مهدخت الله مرادی؛ حسین ارزانی؛ علی طویلی
دوره 27، شماره 1 ، فروردین 1399، ، صفحه 13-23
چکیده
تعیین ظرفیت چرا، یکی از اساسیترین موارد در اداره مرتع است و عدم رعایت آن، یکی از عوامل تخریب مرتع است. هدف از این پژوهش، تعیین ظرفیت چرا در مراتع طالقان میانی در قالب سیاست کوتاه مدت است تا عواملی که در محاسبه ظرفیت چرا باید اعمال شود، مورد توجه قرار گیرد و بتوان علاوه بر حفاظت، به بهبود وضعیت مرتع نیز کمک کرد.نمونهبرداری در خرداد ...
بیشتر
تعیین ظرفیت چرا، یکی از اساسیترین موارد در اداره مرتع است و عدم رعایت آن، یکی از عوامل تخریب مرتع است. هدف از این پژوهش، تعیین ظرفیت چرا در مراتع طالقان میانی در قالب سیاست کوتاه مدت است تا عواملی که در محاسبه ظرفیت چرا باید اعمال شود، مورد توجه قرار گیرد و بتوان علاوه بر حفاظت، به بهبود وضعیت مرتع نیز کمک کرد.نمونهبرداری در خرداد ماه 1392، از پوشش گیاهی با روش تصادفی- سیستماتیک انجام و مقدار تولید علوفه در هر تیپ گیاهی به تفکیک گونههای قابل چرای دام از هر سه کلاس خوشخوراکی I, II, III، برداشت شد. بعد از آن، حد بهرهبرداری مجاز تعیین وسپس ظرفیت چرای کوتاه مدت، به روش محاسبه انرژی روزانه مورد نیاز دام و با توجه به کیفیت علوفه تعیین شد. نتایج حاکی از آنست که ظرفیت چرا در منطقه از 0 تا 1534 رأس گوسفند نژاد فشندی در طول فصل چرا (4 ماه) تغییر میکند. مساحت لازم برای چرای یک رأس گوسفند نژاد فشندی در طول فصل چرا از 92/1 تا 63/8 هکتار متغیر است. بطور کلی بر مبنای نتایج، ظرفیت چرای تمام مراتع مورد مطالعه در طول فصل چرا (4 ماه)، معادل 6802 رأس گوسفند بالغ نژاد فشندی است که برای چرای یک رأس گوسفند بالغ نژاد فشندی، بطور متوسط 76/3 هکتار از مراتع منطقه توصیه میشود و این در حالی است که ظرفیت چرا در مراتع مورد مطالعه برای مراتع با وضعیت خوب، تقریبا برابر با 145 راس گوسفند نژاد فشندی در هر هکتار و برای مراتع با وضعیت ضعیف، برابر با 19 راس دام در هکتار است. از اینرو در محاسبه ظرفیت چرا لازم است به خوشخوراکی گیاهان، حد بهره برداری مجاز، کیفیت علوفه و تفاوت در نیاز روزانه دام بسته به وزن دام چراکننده در مرتع و میزان تحرک آن نیز توجه نمود. بنابراین تحقیق حاضر سعی دارد توجه همکان را به این نکته معطوف دارد که در محاسبه ظرفیت چرائی مرتع باید به همه عوامل تاثیر کذار توجه گردد.
جواد معتمدی؛ حسین ارزانی؛ محمد جعفری؛ مهدی فرح پور؛ محمدعلی زارع چاهوکی
دوره 26، شماره 1 ، خرداد 1398، ، صفحه 241-259
چکیده
محاسبه اصولی ظرفیت چرا، مستلزم در نظر گرفتن عوامل مؤثر بر آن است. در این پژوهش با مورد توجه قرار دادن عوامل مؤثر بر ظرفیت چرا، مدل ظرفیت چرای بلندمدت مراتع طراحی گردید و بر اساس آن ظرفیت بلندمدت مراتع نیمهخشک گلستانکوه، وردشت و پشمکان محاسبه شد. تعیین ظرفیت چرا توسط مدل پیشنهادی، در چهار مرحله شامل برآورد متوسط خوب ...
بیشتر
محاسبه اصولی ظرفیت چرا، مستلزم در نظر گرفتن عوامل مؤثر بر آن است. در این پژوهش با مورد توجه قرار دادن عوامل مؤثر بر ظرفیت چرا، مدل ظرفیت چرای بلندمدت مراتع طراحی گردید و بر اساس آن ظرفیت بلندمدت مراتع نیمهخشک گلستانکوه، وردشت و پشمکان محاسبه شد. تعیین ظرفیت چرا توسط مدل پیشنهادی، در چهار مرحله شامل برآورد متوسط خوب تولید، محاسبه انرژی متابولیسمی در دسترس، محاسبه نیاز روزانه دام و محاسبه ظرفیت چرا انجام گردید. نتایج نشان داد که با توجه به وضعیت خشکسالی رویشگاهها و بهتبع آن نوسان تولید علوفه در سالهای مختلف، نمیتوان با یکبار اندازهگیری تولید، ظرفیت چرا را برای بلندمدت محاسبه کرد. از اینرو، متوسط خوب تولید رویشگاهها مشخص و بر مبنای آن ظرفیت بلندمدت محاسبه شد. متوسط خوب تولید رویشگاههای گلستانکوه، وردشت و پشمکان در یک دوره آماری 7-6 سال، بهترتیب 425، 8/263 و 3/343 کیلوگرم در هکتار برآورد شد که مرتبط با سالهای 1385، 1380 و 1381 (سالهای نرمال از نظر بارندگی) میباشند. ظرفیت چرای بلندمدت رویشگاهها بر مبنای متوسط خوب تولید، در یک دوره چرایی چهارماهه 8/0، 3/0 و 5/0 واحد دامی در هکتار محاسبه شد که بهترتیب متعلق به مراتع گلستانکوه، وردشت و پشمکان بود و بهگونهای میباشد که اگر 12 ماه پیاپی در منطقه خشکسالی اتفاق بیفتد، در عینحال که به پوشش گیاهی صدمهای وارد نخواهد شد، دامدار هم متوجه خسارت چندانی نمیشود و مجبور به فروش بیش از اندازه دامهای خود نخواهد بود. بر این اساس، مساحت لازم برای چرای یک واحد دامی، در مراتع گلستانکوه، وردشت و پشمکان 3/1، 3/3 و 2 هکتار پیشنهاد گردید. مقدار مذکور بر مبنای روش رایج در طرحهای مرتعداری، برابر یک هکتار برای یک دوره 30 سال پیشنهاد شده است که این امر، بیانگر لزوم توجه به عوامل مؤثر بر ظرفیت چرا است و بر کاربرد مدل پیشنهادی، بهمنظور محاسبه ظرفیت چرای بلندمدت مرتع در طرحهای مرتعداری تأکید دارد.
وحیده عبداللهی؛ قاسمعلی دیانتی تیلکی؛ جلیل فرزادمهر؛ هرمز سهرابی
دوره 22، شماره 2 ، مرداد 1394، ، صفحه 330-343
چکیده
استان خراسان جنوبی با داشتن مراتع وسیع با آب و هوای خشک و نیمهخشک و گونههای خاص گیاهی یکی از نواحی مستعد زیست و پرورش شتر میباشد. علیرغم اهمیت شترداری در این استان تا بحال در زمینة گزینش گونههای گیاهی توسط شتر و بخصوص ارتباط آن با فاکتورهای شیمیایی گیاهان تحقیقی انجام نشده است. از اینرو تحقیق حاضر بههمین منظور و با هدف ...
بیشتر
استان خراسان جنوبی با داشتن مراتع وسیع با آب و هوای خشک و نیمهخشک و گونههای خاص گیاهی یکی از نواحی مستعد زیست و پرورش شتر میباشد. علیرغم اهمیت شترداری در این استان تا بحال در زمینة گزینش گونههای گیاهی توسط شتر و بخصوص ارتباط آن با فاکتورهای شیمیایی گیاهان تحقیقی انجام نشده است. از اینرو تحقیق حاضر بههمین منظور و با هدف کلی بررسی رابطه بین خوشخوراکی و ارزش غذایی گونهها در منطقه سرچاه عماری واقع در جنوب بیرجند صورت گرفت. برای این منظور در منطقه مورد مطالعه در سه مرحله رشد رویشی، گلدهی و بذردهی انتخاب گیاهان توسط 5 شتر و به روش زمانی مطالعه شد. در هر مرحله مطالعه در طی سه روز و در دو نوبت صبح و عصر انجام شد. در این تکنیک هر حیوان برای مدت 30 دقیقه در طول تغذیهاش دنبال شد. همزمان با تعیین ارزش رجحانی گیاهان در هر مقطع زمانی از گونههای گیاهی مورد چرای شتر به میزان لازم جهت آنالیز شیمیایی برداشت گردید برای تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از این تحقیق از نرمافزار آماری SPSS 15 استفاده شد. نتایج بیان داشت ارتباط معنیداری بین ترجیح چرایی دام و ترکیبات شیمیایی گونهها وجود ندارد. در بین گونهها Seidlitzia rosmarinus ضمن دارا بودن بالاترین مقادیر DMD و ME و مقادیر بالای CP، همچنین کمترین مقدار CF، ADF و NDF، در تمام مراحل بالاترین میزان ارزش رجحانی را نیز داشته است. با توجه به نتایج میتوان بیان کرد اثرات عناصر شیمیایی بر خوشخوراکی گیاهان از یک گونه به گونة گیاهی دیگر متفاوت است و اگر چه که ترکیبات شیمیایی عامل مهمی در انتخاب علوفه توسط دام میباشند اما تأثیر آنها به عوامل مختلفی از جمله ترکیب گیاهی منطقه، میزان دسترسی دام به علوفه، نحوة پراکنش گیاه، ذائقه دام و ... وابسته میباشد.
حمیدرضا میرداودی
دوره 21، شماره 2 ، شهریور 1393، ، صفحه 283-294
چکیده
اصلاح و احیاء مراتع تحت تأثیر شوری و قلیائیت، بهدلیل شرایط خاص حاکم بر این گونه اکوسیستمها، در اولویت کاری مسئولان اجرایی کشور قرار گرفته است. قدم اول در این امر شناسایی گونههای گیاهی مناسب با تأکید بر گونههای بومی، برای این مناطق میباشد، بهطوری که ضمن استقرار مناسب، استعداد رشد و تولید را در شرایط عرصه مورد نظر داشته باشند؛ ...
بیشتر
اصلاح و احیاء مراتع تحت تأثیر شوری و قلیائیت، بهدلیل شرایط خاص حاکم بر این گونه اکوسیستمها، در اولویت کاری مسئولان اجرایی کشور قرار گرفته است. قدم اول در این امر شناسایی گونههای گیاهی مناسب با تأکید بر گونههای بومی، برای این مناطق میباشد، بهطوری که ضمن استقرار مناسب، استعداد رشد و تولید را در شرایط عرصه مورد نظر داشته باشند؛ بنابراین در این تحقیق سازگاری چهار گونه گیاهی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار در کویر میقان اراک برای مدت سه سال انجام گردید. منطقه مورد مطالعه دارای متوسط میزان بارندگی 327 میلیمتر، بافت خاک سنگین و از نوع لوم–سیلتی-رسی، میزان شوری خاک بین 1/7-1/2 میلیموس بر سانتیمتر و ارتفاع سطح آب زیرزمینی بیش از سه متر بود. روش کشت گونههای گیاهی به روش کشت نهال گلدانی و به فاصله 5/2 متر از یکدیگر در اواسط آبانماه انجام شد. صفات مورد بررسی شامل میزان استقرار، درصد پوشش گیاهی، شادابی، تولید علوفه و میزان خوشخوراکی گونه بود. نتایج نشان داد که تمامی گونهها از استقرار خوبی برخوردار بودند و اختلاف معنیداری بین آنها از نظر صفاتی مانند درصد پوشش گیاهی، شادابی و تولید علوفه وجود داشت. بیشترین مقدار پوشش گیاهی مربوط به گونه Atriplex canescens و کمترین آن، متعلق به Atriplex leucoclada بود. بیشترین میزان تولید علوفه در گیاه Halimion verrucifera و بیشترین میزان شادابی در گیاه A. canescens مشاهد گردید. نتایج حاصل از تعیین میزان خوشخوراکی گونهها به روش باقیمانده علوفه به روش کافه تریا نشان داد که اختلاف معنیداری بین میزان مصرف علوفه در گونههای مورد مطالعه وجود داشت، به طوری که گیاه H. verrucifera بیشترین و گیاه Camphorosma monspeliacum کمترین میزان مصرف علوفه را داشتند. بهطور کلی گیاه H. verrucifera که یک گونه بومی در منطقه میباشد، نسبت به سایر گونههای مورد مطالعه از نظر تولید علوفه و میزان خوشخوراکی برتری نشان داد، بنابراین کشت این گونه در منطقه توصیه میشود.
جابر شریفی
دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1381، ، صفحه 537-548
حسین بشری؛ محمدرضا مقدم؛ عباسعلی سندگل؛ حمید امانلو
دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1381، ، صفحه 771-790
