر فرم رویشی مربوط به گیاهان علفی چندساله (2/16) میباشد. همچنین از بین فرمهای رویشی مختلف، بیشترین سهم تولید در مکان قرق مربوط به گیاهان بوتهای و در مکان چراشده مربوط به گیاهان علفی چندساله میباشد. نتایج نشان داد که شاخصههای میزان رس، سیلت، آهک، کربن آلی، ازت و هدایت الکتریکی بین دو ناحیه مکان قرق و مکان چراشده دارای اختلاف معنیدار در سطح 5 درصد میباشند، ولیکن در مورد فاکتورهای اسیدیته و فسفر اختلاف معنیدار نبود. بنابراین پیشنهاد میشود عملیات اصلاحی قرق در مساحتهای بیشتر در منطقه اجرا شود.
محمد فیاض
دوره 12، شماره 1 ، خرداد 1384، ، صفحه 41-62
محمد فیاض
دوره 11، شماره 2 ، شهریور 1383، ، صفحه 191-212
محمد فیاض
دوره 10، شماره 3 ، آبان 1382، ، صفحه 289-300