محمدرضا محبوبی؛ محمدرضا شهرکی؛ آمنه آورند
دوره 29، شماره 3 ، مهر 1401، ، صفحه 221-230
چکیده
این تحقیق با هدف شناخت علل عدم مشارکت مرتعداران در طرح تبدیل دیمزارهای کمبازده به مراتع دست کاشت انجام شد. تحقیق توصیفی و از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری شامل 132 مرتعدار غیرمشارکتکننده در طرح در 17 سامان عرفی در مراتع شمالی شهرستان گنبدکاووس بود که با شیوه نمونهگیری تصادفی ساده، 98 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. جمعآوری ...
بیشتر
این تحقیق با هدف شناخت علل عدم مشارکت مرتعداران در طرح تبدیل دیمزارهای کمبازده به مراتع دست کاشت انجام شد. تحقیق توصیفی و از نوع پیمایشی بود. جامعه آماری شامل 132 مرتعدار غیرمشارکتکننده در طرح در 17 سامان عرفی در مراتع شمالی شهرستان گنبدکاووس بود که با شیوه نمونهگیری تصادفی ساده، 98 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. جمعآوری اطلاعات با استفاده از پرسشنامه انجام شد. روایی محتوایی و ظاهری پرسشنامه با استفاده از نظرات متخصصان ترویج و مرتع بهدست آمد. تعیین اعتبار پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ انجام شد و مقدار ضریب 926/0 به دست آمد. تجزیهوتحلیل دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS23 انجام شد. نتایج نشان داد که مهمترین علل عدم مشارکت مرتعداران در طرح، تمایل به استفاده از زمین مرتعی برای کشت محصولات کشاورزی به دلیل نیاز به درآمد کشاورزی، پایین بودن درصد سود حاصل از فروش بذر گیاهان مرتعی، عدم اعتماد مرتعداران به بیمه محصولات مرتعی، درآمد پایین مرتعداری در مقایسه با کشت محصولات زراعی با تبدیل دیمزارهای کمبازده به دست کاشت و نداشتن سرمایه کافی برای تبدیل دیمزارهای کمبازده به مراتع دست کاشت است. با استفاده از شیوه تحلیل عاملی، علل عدم مشارکت مرتعداران در طرح تبدیل دیمزارهای کمبازده به مراتع دست کاشت در 20 عامل خلاصه شدند که ماهیت فردی، اقتصادی، اجتماعی، سازمانی، حقوقی و فنی داشتند. این عوامل بیش از 76 درصد از واریانس علل عدم مشارکت مرتعداران را در طرح تبیین میکنند.
علی بمان میرجلیلی؛ قدرت اله حیدری؛ ناصر باغستانی میبدی؛ شفق رستگار
دوره 26، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 89-102
چکیده
در نظام دامداری سنتی بنیان اقتصادی دامدار بر اساس کسب تولیدات دامی با تکیه بر علوفه در دسترس دام در مرتع است و دامپروری اساس اشتغال، منبع تأمین درآمد و یکی از علل بقای جامعه میباشد و دامداری سنتی بر مبنای استفاده از مرتع پایهریزی شده است. بااینحال در کشور ما عوامل گوناگون و بهویژه عدم سوددهی مناسب درخور معیشت دامدار باعث ...
بیشتر
در نظام دامداری سنتی بنیان اقتصادی دامدار بر اساس کسب تولیدات دامی با تکیه بر علوفه در دسترس دام در مرتع است و دامپروری اساس اشتغال، منبع تأمین درآمد و یکی از علل بقای جامعه میباشد و دامداری سنتی بر مبنای استفاده از مرتع پایهریزی شده است. بااینحال در کشور ما عوامل گوناگون و بهویژه عدم سوددهی مناسب درخور معیشت دامدار باعث شده تا تمایل به این حرفه کم شده و در شرایط حاضر با تغییرات به وجود آمده در زمینه درآمدها و هزینهها در دامداری سنتی تحقیق را در این زمینه ضروری کرده است. این مطالعه در مراتع خشک و بیابانی ندوشن استان یزد در سامانهای عرفی روستانشینان انجام شد. پس از انتخاب 9 سامان عرفی مشابه از نظر اکولوژیکی، در هریک از سامانها یک گله انتخاب شد. متوسط تعداد دام هر گله 230 رأس با نژاد خالص بز ندوشنی بود. هدف این پژوهش بررسی میزان درآمد، هزینه و سود گلهداران بز ندوشن بود. نتایج نشان داد که بهترتیب بیشترین میزان هزینه جاری مربوط به تأمین تغذیه دستی دامها و دستمزد چوپان بوده است. بهطوریکه بیشترین میزان درآمد دامها بهترتیب مربوط به فروش دام زنده، شیر و ماست میباشد. محاسبات در 9 سامان عرفی نشان داد که میزان هزینهها بیشتر از درآمدها بود، بنابراین درآمد خالص در هریک از سامانها منفی بوده است. ضمناً ارزشگذاری بر مبنای ارزش حال با نرخهای تنزیل متفاوت 20، 18 و 15 درصد در سالهای 1396،1395،1394 نیز نشان داد که در تمام سالها ارزش حال خالص (NPV) کوچکتر از صفر بوده و نسبت منفعت به هزینه (BCR) نیز کوچکتر از یک میباشد، ازاینرو دامداری سنتی در منطقه مورد مطالعه با شرایط فعلی توجیه اقتصادی ندارد.
مسعود برهانی؛ حسین ارزانی؛ زهرا جابرالانصار
دوره 24، شماره 2 ، تیر 1396، ، صفحه 249-258
چکیده
شیوه مرتعداری یکی از ارکان مهم مدیریت مرتع به ویژه ازجنبه تجدیدحیات و احیاءپوششگیاهی میباشد. هدف از این تحقیق بررسی شیوه مرتعداری و سیستمهای چرایی مناسب سامانهای عرفی منطقه سمیرم و مقایسه آنها با برنامه های پیشنهادی توسط ادارات منابع طبیعی میباشد. بدین منظور در 29 سامان عرفی دارای طرح مرتعداری در شهرستان سمیرم ، نقشه شیوه مرتعداری ...
بیشتر
شیوه مرتعداری یکی از ارکان مهم مدیریت مرتع به ویژه ازجنبه تجدیدحیات و احیاءپوششگیاهی میباشد. هدف از این تحقیق بررسی شیوه مرتعداری و سیستمهای چرایی مناسب سامانهای عرفی منطقه سمیرم و مقایسه آنها با برنامه های پیشنهادی توسط ادارات منابع طبیعی میباشد. بدین منظور در 29 سامان عرفی دارای طرح مرتعداری در شهرستان سمیرم ، نقشه شیوه مرتعداری و سیستمهای چرایی صحیح با توجه به استانداردها و بر اساس وضعیت و گرایش سال تهیه طرح و سال انجام این تحقیق تعیین گردید. نتایج نشان داد که در اکثر موارد شیوه مرتعداری پیشنهاد شده در طرحهای مرتعداری، منطبق با شیوه صحیح مبتنی بر وضعیت مرتع بوده است. از سوی دیگر در 20 طرح مرتعداری علیرغم اعمال شیوه مرتعداری مصنوعی، سیستم چرایی پیشبینی شده است که مطابق اصول صحیح مرتعداری نیست. اطلاعات بدست آمده نشان داد که در طرحهای مرتعداری این منطقه، به دلیل مشکلات فنی در امر قطعهبندی مراتع و نظارت و کنترل، سیستمهای چرایی پیشبینی شده عملا اعمال نگردیده است. همچنین در این مناطق، زمانبندی چرا مطابق با سیستمهای چرایی در یک دوره کوتاه مدت مزایای زیادی به دنبال ندارد.
مرتضی مفیدی چلان؛ حسین بارانی؛ احمد عابدی سروستانی؛ جواد معتمدی؛ علیرضا دربان استانه
دوره 24، شماره 2 ، تیر 1396، ، صفحه 309-324
چکیده
ارزیابی پایداری زیستمحیطی- بومشناختی، بهعنوان یکی از مهمترین ابزارها در فرآیند برنامهریزی توسعه پایدار بوده و لذا توجه به آن در سیاستگذاریها و برنامهریزیها اجتنابناپذیر است. در ارتباط با سنجش پایداری زیستمحیطی- بومشناختی در مراتع و مخصوصاً سامانهای عرفی شاخصهای مشخصی وجود ندارد درنتیجه در حال حاضر تدوین ...
بیشتر
ارزیابی پایداری زیستمحیطی- بومشناختی، بهعنوان یکی از مهمترین ابزارها در فرآیند برنامهریزی توسعه پایدار بوده و لذا توجه به آن در سیاستگذاریها و برنامهریزیها اجتنابناپذیر است. در ارتباط با سنجش پایداری زیستمحیطی- بومشناختی در مراتع و مخصوصاً سامانهای عرفی شاخصهای مشخصی وجود ندارد درنتیجه در حال حاضر تدوین و اعتبار سنجی شاخصهای ارزیابی پایداری زیستمحیطی جهت سنجش پایداری در سامانهای عرفی ضروری به نظر میرسد. در این پژوهش 40 شاخص ارزیابی پایداری زیستمحیطی- بومشناختی از طریق مصاحبات اکتشافی و مرور منابع مختلف تدوین و از طریق پرسشنامه در معرض قضاوت و داوری متخصصان دانشگاهی، کارشناسان امور اجرایی و خبرگان محلی قرار گرفت. برای اعتبار سنجی و دستیابی به اجماع نظر علاوه بر آمارههای توصیفی از آزمون کروسکال والیس استفاده شد. شاخصهایی مانند تنوع جانوری، کیفیت بصری، سطح آلودگی صوتی و درجه آلودگی هوا علیرغم اینکه در منابع خیلی تکرار شدند به جهت عدم تناسب با سامانهای عرفی مرتعی در معیار تناسب منطقهای امتیازات پایینی به خود اختصاص دادند. در بین شاخصها بیشترین امتیاز مربوط به شاخص مساحت مرتع و پایینترین آن مربوط به شاخص درجه آلودگی هوا در سامان میباشد. در این پژوهش تعداد 16 شاخص در قالب شش مؤلفه مورد تأیید متخصصان، کارشناسان امور اجرایی و نخبگان محلی معرفی گردیده است که میتواند در بخش مراتع شروعی برای تدوین مدل ملی شاخصهای ارزیابی پایداری، ایجاد بانک اطلاعات شاخصهای پایداری و کمی نمودن آنها در راستای رسیدن به توسعه پایدار در بخش منابع طبیعی و بخصوص مراتع کشور باشد. همچنین دستگاههای اجرایی میتوانند با استفاده از شاخصهای معرفیشده جهت بهبود وضعیت مراتع، بهرهبرداران و حرکت به سمت پایداری در همه ابعاد برنامهریزی کنند.
