محمدامین سلطانی پور؛ سعیده ناطقی؛ علی احسانی
دوره 26، شماره 2 ، تیر 1398، ، صفحه 271-281
چکیده
به منظور آگاهی از مراحل فنولوژی و ارتفاع سه گونه مهم مرتعی Aeluropus lagopoides، Desmostachya bipinnata و Halocnemum strobilaceum، این بررسی از سال 1385 به مدت چهار سال در منطقه زمین‌سنگ استان هرمزگان انجام شد. روش بررسی بدین‌صورت بود که 10 پایه از هر یک از انتخاب و اطلاعات مربوط به مراحل فنولوژی و ارتفاع کل گیاه برای هر پایه در مقاطع زمانی 10 روزه اندازهگیری و یادداشت‌برداری ...
بیشتر
به منظور آگاهی از مراحل فنولوژی و ارتفاع سه گونه مهم مرتعی Aeluropus lagopoides، Desmostachya bipinnata و Halocnemum strobilaceum، این بررسی از سال 1385 به مدت چهار سال در منطقه زمین‌سنگ استان هرمزگان انجام شد. روش بررسی بدین‌صورت بود که 10 پایه از هر یک از انتخاب و اطلاعات مربوط به مراحل فنولوژی و ارتفاع کل گیاه برای هر پایه در مقاطع زمانی 10 روزه اندازهگیری و یادداشت‌برداری شد. نتایج نشان داد که بین سه گونه مطالعه شده از نظر مراحل فنولوژی در سالهای مورد بررسی تفاوت وجود دارد، بهطوریکه در سال مرطوب شروع رشد گیاهی دو تا سه هفته زودتر و در سالهای خشک همین مدت دیرتر آغاز میشود، ضمن آن که از نظر طول مدت زمان فعالیت رویشی و زایشی گیاهان تفاوت وجود دارد. بررسی‌ها نشان داد که با خنک شدن هوا و آغاز بارندگی، رویش گونه‌ها در منطقه آغاز میشود. دوره رشد گونه Aeluropus lagopoides شش ماه، گونهDesmostachya bipinnata شش و نیم ماه و گونه Halocnemum strobilaceum ده ماه بود. گونه Aeluropus lagopoides رشد رویشی‌اش از اول دیماه شروع شد، حال آن‌که شروع رشد رویشی گیاهان Desmostachya bipinnata و Halocnemum strobilaceum از اول اسفندماه بود. شروع گلدهی گونه‌ها به ترتیب دهه دوم فروردین، خرداد و شهریورماه و آغاز بذردهی نیز به ترتیب اوایل اردیبهشت، اوایل مردادماه و دهه سوم مهرماه بود. دوره خواب گیاهان نیز به ترتیب اوایل خردادماه، دهه دوم شهریورماه و اوایل دیماه آغاز شد. با توجه به خوشخوراک‌تر بودن و غالبیت گونه Aeluropus lagopoides در منطقه زمین‌سنگ، زمان ورود و خروج دام با محوریت این گونه و همچنین با در نظر گرفتن فنولوژی دو گونه دیگر، اوایل آذر تا اواخر اردیبهشتماه پیشنهاد میگردد.
سید علی حسینی؛ علی احسانی
دوره 24، شماره 3 ، مهر 1396، ، صفحه 635-645
چکیده
یکی از فاکتورهای تاثیرگذار در تعیین زمان مناسب ورود و خروج دام از مرتع مطالعه فنولوژی گیاهان میباشد. علاوه بر آن با مطالعه فنولوژی زمان مناسب جمع آوری بذر، ارزش غذایی گیاهان و مدیریت مرتع مشخص خواهد شد. در این تحقیق مراحل مختلف فنولوژی 10 گونه از مهمترین گیاهان مرتعی در منطقه سرعلی‌آباد گرگان به مدت 4 سال(2007-2010) به منظور شناخت ...
بیشتر
یکی از فاکتورهای تاثیرگذار در تعیین زمان مناسب ورود و خروج دام از مرتع مطالعه فنولوژی گیاهان میباشد. علاوه بر آن با مطالعه فنولوژی زمان مناسب جمع آوری بذر، ارزش غذایی گیاهان و مدیریت مرتع مشخص خواهد شد. در این تحقیق مراحل مختلف فنولوژی 10 گونه از مهمترین گیاهان مرتعی در منطقه سرعلی‌آباد گرگان به مدت 4 سال(2007-2010) به منظور شناخت تاریخها و مدت زمان بروز پدیدههای مهم فنولوژیکی انجام گرفت. رشد طولی و مراحل فنولوژیک گونه‌ها از قبیل تاریخ‌های شروع رویش، مرحله رشد رویشی، گلدهی، رسیدن و ریزش بذر، دوره خواب گیاه و رشد مجدد پاییزه یادداشت گردید. نتایج حاصل از فنولوژی گیاهان نشان میدهد اغلب گندمیان در اوایل خرداد در مرحله ظهور خوشه و غالب پهن برگان علفی در مرحله گلدهی می‌باشند لذا از این حیث گیاهان آمادگی لازم برای ورود دام به مرتع در اوایل خرداد می‌باشند با این تفاوت که در ترسالی‌ها سالهای مرطوب زمان ورود دام در مناطق دشتی 10 روز و در مناطق کوهستانی نیز نسبت به مناطق دشتی یک الی دوهفته دیرتر انجام شود. در بین گونههای گندمیان Agropyrum intermedium و Agropyrum trichophorum و در بین پهن برگان علفی Medicago sativa دیرتر به مرحله گلدهی و تشکیل بذر می‌رسند. بهترین زمان جمع آوری بذر اغلب گندمیان بجز A. intermedium وA. trichophorum که اواسط شهریور است، در اواسط تیر ماه میباشد، در پهن‌برگان علفی مثل Trifolium repens و Medicago lupulina در اوایل تیر، Centaurea zuvandica در اواسط تیر و Medicago sativa اواخر تیر میباشد.
اسماعیل علی اکبرزاده؛ حسن یگانه؛ هادی افراه
دوره 23، شماره 3 ، مهر 1395، ، صفحه 567-577
چکیده
هدف از این تحقیق بررسی ویژگیهای تولیدی و مقدار مصرف علوفه گیاهان غالب تیپهای گیاهی در مراحل مختلف فنولوژی توسط دام، به مدت چهار سال در مراتع سبلان استان اردبیل میباشد. در این مطالعه از هرگونه در هر ماه حداقل 4 پایه متوسط در داخل و 4 پایه متوسط نیز در بیرون قطعه محصور انتخاب و علامتگذاری شد و در موعد مقرر تمام تولید این پایه‌ها ...
بیشتر
هدف از این تحقیق بررسی ویژگیهای تولیدی و مقدار مصرف علوفه گیاهان غالب تیپهای گیاهی در مراحل مختلف فنولوژی توسط دام، به مدت چهار سال در مراتع سبلان استان اردبیل میباشد. در این مطالعه از هرگونه در هر ماه حداقل 4 پایه متوسط در داخل و 4 پایه متوسط نیز در بیرون قطعه محصور انتخاب و علامتگذاری شد و در موعد مقرر تمام تولید این پایه‌ها برداشت شد. بدین جهت با شروع فصل چرا و ورود دام به مرتع، مقدار علوفه باقیمانده هر گونه از چرای دام، تا زمان خروج دام از مرتع با فواصل یک ماهه برداشت شده و از تفاضل آن از تولید در داخل قطعه محصور، مقدار مصرف هر گونه تعیین شد. تولید کل مرتع و میزان کل علوفه مصرف شده در مرتع در مقاطع زمانی تعیین شده، با استفاده از تولید پایه‌های متوسط گونه‌ها و تراکم آنها در داخل قطعه محصور، محاسبه شد. به منظور تاثیر سالهای مورد مطالعه و ماه‌های برداشت بر تولید و مصرف گونههای تحت بررسی، اعداد و ارقام حاصل با استفاده از نرم افزار SAS و آزمون تجزیه واریانس مرکب در قالب طرح کاملاً تصادفی آنالیز شدند. سپس با روش دانکن در سطح 5 درصد برای اثرات اصلی سال، گونه و ماه مقایسه میانگین برای تولید و مصرف انجام گردید. نتایج نشان داد که بین گونههای مرتعی از نظر درصد تولید و مصرف تفاوت زیادی در ماه‌های فصل رشد و فصل چرا و همچنین در سالهای مورد بررسی وجود دارد. کل تولید علوفه گیاهان سایت در سالهای بررسی تفاوت داشت. در سال 89 بیشترین و در سال 87 کمترین مقدار علوفه به ترتیب به میزان 19/1971 و 35/1635 کیلوگرم در هکتار تولید شد. همچنین در سال 87 بیشترین و درسال 88 کمترین مقدار علوفه تولیدی به ترتیب به میزان 72/86 و 71/67 درصد مورد مصرف قرارگرفت. با توجه به معنی دار بودن اثر متقابل سال در ماه در اکثر گونه‌ها میتوان نتیجه گرفت عملکرد تولید و نحوه مصرف دام از علوفه در ماه‌های مختلف تحت تأثیر سال‌ها و شرایط حاکم برآنها قرار دارد.
احمد موسوی؛ علی احسانی؛ فرهاد آقاجانلو
دوره 23، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 208-197
چکیده
استفاده از مطالعات فنولوژی، یعنی شناخت و بررسی تاریخ ظهور پدیدههای زیستی مختلف در گیاهان، یکی از ابزارهای مناسب برای تشخیص زمان بهرهبرداری از مراتع است. عواملی از قبیل دما، رطوبت، بارندگی، و نور شرایط مناسب و لازم برای رشد و نمو گیاهان را فراهم آورده و رخدادهای زیستی را رقم می‌زنند. برای تعیین فنولوژی و ثبت واکنش زیستی گونهFestuca ...
بیشتر
استفاده از مطالعات فنولوژی، یعنی شناخت و بررسی تاریخ ظهور پدیدههای زیستی مختلف در گیاهان، یکی از ابزارهای مناسب برای تشخیص زمان بهرهبرداری از مراتع است. عواملی از قبیل دما، رطوبت، بارندگی، و نور شرایط مناسب و لازم برای رشد و نمو گیاهان را فراهم آورده و رخدادهای زیستی را رقم می‌زنند. برای تعیین فنولوژی و ثبت واکنش زیستی گونهFestuca ovina به تغییر عوامل محیطی، این تحقیق در مراتع بادامستان استان زنجان واقع در 45 کیلومتری شمال شرقی شهر زنجان بمدت 4 سال اجراء شد. نتیجه بررسی‌ها نشان داد که نحوه واکنش این گونه به زمان و مقدار بارش، خصوصاً در طول فصل رویش یعنی از شروع بهار تا تیر ماه، بسیار ویژه میباشد؛ چرا که در سال آّبی 87-1386 که مقدار بارندگی در فصل رویش بسیار کمتر از حد میانگین بود (2/57 میلیمتر در سه ماهه فصل بهار) رشد زایشی و تشکیل گلها به هیچ وجه دیده نشد به‌طوری که در این سال حتی یک مورد نیز گلدهی در منطقه مشاهده نگردید. هر چند که مقدار کل بارش در سال آبی 87-1386 کمتر از میانگین سالانه منطقه نبود (3/683 میلیمتر). کاهش شدید بارندگی در طول فصل بهار باعث گردید که این گونه نتواند فنولوژی خود را کامل نموده و تولید بذر نماید. در مقایسه با سال آبی87-1386 ، سال آبی 89-1388 بارندگی بسیار کمتری داشته است (7/410 میلیمتر) ولی بدلیل بارش مناسب در بهار 1389(184 میلیمتر) این گونه ضمن گلدهی تمامی مراحل فنولوژی خود را کامل کرد از این رو به نظر میرسد که برای این گونه، بارش‌های بهاری برای تکمیل چرخه زیستی گیاه بسیار حیاتی میباشد.
سید مرتضی ابطحی؛ امرعلی شاهمرادی؛ عباس کیانی پور
دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1395، ، صفحه 37-50
چکیده
مطالعه گیاهان مرتعی و چگونگی رفتار آنها در اکوسیستم، اطلاعات پایهای را در مورد نحوه عمل پوشش گیاهی در دسترس قرار میدهد که لازمه شناخت دقیقتر اکوسیستمهای مرتعی جهت برنامهریزی و مدیریت صحیح مراتع میباشد. در این تحقیقات اکولوژی گونهStipagrostis Karelini در شن‌زارهای استان اصفهان مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا نقشه رویشگاه تهیه و خصوصیات ...
بیشتر
مطالعه گیاهان مرتعی و چگونگی رفتار آنها در اکوسیستم، اطلاعات پایهای را در مورد نحوه عمل پوشش گیاهی در دسترس قرار میدهد که لازمه شناخت دقیقتر اکوسیستمهای مرتعی جهت برنامهریزی و مدیریت صحیح مراتع میباشد. در این تحقیقات اکولوژی گونهStipagrostis Karelini در شن‌زارهای استان اصفهان مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا نقشه رویشگاه تهیه و خصوصیات رویشگاهی شامل پستی و بلندی، اقلیم، خاک، گونههای همراه و چگونگی حضور این گونه در پوشش گیاهی تعیین گردید. همچنین فنولوژی و سیستم ریشه گونه یاد شده بررسی شد. نتایج مطالعه نشان داد که این گونه گیاهی در شن‌زارهای منطقه ریگ بلند کاشان با ارتفاع 750 تا 1150 متر از سطح دریا در تمامی جهات شیب رویش دارد. خاک رویشگاههای آن دارای بافت‌های شنی تا شنی – لومی است. هدایتالکتریکی خاک در نقاط مختلف رویشگاه و نیز درعمق‌های مختلف آن متفاوت است و دامنه ds/m 2/5 -3 را شامل میشود. دامنه اسیدیته خاک در این رویشگاه‌ها 2/8 – 5/7 میباشد. متوسط بارندگی سالانه رویشگاههای طبیعی این گیاه، 140 – 80 میلیمتر و میانگین دمای حداقل و حداکثر بین 8/3 و 6/33 ، حداقل مطلق دما 12- و حداکثر مطلق دما 8/47 درجه سانتیگراد میباشد. رشد رویشی این گونه مرتعی از اواخر اسفند شروع میشود. زمان ظهور گلها در اردیبهشتماه است و در اواسط خردادماه بذرها می‌رسند. ریشه‌های استیپاگروستیس از نوع افشان و به رنگ روشن بوده واطراف ریشه‌ها راغلافی از ماسه پوشانده و انشعابات آن تا عمق یک متر و به شعاع حدود 2 متر در سطح شنزار حرکت میکند.
فریده ثقفی خادم؛ علی احسانی؛ معصومه شهابی
دوره 23، شماره 1 ، فروردین 1395، ، صفحه 92-107
چکیده
اکثر مراتع کشور در مناطق خشک و نیمهخشک واقع شدهاند. تجدید پوشش طبیعی اکوسیستمهای مرتعی در این مناطق بدلیل بارندگیهای بسیار کم، بهرهبرداری غیراصولی و نابهنگام از روند کندی برخوردار میباشد. مطالعه فنولوژی گیاهان مرتعی از فاکتورهای مهم در اعمال مدیریت جهت بهرهبرداری بهینه از گیاهان است. از طرفی بروز خشکسالی و تنشهای ...
بیشتر
اکثر مراتع کشور در مناطق خشک و نیمهخشک واقع شدهاند. تجدید پوشش طبیعی اکوسیستمهای مرتعی در این مناطق بدلیل بارندگیهای بسیار کم، بهرهبرداری غیراصولی و نابهنگام از روند کندی برخوردار میباشد. مطالعه فنولوژی گیاهان مرتعی از فاکتورهای مهم در اعمال مدیریت جهت بهرهبرداری بهینه از گیاهان است. از طرفی بروز خشکسالی و تنشهای متأثر از آن موجب تغییر در مراحل رشد گیاه و همچنین تاثیر در عملکرد علوفه مرتع میگردد. گونههای گندمی Bromus kopetdaghensisDrobow، Festuca arundinacea Schreb، Stipa arabica Trin. & Rupr و Poa bulbosaL. از عناصر اصلی مناطق نیمه‌استپی تا جنگلهای خشک مراتع خراسان و از گونههای نسبتاً خوشخوراک و مورد تعلیف دام بشمار می‌روند. در این تحقیق مطالعه فنولوژی (مدل درجه- روز رشد) برای گونههای ذکر شدهطی سالهای 1389-1386 انجام گردید. همچنین مطالعه شرایط رطوبتی و طبقات خشکسالی با استفاده از نمایه بارش استاندارد شده (SPI) در مراتع بینالود استان خراسان رضوی در دوره آماری بیست ساله انجام شد. اثرات دوره‌های مختلف تنش خشکسالی بر ظهور اندامهای گیاهی و طول دوره رشد رویشی و زایشی بررسی گردید. نتایج نشان داد که رشد زایشی در دوره وقوع خشکسالی کوتاه‌تر بوده است. در شرایط خشکسالی سال 1387 دوره رویشی گونه‌ها نسبت به بقیه سال‌ها زودتر آغاز شده و تغییر از حالت رویشی به زایشی در دوره کوتاه‌تری اتفاق افتاد. نتایج حاصل از بررسی درجه-روز رشد نشان داد، دامنه تغییرات از حداکثر 12/2814 درجه سانتیگراد در سال 1389 تا حداقل 95/2406 درجه سانتیگراد در سال 1387 در نوسان بود. در نتیجه نتایج حاصل از مدل درجه - روز رشد به همراه اطلاعات تغییرات ذخیره هیدرات کربن گونههای مهم مرتع در مراحل مختلف رشد، میتواند مدیریت مرتع را در تنظیم زمان ورود و خروج دام از مرتع یاری دهد.
هاشم کنشلو؛ محمد یوسف آچاک
دوره 22، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 86-99
چکیده
مدیریت، حفاظت، بهرهبرداری و احیاء رویشگاههای یک گونه، مستلزم شناسایی ویژگیهای رویشگاهی و عوامل اکولوژیکی تاثیرگذار میباشد. در این تحقیق پس از مشخص نمودن محدوده رویشگاههای درخت توج، 6 رویشگاه جهت بررسی خصوصیات جنگل‌شناسی، ساختار زمینشناسی و خصوصیات خاک انتخاب شده است. برای تعیین تراکم و انبوهی از روش 5 درختی و برای ثبت ...
بیشتر
مدیریت، حفاظت، بهرهبرداری و احیاء رویشگاههای یک گونه، مستلزم شناسایی ویژگیهای رویشگاهی و عوامل اکولوژیکی تاثیرگذار میباشد. در این تحقیق پس از مشخص نمودن محدوده رویشگاههای درخت توج، 6 رویشگاه جهت بررسی خصوصیات جنگل‌شناسی، ساختار زمینشناسی و خصوصیات خاک انتخاب شده است. برای تعیین تراکم و انبوهی از روش 5 درختی و برای ثبت مراحل فنولوژی، در هر رویشگاه، 3 پایه مسن تا میان‌سال، علامتگذاری شدند. درختچه یا درخت توج، بومی آسیا (نواحی خشک و نیمهخشک شمال‌غرب هند، پاکستان، مناطق گرم و مرطوب شبه‌جزیره عربستان، نواحی جنوبشرق ایران) وآفریقای تروپیکال بوده و به کشور مصر، چین وجزایر ماسکارانه وارد و کاشته شده است. نتایج بدست آمده در این تحقیق نشان از پراکنش توج در نواحی گرم و جنوب بلوچستان از نزدیکی ساحل دریا (50-40 متر) تا ارتفاع 1400 متر از سطح دریا با میانگین بارندگی سالیانه 92 تا 200 میلیمتر و متوسط حرارت سالیانه 6/24 تا 3/28 درجه سانتیگراد را دارد. بافت خاک رویشگاه‌ها بیشترسبک تا متوسط، میانگین اسیدیته گل اشباع 19/8 و هدایت الکتریکی آن 27/7 دسیزیمنس بر متر بوده که عمدتا" برروی رسوبات دوران های کواترنری و ترشیاری به میزان 52 و 48 درصد بترتیب حضور دارند. متوسط تراکم در هکتار توده‌های توج 6-40 پایه (جست گروه) در هکتار، میانگین ارتفاع پایه‌ها 4 متر، متوسط قطر تنه 10-35 سانتیمتر، میانگین سطح تاج در جست گروه‌ها 54 مترمربع و درصد تاج پوشش در رویشگاههای مختلف بین 5/0 تا 50% متغیر میباشد. زمان گلدهی از آبان تا فروردین و زمان رسیدن میوه‌ها، ماه‌های خرداد و تیردر رویشگاههای مختلف میباشد. تکثیر طبیعی توج از طریق بذر، جست و ریشه‌جوش صورت میگیرد و نهال‌های جوان بذری، بیشتردر پناه درختان مادری ویا سایر گونه‌ها دور از دسترس دامها قادر به استقرار می‌باشند.
سعید رشوند
دوره 22، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 143-157
چکیده
مطالعه پدیدههای زیستی گیاهان مرتعی برای تعیین زمان ورود و خروج دام و جمعآوری بذر اهمیت زیادی دارد. اطلاعات از فنولوژی گیاهان و خاک مرتع برای ورود دام لازم است. این تحقیق در مراتع نیمه‌استپی کوهستانی الموت قزوین طی سالهای 1386 الی 1389 بمدت 4 سال اجرا شد. از بین 82 گونه گیاهی شناسایی‌شده شش گونه کلید انتخاب شد که 4 گونه آن گندمی شامل ...
بیشتر
مطالعه پدیدههای زیستی گیاهان مرتعی برای تعیین زمان ورود و خروج دام و جمعآوری بذر اهمیت زیادی دارد. اطلاعات از فنولوژی گیاهان و خاک مرتع برای ورود دام لازم است. این تحقیق در مراتع نیمه‌استپی کوهستانی الموت قزوین طی سالهای 1386 الی 1389 بمدت 4 سال اجرا شد. از بین 82 گونه گیاهی شناسایی‌شده شش گونه کلید انتخاب شد که 4 گونه آن گندمی شامل Dactylisglomerata ,Bromustomentellus ,Festucaovina و Agropyron intermedium و 2 گونه آن بوته‌ای Thymuskotschyanus و Artemisiaaucheri هستند. از هرگونه 10 پایه انتخاب گردید و فنولوژی آنها بررسی شد. گونههای گندمی کلید دوره رویش از نیمه اول اردیبهشت آغاز و تا آخر ماه کامل شد. گلدهی آنها از هفته آخر اردیبهشت شروع و تا نیمه اول خرداد بمدت 15 تا 18 روز ادامه داشت و از نیمه دوم خرداد بمدت 10 تا 15 روز دوره بذردهی‌شان طول کشید.گونه Thymuskotschyanus رویش از نیمه اول اردیبهشت آغاز و حدود 30 تا 35 روزه کامل گردید. از دهه دوم خرداد ماه گلدهی آغاز شد و بمدت 15 الی 17 روز دوره آن کامل شد. مرحله رسیدن بذر از اواخر دهه سوم خردادماه شروع گردید و حدود 10 تا 13 روز طول کشید. گونه Artemisiaaucheri رشد رویشی از نیمه دوم اردیبهشت آغاز تا دهه اول تیرماه کامل شد. طول دوره حدود 55-45 روز است. گلدهی از دهه دوم تیر آغاز و تا دهه دوم شهریورماه ادامه داشت. بذر دهی آن از اوایل دهه دوم شهریورماه شروع تا آخر مهرماه بطول انجامید. بررسی خاک مراتع نشان داد که طور نسبی از پایان اردیبهشتماه بسیار کم بوده و آمادگی ورود دام به مرتع را دارد. بر اساس مطالعات فنولوژی گونههای کلید و شرایط خاک زمان ورود دام اوایل خردادماه میباشد و بر اساس بررسی تولید و درصد مصرف گونههای کلید و مقایسه آن با حد بهرهبرداری مجاز زمان خروج دام نیمه دوم مردادماه توصیه میشود.
علی احسانی؛ مامک احمدیان؛ سعید رشوند؛ محمد علی دهقانی تفتی؛ مصطفی زارع
دوره 21، شماره 1 ، خرداد 1393، ، صفحه 13-23
چکیده
یکی از مشکلات اساسی مراتع ایران، عدم اعمال مدیریت صحیح در سیستم چرایی بوده که نهایتاً منجر به بهرهبرداری غیراصولی و نابهنگام از علوفه طبیعی مراتع و همچنین چرای بیش از ظرفیت میشود. هدف از مدیریت مناسب چرا بهرهبرداری صحیح و بموقع از علوفه مرتع میباشد، بنحوی که استفاده اقتصادی بهمنظور تولید حداکثر فرآوردههای دامی بدون ...
بیشتر
یکی از مشکلات اساسی مراتع ایران، عدم اعمال مدیریت صحیح در سیستم چرایی بوده که نهایتاً منجر به بهرهبرداری غیراصولی و نابهنگام از علوفه طبیعی مراتع و همچنین چرای بیش از ظرفیت میشود. هدف از مدیریت مناسب چرا بهرهبرداری صحیح و بموقع از علوفه مرتع میباشد، بنحوی که استفاده اقتصادی بهمنظور تولید حداکثر فرآوردههای دامی بدون اینکه آسیبی به پوشش گیاهی، خاک و محیط زیست وارد گردد. فنولوژی، نحوه حیات یک گیاه و یا مراحل مختلف دورة رویش گیاهان را در مقاطع مختلف زمانی که در طول یک سال رخ میدهد را بررسی میکند. بر پایه شناخت تاریخها و مدت زمان بروز پدیدههای مهم فنولوژیکی میتوان زمان مناسب ورود و خروج دام را جهت تعلیف و چرای گونه تعیین نمود. از این طریق میتوان بهترین فصل چرا و بهرهبرداری از مرتع و مدت زمان استفاده از گونه و نظام چرایی را در مرتع برنامهریزی کرد. در این تحقیق مراحل مختلف فنولوژیکی گونه مرتعی Artemisia aucheriاز سال 1386 تا 1389 در سه منطقه رویشی نیمه‌استپی با موقعیت جغرافیایی مختلف بهمنظور دستیابی به مدیریت مناسب چرا مورد مطالعه قرار گرفت. در هر منطقه مورد مطالعه منطقه معرف مشخص و پس از ثبت ویژگیهای جغرافیایی آن، از گونه گیاهی مورد نظر 10 پایه انتخاب و در طول چهار سال در فصل رویش در مقاطع زمانی 15 روزه در مرحله رویشی و هفتگی در مرحله زایشی تاریخ وقوع مراحل حیاتی گیاه شامل مرحله رویش و رشد رویشی، مرحله گلدهی، بلوغ بذر و مرحله خشک‌شدن گیاه در فرمهای ویژه در هر منطقه ثبت گردید. همچنین آمار و اطلاعات هواشناسی شامل درجه حرارت متوسط ماهانه و میزان بارندگی ماهانه از نزدیکترین ایستگاه هواشناسی به منطقه تهیه شد. با توجه به وقوع پدیدههای فنولوژیکی گونه مورد بررسی، طول دوره چرا و زمان مناسب بذرگیری برای این گونه در هر منطقه پیشنهاد شد. نتایج نشان داد که وقوع پدیدههای فنولوژیکی در گونه تحت بررسی بیشتر تحت تأثیر شاخص دما و شاخص بارندگی در فصل رشد قرار دارند. همچنین مناطقی که ارتفاع تقریباً یکسانی نسبت به یکدیگر دارند از نظر طول دوره فنولوژی با هم مشابه هستند. در نتیجه بر پایه نتایج اطلاعات مراحل فنولوژیک گونه Artemisia aucheri، شروع و پایان چرا در منطقه شیرکوه یزد نیمه اول اردیبهشت تا اوایل آبان ماه، در منطقه انجدان استان مرکزی اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد تا اواسط تیرماه و منطقه الموت قزوین نیمه دوم اردیبهشت تا نیمه دوم شهریورماه مورد تأکید میباشد. براین اساس برنامهریزی جهت اعمال مدیریت صحیح در سیستم مناسب چرایی مراتع، تعیین زمان مناسب ورود و خروج دام، تعیین زمان مناسب جمعآوری بذر از سوی مدیران و برنامه‌ریزان و بهره‌بردان مراتع باید مورد توجه قرار گیرد.
محمد جنگجو؛ فریدون ملتی؛ زهره آتشگاهی؛ مجید وطن پور
دوره 20، شماره 1 ، خرداد 1392، ، صفحه 145-160
چکیده
اکولوژی فردی سه گونه Prangos latiloba Korov. (جاشیر گچدوست)، Convolvulus commutatus Boiss. (پیچک سرسان) و Stachys trinervis Aitch. & Hemsl. (سنبلهای سهرگهای) در مراتع میانبند استان خراسان شمالی بررسی شد. این گیاهان از منابع مهم تولید علوفه بهویژه در اراضی دارای سازند شیل هستند. محدوده گسترش جغرافیایی، توپوگرافی، سازند زمینشناسی، خاکشناسی و شرایط ...
بیشتر
اکولوژی فردی سه گونه Prangos latiloba Korov. (جاشیر گچدوست)، Convolvulus commutatus Boiss. (پیچک سرسان) و Stachys trinervis Aitch. & Hemsl. (سنبلهای سهرگهای) در مراتع میانبند استان خراسان شمالی بررسی شد. این گیاهان از منابع مهم تولید علوفه بهویژه در اراضی دارای سازند شیل هستند. محدوده گسترش جغرافیایی، توپوگرافی، سازند زمینشناسی، خاکشناسی و شرایط اقلیمی سایتهای محل رویش بررسی شد. مراحل فنولوژی طی 2 سال بازدید صحرایی ثبت گردید. پنج شاخص اصلی کیفیت علوفه شامل پروتئین خام، دیواره سلولی منهای همیسلولز، همیسلولز و لیگنین، درصد ماده خشک و درصد خاکستر اندازهگیری شد. براساس نتایج، گیاه سنبلهای بیشتر در مراتع میانبند استان و در انواع سازندهای کنگلومرا، ماسهسنگ و شیل و در شرایط اقلیمی مختلف از نیمهاستپ تا استپ سرد مشاهده میشود. جاشیر و پیچک در سایتهای کمتر، عمدتاً در سازندهای شیل و کنگلومرا و مناطق نیمهاستپ حضور دارد. شروع دوره رشد در هر سه گونه ابتدای فروردینماه بود. در دو گیاه جاشیر و پیچک تولید گل و بذر با شروع فصل گرما مقارن بود. ولی در گیاه سنبلهای مراحل گلدهی و بذردهی از اردیبهشت تا مردادماه بطور همزمان مشاهده شد. در طی فصل رویش، مقدار پروتئین خام کاهش اما ADF و NDF افزایش یافت، که باعث کاهش کیفیت علوفه هر سه گونه شد. در گیاه پیچک، خوشخوراکی و کیفیت بالای علوفه و چرای شدید دام و در گیاه جاشیر حمله حشره آفت و سابقه برداشت علوفه برای ذخیره زمستانی، باعث محدودیت گسترش شده بود. اما در گیاه سنبلهای دارا بودن اسانس، خشبی بودن و تولید ساقههای گلدار در دوره طولانی رشد، باعث سازگاری بیشتر به شرایط اقلیم و آسیب کمتر از چرای دام شده بود.
علی احسانی
دوره 19، شماره 4 ، اسفند 1391، ، صفحه 737-747
چکیده
هدف از مطالعه فنولوژی گیاهان مرتعی، بررسی تغییرات مراحل مختلف فنولوژی بهمنظور تنظیم برنامههای بهرهبرداری از مراتع، جلوگیری از برداشتهای بی‌موقع و شناخت ارزش غذایی گونههای گیاهی، تعیین زمان ورود و خروج دام و جمعآوری بذرها میباشد.گونه Artimisia sieberi با فرم بوته‌ای و ارزش علوفه‌ای مناسب بهعنوان گونه غالب ...
بیشتر
هدف از مطالعه فنولوژی گیاهان مرتعی، بررسی تغییرات مراحل مختلف فنولوژی بهمنظور تنظیم برنامههای بهرهبرداری از مراتع، جلوگیری از برداشتهای بی‌موقع و شناخت ارزش غذایی گونههای گیاهی، تعیین زمان ورود و خروج دام و جمعآوری بذرها میباشد.گونه Artimisia sieberi با فرم بوته‌ای و ارزش علوفه‌ای مناسب بهعنوان گونه غالب در ترکیب تیپهای مرتعی در مناطق استپی خشک و نیمهخشک و نواحی رویشی ایران و تورانی گسترش دارد. این گونه دارای ویژگی مقابله با شرایط سخت محیطی و شرایط خشکسالی و مقاومت نسبی به شوری خاک در طیف وسیعی از خاکهای کم‌عمق تا نیمهعمیق لومی، شنی و لومیرسی رویش دارد. در این تحقیق مراحل مختلف فنولوژی گونه Ar. sieberi بهعنوان یکی از گونههای مهم مرتعی در شش سایت متفاوت در مناطق مختلف استپی کشور مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس اطلاعات مربوط به مراحل فنولوژی در مقاطع زمانی 15 روزه در مرحله رویشی و 7 روزه در مرحله زایشی اندازهگیری و ثبت گردید. از آنجاییکه تکوین مراحل فنولوژیکی ارتباط مستقیمی با عوامل اقلیمی بهویژه درجه حرارت و بارندگی دارد؛ آمار هواشناسی شامل درجه حرارت و میزان بارندگی از نزدیکترین ایستگاه هواشناسی نسبت به هر سایت استفاده شد. نتایج مقایسه مراحل مختلف فنولوژی در سالهای مورد بررسی نشان داد که رشد مرحله رویشی Ar.sieberi از اوایل اسفند تا اوایل فروردینماه آغاز و در صورت وجود رطوبت تا تیرماه ادامه دارد. مرحله گلدهی از اوایل تیر آغاز و تا اواخر آبانماه ادامه مییابد. مرحله رسیدن بذر بهصورت تدریجی از اوایل مهر شروع و تا اواخر دیماه به طول میانجامد. مرحله خواب زمستانه از اواخر دی آغاز و تا اوایل اسفندماه ادامه مییابد. براساس نتایج بدستآمده دوره فنولوژی این گونه طولانی است. این موضوع نشانگر دامنه بردباری و مقاومت این گونه نسبت به شرایط محیطی میباشد. در نتیجه بر پایه شناخت کامل از مراحل مختلف فنولوژی گونه Ar. sieberi بهعنوان یک گونه کلید و معرف میتوان نسبت به برنامهریزی جهت اعمال مدیریت چرا بهمنظور تعیین زمان ورود و خروج دام، تعیین تعداد مطلوب دام برای چرا و سیستم‌های مناسب چرایی اقدام نموده و از سوی مدیران و برنامه‌ریزان و بهره‌برداران مراتع مورد کاربرد قرار گیرد.
هاشم کنشلو؛ حسین عامری
دوره 19، شماره 2 ، شهریور 1391، ، صفحه 344-354
چکیده
بهمنظور دستیابی به روابط برخی از رفتارهای فنولوژیکی آتریپلکس گری‌فی‌تی با ویژگیهای اقلیمی نظیر دما و بارندگی، بررسی در مراتع کوهستانی منطقه افتر در شمالشرق شهر سمنان برای مدت چهارسال طی سالهای 1380 تا 1383 انجام گردید. در این تحقیق 10 بوته آتریپلکس گری‌فی‌تی انتخاب و علامتگذاری شدند. مراحل فنولوژی (جوانهزنی، رشد رویشی، گلدهی، ...
بیشتر
بهمنظور دستیابی به روابط برخی از رفتارهای فنولوژیکی آتریپلکس گری‌فی‌تی با ویژگیهای اقلیمی نظیر دما و بارندگی، بررسی در مراتع کوهستانی منطقه افتر در شمالشرق شهر سمنان برای مدت چهارسال طی سالهای 1380 تا 1383 انجام گردید. در این تحقیق 10 بوته آتریپلکس گری‌فی‌تی انتخاب و علامتگذاری شدند. مراحل فنولوژی (جوانهزنی، رشد رویشی، گلدهی، رسیدن بذرها و رشد مجدد) در دوره‌های 15 روزه و صفات زایشی در فواصل زمانی 10-7 روزه اندازهگیری گردیدند. تجزیه و تحلیل آمار هواشناسی و تاریخ‌های ثبت شده فنولوژی نشان می‌دهند که رویش آتریپلکس گری‌فی‌تی با تغییرات خشکی و دما در فصول مختلف سال متغیر بوده و دو فصل رشد و تولید بذر کاملا" متمایز در سال در این گیاه مشاهده میگردد. اولین دوره رویشی، از اواخر زمستان شروع و تا اواسط مردادماه ادامه داشته و دومین دوره از نیمه دوم مرداد آغاز و در نیمه دوم آذرماه خاتمه مییابد. گلدهی از اردیبهشت و بذردهی از خردادماه شروع میگردد. البته بین جهت‌های جغرافیایی نیز بهعلت تفاوت در میزان بارندگی، حرارت و میزان تبخیر، مراحل فنولوژی متفاوت میباشد؛ بهطوریکه مراحل گلدهی و رسیدن بذرها در دامنههای جنوبی بهترتیب در اردیبهشت و تیرماه و در دامنههای شمالی در مهر و آبانماه حادث می‌گردند. نتایج این تحقیق میتواند مدیران مرتع را در تنظیم تقویم زمانی ورود و خروج دام به مرتع و همچنین فصل استفاده از علوفه در دامنههای مختلف را یاری نماید.
حسین آذرنیوند؛ علی طویلی؛ سیدعلی صادقی سنگدهی؛ محمد جعفری؛ محمد علی زارع چاهوکی
دوره 18، شماره 3 ، آذر 1390، ، صفحه 372-383
چکیده
آگاهی از نیازهای اکولوژیک و بومشناختی گونههای مرتعی میتواند در جهت برنامهریزی و مدیریت جوامع گیاهی و حفظ، احیاء و بهرهبرداری از اکوسیستمهای مرتعی بسیار حائز اهمیت باشد. مطالعه پیشرو به بررسی خصوصیات اکولوژیک و رویشگاهی گونه نتر (Astragalus squarrosus) در رویشگاههای کاشان پرداخته است. از این رو، در هریک از مناطق مورد مطالعه ...
بیشتر
آگاهی از نیازهای اکولوژیک و بومشناختی گونههای مرتعی میتواند در جهت برنامهریزی و مدیریت جوامع گیاهی و حفظ، احیاء و بهرهبرداری از اکوسیستمهای مرتعی بسیار حائز اهمیت باشد. مطالعه پیشرو به بررسی خصوصیات اکولوژیک و رویشگاهی گونه نتر (Astragalus squarrosus) در رویشگاههای کاشان پرداخته است. از این رو، در هریک از مناطق مورد مطالعه نمونهبرداری از خاک در طول چهار ترانسکت و در دو عمق30-0 و60-30 سانتیمتری و نمونهبرداری از گونه گیاهی نیز در سه مرحله رشد رویشی، گلدهی و بذردهی انجام شد. بررسی خاک رویشگاههای نتر نشان داد که این گونه اغلب در خاکهای شنی لومی تا لومی شنی رویش داشته و در دامنه هدایتالکتریکی 4/0 تا 2/4 دسیزیمنس بر متر و pH 49/7 تا 17/8 توانایی ادامه حیات دارد. نتایج مطالعات پوشش گیاهی نشان داد که در رویشگاههای این گونه میانگین تولید سال جاری 3/78 کیلوگرم در هکتار و میانگین تراکم گونهA. squarrosus 9/1322 پایه در هکتار بوده است. نتایج بررسیهای انجام شده بر روی خصوصیات کیفی علوفه در گونه A. squarrosus در سه مرحله رشد رویشی، گلدهی و بذردهی نشان داد که با پیشرفت مرحله رویشی 6/3 درصد از میزان پروتئین خام و 82/0 درصد از میزان کربن آلی گیاه کاسته شده است. همچنین با کاهش ماده خشک قابل هضم (DMD) و انرژی متابولیسمی (ME) و افزایش 1/4 درصدی میزان دیواره سلولی بدون همیسلولز (ADF) در مرحله بذردهی، از ارزش غذایی گونه نتر بطور چشمگیری کاسته شده و کیفیت علوفه این گونه بشدت کاهش یافته است.
صدیقه زارع کیا؛ علی احسانی؛ نیلوفر زارع؛ تقی میرحاجی
دوره 18، شماره 3 ، آذر 1390، ، صفحه 474-485
چکیده
بررسی و مطالعه فنولوژی گیاهان مرتعی برای تنظیم برنامههای بهرهبرداری از گیاهان، تعیین زمان ورود و خروج دام، جمعآوری بذر، جلوگیری از برداشتهای بی‌موقع و شناخت ارزش غذایی گونههای گیاهی در مراحل مختلف فنولوژی حائز اهمیت میباشد. در این بررسی فنولوژی سه گونه مهم مرتعیAstragalus chaborasicus، Poa sinaicaو Stipa hohenackerianaبه مدت دو سال (1386 و 1387) در منطقه ...
بیشتر
بررسی و مطالعه فنولوژی گیاهان مرتعی برای تنظیم برنامههای بهرهبرداری از گیاهان، تعیین زمان ورود و خروج دام، جمعآوری بذر، جلوگیری از برداشتهای بی‌موقع و شناخت ارزش غذایی گونههای گیاهی در مراحل مختلف فنولوژی حائز اهمیت میباشد. در این بررسی فنولوژی سه گونه مهم مرتعیAstragalus chaborasicus، Poa sinaicaو Stipa hohenackerianaبه مدت دو سال (1386 و 1387) در منطقه خشکه‌رود ساوه با استفاده از روش درجه روز رشد (GDD) مورد مطالعه قرار گرفت. ثبت مراحل فنولوژی این گونه‌ها هر هفته یکبار انجام گردید. آمار دما و بارندگی نیز از نزدیکترین ایستگاه هواشناسی (سینوپتیک ساوه) جمعآوری شد که با استفاده از آن مجموع درجه روزهای رشد مراحل فنولوژیکی محاسبه شد. نتایج بررسی نشان داد که زمان آغاز و پایان مراحل فنولوژی در دو سال مختلف با هم متفاوت است ولی حرارتهای تجمعی در دو سال مختلف برای مراحل فنولوژی با کمی اختلاف تقریباً یکسان بود. به عبارت دیگر مراحل مختلف فنولوژی نیاز دمایی تقریباً ثابتی دارند که پس از کسب دمای لازم، ظهور مراحل مشاهده میشود و در نتیجه مجموع درجه روزهای رشد (GDD) برای پیش‌بینی مراحل فنولوژیکی مورد استفاده قرار میگیرد.
میرصمد سیدموسوی؛ سیده خدیجه مهدوی؛ احمد احمدی
دوره 18، شماره 3 ، آذر 1390، ، صفحه 486-497
چکیده
حفظ، احیاء، توسعه و مدیریت منابع طبیعی تجدیدشونده بخصوص پوشش گیاهی مستلزم شناخت دقیق و جامع آنها میباشد. مطالعات آتاکولوژی مدیریت پایهای را برای مدیریت اکوسیستمها بوجود میآورد. در مطالعه حاضر اکولوژی گونه Caragana grandiflora از خانواده بقولات در استان آذربایجانغربی و در منطقه پلدشت مورد تحقیق قرار گرفت. بهمنظور مطالعه ...
بیشتر
حفظ، احیاء، توسعه و مدیریت منابع طبیعی تجدیدشونده بخصوص پوشش گیاهی مستلزم شناخت دقیق و جامع آنها میباشد. مطالعات آتاکولوژی مدیریت پایهای را برای مدیریت اکوسیستمها بوجود میآورد. در مطالعه حاضر اکولوژی گونه Caragana grandiflora از خانواده بقولات در استان آذربایجانغربی و در منطقه پلدشت مورد تحقیق قرار گرفت. بهمنظور مطالعه آتاکولوژی این گونه گیاهی چندساله، ابتدا رویشگاه آن در منطقه بهکمک بازدیدهای صحرایی و گزارشهای موجود مشخص شد، سپس ویژگیهای اقلیمی و خاک رویشگاه، سیستم ریشه، فنولوژی، نحوه زادآوری و ترکیبات غذایی گیاه مورد بررسی قرارگرفت. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که رویشگاه این گونه بسیار محدود بوده و بهصورت لکهای و پراکنده در شمالغربی منطقه مورد مطالعه واقع شده است. متوسط میزان بارندگی سالیانه در این رویشگاه 6/312 میلیمتر و دمای متوسط سالیانه 8/12 درجه سانتیگراد میباشد. این گونه روی خاکهای آهکی با بافت شنی و با میزان اسیدیته برابر با 5/7 تا 67/7 و هدایتالکتریکی 05/1 تا 22/1 دسیزیمنس بر متر دیده میشود. این گونه دارای ریشه راست، منشعب و ریزومی میباشد که تا عمق حدود 2/1 متر در خاک نفوذ میکند و پس از برخورد با لایه سخت و غیرقابل نفوذ به طور افقی به طول 20/3 متر گسترش مییابد. بررسی نحوه حضور گونه مورد نظر نشان داد که پوشش تاجی این گیاه 63/18 تا 12/31 درصد است. در منطقه مورد مطالعه پدیدههای فنولوژیکی در این گونه از اوایل اسفندماه با ظاهر شدن جوانههای رویشی آغاز میشود و تا پایان فروردینماه ادامه دارد. دوره گلدهی آن از اواسط اردیبهشتماه تا اواخر خردادماه است. از اواخر خردادماه درختچه پوشیده از میوههای نیام میشود و در تیرماه بذر بطور کامل میرسد. دادههای آزمایشگاهی پس از وارد کردن در نرمافزارSPSS نخست از نظر نرمالبودن مورد بررسی قرار گرفتند. سپس با تجزیه واریانس و آزمون دانکن میانگین دادهها با یکدیگر مقایسه شد. اندام هوایی این گیاه در مرحله رویشی دارای 94/21 درصد و در مرحله گلدهی 37/29 درصد و در مرحله بذردهی 25/14 درصد پروتئین خام دارد. بنابراین پیشنهاد میشود از این گیاه برای اصلاح و احیاء مراتع مخروبه که دارای شرایط اکولوژیک شبیه به آنچه در رویشگاههای آن، در استان آذربایجانغربی وجود دارد بکار برده شود
ملیحه اوشیب نتاج؛ حسن شکرچی؛ مریم کشاورزی؛ محمد اکبر زاده
دوره 18، شماره 1 ، خرداد 1390، ، صفحه 90-106
چکیده
بررسی درباره چگونگی رفتار و عملکرد یک گونه گیاهی و مطالعه نحوه ارتباط آن با سایر اجزای زنده و غیرزنده در رویشگاه مربوطه، بهعنوان آتاکولوژی آن گونه در نظر گرفته میشود. این نوع مطالعات، اطلاعات پایهای برای مدیریت اکوسیستمهای مرتعی بوجود میآورد. در این تحقیق آتاکولوژی Lolium perenneبا نام فارسی چچم دائمی در استان مازندران ...
بیشتر
بررسی درباره چگونگی رفتار و عملکرد یک گونه گیاهی و مطالعه نحوه ارتباط آن با سایر اجزای زنده و غیرزنده در رویشگاه مربوطه، بهعنوان آتاکولوژی آن گونه در نظر گرفته میشود. این نوع مطالعات، اطلاعات پایهای برای مدیریت اکوسیستمهای مرتعی بوجود میآورد. در این تحقیق آتاکولوژی Lolium perenneبا نام فارسی چچم دائمی در استان مازندران مورد بررسی قرار گرفت. بنابراین پراکنش جغرافیایی، فنولوژی، گونههای گیاهی همراه، ضریب خشکی، ویژگیهای خاکشناسی و اقلیمی بهعنوان عوامل مؤثر بر پراکنش این گونه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج این پژوهش نشان داد این گونه گیاهی در دامنه ارتفاعی 22- تا 1700 متر از سطح دریا رشد میکند. این گیاه به فراوانی در محیطهای رویشی متنوع همانند امتداد جادهها، کنار کانالهای آبیاری، دامنههای رسی، روی تپههای سنگلاخی و شنی، به صورت هرز در مزارع یافت میشود. همچنین درصد حضور این گونه در مناطق پاییندست مازندران نسبت به ارتفاعات بیشتر است. البته این گونه نسبت به سرما و شرایط سخت مقاوم است و در نواحی دارای اقلیمهای بسیار مرطوب، مرطوب، نیمهمرطوب، کوهستانی، مدیترانهای و نیمهخشک دنیا حضور دارد. بهطوریکه در انواع خاکها با بافت رسی، لوم رسی، شن لومی، لوم رسی سیلتی، رس سیلتی و ... رشد میکند. این مشاهدهها نشان میدهد که این گونه در شرایط اکولوژیکی متنوع رویش مییابد.
سید ابراهیم کاظمی؛ امرعلی شاهمرادی؛ محسن پادیاب؛ اردشیر شفیعی؛ یاسر قاسمی آریان
دوره 17، شماره 4 ، دی 1389، ، صفحه 564-574
چکیده
بررسی رفتار و عملکرد یک گونه گیاهی و مطالعه نحوه ارتباط آن با سایر اجزای زنده و غیرزنده در رویشگاه آن، بهعنوان آتاکولوژی آن گونه در نظر گرفته میشود که بخش مهمی از مطالعات اکولوژیک در علوم منابع طبیعی را تشکیل میدهد. در این تحقیق آتاکولوژی گونه مرتعی Dorema aucheri با نام فارسی بیلهر (کندل کوهی) در اکوسیستمهای مرتعی استان کهگیلویه ...
بیشتر
بررسی رفتار و عملکرد یک گونه گیاهی و مطالعه نحوه ارتباط آن با سایر اجزای زنده و غیرزنده در رویشگاه آن، بهعنوان آتاکولوژی آن گونه در نظر گرفته میشود که بخش مهمی از مطالعات اکولوژیک در علوم منابع طبیعی را تشکیل میدهد. در این تحقیق آتاکولوژی گونه مرتعی Dorema aucheri با نام فارسی بیلهر (کندل کوهی) در اکوسیستمهای مرتعی استان کهگیلویه و بویراحمد مورد بررسی قرار گرفت. براساس روش تحقیق ابتدا نقشه رویشگاهی مناطق تحت پوشش با استفاده از نقشههای توپوگرافی به مقیاس50000/1 تهیه گردید و بعد کلیه ویژگیهای رویشگاهی شامل پستی و بلندی، اقلیم، خاک و دیگر ویژگیها شامل گونههای همراه، چگونگی حضور گونه مورد مطالعه در پوشش گیاهی، سیستم ریشه، فنولوژی، زادآوری، ارزش رجحانی، ترکیبات شیمیایی گیاه و فراوانی آن مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسیهای بعملآمده نشان میدهد که گونه Dorema aucheri از ارتفاع 1600 تا 3400 متر از سطح دریا و در اقلیمهای نیمهخشک، مدیترانهای معتدل تا سرد رویش دارد. بهطوریکه بیشترین تراکم این گونه در ارتفاعات 2300 متر تا 3000 متر از سطح دریا میباشد. بافت خاک در مناطق مورد مطالعه سیلتی رسی لوم، سیلتی رسی، رسی، سیلتی لومی و لومی بوده، Ec خاک بین 21/0 تا 5/0 میلیموس بر سانتیمتر و pH خاک بین 7/6 تا 73/7، متوسط بارندگی 750 میلیمتر در سال و دمای هوا بین 11- تا 35 درجه سانتیگراد متغیر بوده است. شروع رویش گیاه در استان کهگیلویه و بویراحمد از اواخر نیمه اول اسفندماه تا پایان فروردینماه سال بعد مشاهده گردیده است. بهنحویکه بذر Dorema aucheriدر نیمه اول تیرماه سفت شده و میرسد و تا پایان نیمه دوم تیرماه ریزش مینماید و پس از آن پژمردگی و خواب گیاه اغاز میگردد. گیاه رشد پاییزه ندارد. ریشه Dorema aucheri گسترش زیادی در جهات افقی و عمودی پیدا میکند، بطوریکه گاهی گسترش عمودی از 200 سانتیمتر و شعاع گسترش افقی از 150 سانتیمتر تجاوز مینماید. این گیاه خوشخوراک نیست ولی در غیاب گیاهان خوشخوراک مورد استفاده دامها قرار میگیرد، بهطوریکه انسان نیز از این گیاه استفادههای غذایی و دارویی میبرد.
تقی میرحاجی؛ عباسعلی سندگل؛ محمدحسن قاسمی؛ سهیلا نوری
دوره 17، شماره 3 ، آبان 1389، ، صفحه 362-376
چکیده
فنولوژی چهار گونه مرتعی Stipa bromoides, Elymus transhyrcanus, Elytrigia libanotica,وStipa capillata در ایستگاه تحقیقات مراتع همند آبسرد و در 70 کیلومتری شرق تهران به‌مدت پنجسال از سال 82 تا 86 مورد بررسی قرار گرفت. از هر گونه تعداد 20 پایه انتخاب و در فصل رویش هر هفته یکبار و در فصل غیرفعال هر 15 روز یکبار، از چهار مرحله فنولوژی مهم شامل: شروع رویش و رشد رویشی، گلدهی، ...
بیشتر
فنولوژی چهار گونه مرتعی Stipa bromoides, Elymus transhyrcanus, Elytrigia libanotica,وStipa capillata در ایستگاه تحقیقات مراتع همند آبسرد و در 70 کیلومتری شرق تهران به‌مدت پنجسال از سال 82 تا 86 مورد بررسی قرار گرفت. از هر گونه تعداد 20 پایه انتخاب و در فصل رویش هر هفته یکبار و در فصل غیرفعال هر 15 روز یکبار، از چهار مرحله فنولوژی مهم شامل: شروع رویش و رشد رویشی، گلدهی، شیریشدن و بلوغ بذر و رشد مجدد پائیزه یادداشت‌برداری انجام گرفت. دادههای مربوط به فنولوژی در پنج سال جمعآوری و با استفاده از آمار اقلیمی(دما و بارندگی) تفسیر و برای هر مرحله، حرارت تجمعی لازم یا مجموع درجه روزهای رشد (Growth Degree Days) محاسبه شد. هدف از بررسی، شناخت و معرفی پدیدههای مهم فنولوژی جهت استفاده در مدیریت چرای دام و مدیریت مزرعه براساس تاریخ وقوع مراحل فنولوژی و مجموع درجه حرارت روزهای رشد میباشد. نتایج نشان داد که زمان شروع و خاتمه رویش در سالهای مختلف متفاوت بوده و این تغییرات تابع درجه حرارت میباشد. بهطوریکه کلیه گونههای مورد مطالعه در سالهای خنک دارای دوره فنولوژی طولانی‌تر از سالهای گرم و خشک بودند. اما حرارتهای تجمعی مورد نیاز کلیه مراحل فنولوژی گونه‌ها در سالهای مختلف تقریبا" یکسان محاسبه شده و دارای اندکی تفاوت هستند. مثلا" گونه Elytrigia libanotica در سالهای 82، 83، 84، 85 و 86 بهترتیب برابر 3/833، 8/830، 0/834، 0/832 و 3/846 درجه روز رشد (GDD) برای مرحله رشد علفی و 1/1342، 8/1342، 0/1355، 8/1344 و 3/1346 درجه روز رشد (GDD) برای مرحله گلدهی، نیاز داشت. به‌عبارت دیگر، گیاه فوق مجموع درجه روزهای رشد فوق را نیاز دارد تا بتواند وارد مرحله شیریشدن بذر شود. شروع رویش با توجه به نوع گونه و شرایط جوی در سالهای مختلف بررسی متفاوت بوده و معمولا" از نیمه دوم اسفند تا اوایل فروردین متغیر بود. رشد فعال آنها تا اوایل مرداد ادامه داشت، از آن پس رشد آنها متوقف شد و در پائیز در ترسالی، گونه‌ها رشد مجدد پائیزه داشتند.
جابر شریفی؛ امرعلی شاهمرادی؛ علی اکبر ایمانی
دوره 17، شماره 2 ، شهریور 1389، ، صفحه 221-233
چکیده
بررسی برخی از خصوصیات اکولوژیکی گون (Astragalus brachyodontus) با اهداف شناخت و دستیابی به اطلاعات کاربردی و نهایتاً استفاده از آن در برنامههای اصلاح و توسعه مراتع انجام شد، روش بررسی بدین طریق بود که ابتدا به کمک نقشه پوشش گیاهی و بازدید میدانی اقدام به تهیه نقشه رویشگاه این گونه گردید، سپس در مناطق موردمطالعه براساس وسعت و شرایط پوشش گیاهی ...
بیشتر
بررسی برخی از خصوصیات اکولوژیکی گون (Astragalus brachyodontus) با اهداف شناخت و دستیابی به اطلاعات کاربردی و نهایتاً استفاده از آن در برنامههای اصلاح و توسعه مراتع انجام شد، روش بررسی بدین طریق بود که ابتدا به کمک نقشه پوشش گیاهی و بازدید میدانی اقدام به تهیه نقشه رویشگاه این گونه گردید، سپس در مناطق موردمطالعه براساس وسعت و شرایط پوشش گیاهی تعداد 6 سایت انتخاب شد، در هر یک از سایتها با روش سیستماتیک تصادفی با پلاتگذاری در امتداد ترانسکت، فاکتورهای مربوط به پوشش تاجی، تراکم، درصد فراوانی و میزان تولید علوفه اندازهگیری گردید. همچنین خصوصیات کیفی از نظر سیستم ریشه، فنولوژی، بذر، زادآوری، ارزش رجحانی و ترکیب شیمیایی گیاه نیز موردمطالعه قرارگرفت. رویشگاههای این گونه از ارتفاع 1100 تا 2200 متری از سطح دریای آزاد در اراضی دامنهای با شیب 5 تا 30 درصد در تمامی جهات جغرافیایی بطور پراکنده مشاهده میشود ولی گستردگی آن در جهات جنوبی و جنوبشرقی بیشتر است، بهطوریکه متوسط بارندگی سالانه آن 385 میلیمتر و در متوسط دما در فصل رویش 17 درجه سانتیگراد است؛ عموماً بر روی خاکهای با بافت متوسط شنیلومی تا لومیرسی بدون محدودیت شوری و باpH خنثی بیشتر دیده میشود. میانگین درصد پوشش این گونه در ترکیب پوشش گیاهی کل بین 5 تا 15 درصد و عمق نفوذ ریشه از 30 تا 80 سانتیمتر باتوجه به شرایط خاک متغیر است. شروع رویش نیز بسته به شرایط منطقه متغیر بوده و در مراتع میانبند (ارتفاع 1500 متر) از اواسط فروردین شروع شده تا اواخر اردیبهشتماه به رشد علفی خود ادامه میدهد، اواسط خرداد، اواسط تیر و اوائل مردادماه بهترتیب زمان گلدهی، رسیدن و ریزش بذر میباشد، تولید بذر این گونه زیاد بوده و تجدید حیات آن در مناطق قرقشده بسیار خوب میباشد، ولی در مراتع آزاد بعلت چرای شدید دام زادآوری چندانی ندارد. ارزش رجحانی این گونه براساس آزمایش زمانسنجی چرا، جزو گونههای کلاس I محسوب میشود. با توجه به بالابودن قابلیت هضم و پروتئین خام در مرحله گلدهی، بنابراین بهترین زمان برداشت از این گیاه مرحله گلدهی میباشد. از آفات مهم آن یک نوع زنبور کوچک از تیرهEurytomidae ، است که با تغذیه مغز بذر موجب پوکی بذر میشود.
حمید هویزه؛ امرعلی شاهمرادی
دوره 16، شماره 2 ، شهریور 1388، ، صفحه 200-208
چکیده
مطالعه گیاهان مرتعی به منظور شناخت چگونگی رفتار آنها در زیستبومها، اطلاعات پایهای را در مورد نحوه عمل پوشش گیاهی در دسترس قرار میدهد که راه را برای شناخت دقیقتر از زیستبومهای مرتعی هموار و امکان برنامهریزی را برای مدیریت صحیح مراتع فراهم میسازد. در این تحقیق آتاکولوژی گونه Cenchrus ciliarisدر استان خوزستان مورد بررسی قرار ...
بیشتر
مطالعه گیاهان مرتعی به منظور شناخت چگونگی رفتار آنها در زیستبومها، اطلاعات پایهای را در مورد نحوه عمل پوشش گیاهی در دسترس قرار میدهد که راه را برای شناخت دقیقتر از زیستبومهای مرتعی هموار و امکان برنامهریزی را برای مدیریت صحیح مراتع فراهم میسازد. در این تحقیق آتاکولوژی گونه Cenchrus ciliarisدر استان خوزستان مورد بررسی قرار گرفت. نقشه پراکنش تهیه و خصوصیات رویشگاهی شامل پستی و بلندی، اقلیم، خاک، گونههای همراه و چگونگی حضور این گونه در پوشش گیاهی تعیین گردید. همچنین مراحل حیاتی و سیستم ریشه گونه یادشده مورد بررسی قرار گرفت. نتایج مطالعه نشان داد که دامنه اکولوژیکی این گونه در استان خوزستان با ارتفاع 60 تا 420 متری و در شیبهای رو به جنوب و شرق اراضی تپهای و مناطق کوهستانی میباشد. این گونه مرتعی در خاکهایی با بافت شنی لومی و سیلتی شنی همراه با واریزههای ریز و درشت و تخت سنگ استقرار داشته است. متوسط بارندگی سالانه در رویشگاههای گونه Cenchrus ciliarisاز233 تا 341میلیمتر و میانگین دما بین 3- درجه سانتیگراد در دیماه تا 51 درجه سانتیگراد در تیرماه میباشد. شروع رشد رویشی در اوایل پاییز زودتر از سایر گیاهان میباشد. این گونه یکی از گیاهان مرغوب مرتعی است که رشد و بقاء آن در شرایط بسیار سخت مناطق خشک امکان‌پذیر است.
محمد ابوالقاسمی؛ امر علی شاهمرادی؛ ناصر باغستانی میبدی؛ صدیقه زارع کیا
دوره 16، شماره 2 ، شهریور 1388، ، صفحه 254-261
چکیده
با آگاهی از خصوصیات بومشناسی گیاهان و درک اهمیت و نقشی که آنها در حفاظت خاک و تأمین علوفه مورد نیاز دام در مراتع ایفاء میکنند میتوان راهکارهای مناسب را فراروی مدیریت حفظ، احیاء و توسعه منابع طبیعی تجدیدشونده، بهویژه پوشش گیاهی، قرار داد. در این تحقیق، آتاکولوژی گونه شندوست Stipagrostis pennata (سبد)در استان یزد انجام شده است. ...
بیشتر
با آگاهی از خصوصیات بومشناسی گیاهان و درک اهمیت و نقشی که آنها در حفاظت خاک و تأمین علوفه مورد نیاز دام در مراتع ایفاء میکنند میتوان راهکارهای مناسب را فراروی مدیریت حفظ، احیاء و توسعه منابع طبیعی تجدیدشونده، بهویژه پوشش گیاهی، قرار داد. در این تحقیق، آتاکولوژی گونه شندوست Stipagrostis pennata (سبد)در استان یزد انجام شده است. در ارتباط با گونه یاد شده فاکتورهایی نظیر انتشار جغرافیایی، ویژگیهای اقلیمی، توپوگرافی، خاک و فنولوژی مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور سه سایت مطالعاتی منصوریه (در منطقه طبس)، مسجد شکر (در مسیر جاده یزد به طبس) و بافق برای گیاه سبد انتخاب شد. نتایج نشان داد که گونه Stipagrostis pennata گیاهیست شندوست که دارای ساقهها و انشعابهای ایستا میباشد و در عرصه تپههای شنی فعال و روان و کم ارتفاع و نیز در چالهریگها و کوچهریگها با شیبهای مختلف رویش دارد. دامنه ارتفاعی رویشگاههای آن 700 تا 1600 متر از سطح دریا میباشد. بیشترین میزان بارندگی 110 میلیمتر در رویشگاه مسجد شکر و کمترین آن 5/55 میلیمتر در رویشگاه بافق میباشد. بافت خاک در رویشگاههای این گیاه شنی است و میزان اسیدیته خاک 28/8 تا 53/8 و هدایت الکتریکی آن از 48/0 تا 2/1 دسیزیمنس متغیر میباشد. این‌گونه از اوایل اسفند ماه رشد رویشی خود را آغاز میکند. ظهور ساقه گلدهنده در اواسط اردیبهشتماه، دوره ریزش بذر در اواخر خردادماه و دوره خواب آن در طول فصل تابستان و پاییز است. این گونه مرتعی به دلیل داشتن اندام هوایی قابل ملاحظه و ساقههای طویل، خاک رویشگاه خود را در برابر طوفانهای شن و فرسایش بادی حفاظت نموده و علوفه نسبتا" مناسبی را برای دامهای این مناطق تولید میکند. با توجه به نتایج بدستآمده، این گونه گیاهی مرغوب را میتوان با اطمینان کامل برای تثبیت شنهای روان و تولید علوفه مرتعی در مناطق حاشیه کویر معرفی نمود.
محمد شریفی یزدی؛ امرعلی شاهمرادی؛ صدیقه زارع کیا؛ منصوره خداشناس
دوره 15، شماره 4 ، اسفند 1387، ، صفحه 447-454
چکیده
حفظ و احیاء پوشش گیاهی در منابع طبیعی از اهمیت خاصی برخوردار است و لازم است که مورد توجه خاص قرار گیرد. جهت رسیدن به این هدف باید ویژگیهای اکولوژیک گونههای مهمی را که تشکیل‌دهنده پوشش گیاهی در عرصه منابع طبیعی می‌باشند مورد شناسایی قرار داد و سپس در جهت اصلاح و احیاء رویشگاههای آنها اقدام نمود. به همین منظور، بررسی آت اکولوژی ...
بیشتر
حفظ و احیاء پوشش گیاهی در منابع طبیعی از اهمیت خاصی برخوردار است و لازم است که مورد توجه خاص قرار گیرد. جهت رسیدن به این هدف باید ویژگیهای اکولوژیک گونههای مهمی را که تشکیل‌دهنده پوشش گیاهی در عرصه منابع طبیعی می‌باشند مورد شناسایی قرار داد و سپس در جهت اصلاح و احیاء رویشگاههای آنها اقدام نمود. به همین منظور، بررسی آت اکولوژی گونه Ferula oopoda که در سطح نسبتاً وسیعی از استان کرمان می‌روید، صورت گرفت. در این بررسی نقشه رویشگاه و خصوصیات رویشگاهی شامل توپوگرافی، اقلیم، خاک، گونههای همراه، فنولوژی و سیستم ریشه گیاه مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج مطالعه نشان داد که گونه Ferula oopoda اغلب در عرصه‌های شمالی و برف‌گیر مناطق کوهستانی و سردسیر استان، با ارتفاع 3100-2000 متر از سطح دریا حضور دارد. میانگین بارندگی سالانه در این رویشگاه‌ها 400-250 میلیمتر و میانگین دمای سالانه 11-7 درجه سانتیگراد میباشد. خاک رویشگاههای این گیاه مرتعی عمدتا" بسیار کم عمق و بافت آن سبک و سنگریزه‌دار است و اغلب بر روی سازند زمین شناسی کنگلومرا واقع شده است. اسیدیته خاک 8/7-3/7 و هدایت الکتریکی آن ds/m43/0-31/0 میباشد. در رویشگاههای مختلف، این گیاه در جهت‌ها و شیبهای مختلف دیده میشود. ریشه اصلی این گیاه تا عمق 90-60 سانتیمتر در خاک نفوذ میکند. بررسی مراحل فنولوژی نشان داد که رشد رویشی در اوایل فروردین شروع میشود و تا اواسط اردیبهشت ادامه دارد. مرحله گلدهی از اوایل اردیبهشت تا اوایل خرداد، تشکیل بذرها از اواخر اردیبهشت تا اوایل تیر، رسیدن کامل بذرها از اواخر خرداد تا اوایل مرداد و مرحله ریزش بذرها از اواسط تیر تا اواسط مرداد میباشد. وزن هزار‌دانه بذرهای جمعآوری شده گیاه از مناطق مختلف 2/30 -1/27 گرم میباشد. بذرهای این گیاه قادرند تا چندین سال قوه نامیه خود را حفظ نمایند و با مهیا گشتن شرایط مطلوب جوانه بزنند. بذرکاری این گیاه به منظور احیاء و اصلاح مراتع تخریب شده که دارای شرایط اکولوژیک شبیه به آنچه که در رویشگاههای آن در استان کرمان وجود دارد قویا" پیشنهاد میشود. لازم است که در جهت حفظ و گسترش این گونه مرتعی مرغوب اقدامات اساسی انجام گیرد.
داریوش قربانیان؛ سودابه کروری؛ پروین صالحی؛ عمار رفیعی امام؛ سید محمد موسوی
دوره 15، شماره 4 ، اسفند 1387، ، صفحه 525-539
چکیده
به منظور شناخت مهمترین عوامل موثر بر زردی و پژمردگی تاغ‌های دست‌کاشت، مطالعه برخی عوامل اساسی اکولوژیکی در منطقه محسن‌آباد گرمسار بهعنوان منطقهای با تاغزار دست‌کاشت و منطقه چاه جام شاهرود با تاغزار طبیعی انجام شد. در روش تحقیق، بررسی شرایط موجود تاغزارهای طبیعی و دست‌کاشت استان و انجام مطالعه فنولوژی، خاک شناسی، هواشناسی، ...
بیشتر
به منظور شناخت مهمترین عوامل موثر بر زردی و پژمردگی تاغ‌های دست‌کاشت، مطالعه برخی عوامل اساسی اکولوژیکی در منطقه محسن‌آباد گرمسار بهعنوان منطقهای با تاغزار دست‌کاشت و منطقه چاه جام شاهرود با تاغزار طبیعی انجام شد. در روش تحقیق، بررسی شرایط موجود تاغزارهای طبیعی و دست‌کاشت استان و انجام مطالعه فنولوژی، خاک شناسی، هواشناسی، تعیین قوه‌نامیه بذرها در سالهای مختلف، تعیین درصد رطوبت و ماده خشک در سرشاخه‌های پایه‌های سبز، پژمرده و زرد کامل، برای تعیین نقش عوامل یادشده در زردی تاغ‌ها، پیش‌بینی شد. نتایج بدست آمده از مطالعه تاغزار دست‌کاشت با شرایط تاغزارهای طبیعی مقایسه شده است. براساس این نتایج، بارندگی و درجه حرارت نقش مستقیم بر رشد و بذردهی درختچه‌های تاغ دارد. مهمترین عوامل مؤثر بر زرد شدن تاغ‌ها علاوه بر شرایط آب و هوایی، کمبود عناصر تبادلی و مغذی در خاک، بافت نامساعد خاک و نزدیکی فواصل درختان و درختچه‌ها که سبب ایجاد رقابت درون گروهی شدیدی شده، شناسایی شد. وجود تک‌پایه‌های تاغ سرسبز و شاداب در بین گروهی از تاغ‌های زرد و خشک و پژمرده به علت مقاومت ژنتیکی آنها بوده و احتمالاً از گونههای بومی کویرهای مرکزی ایران هستند.
ابراهیم فراهانی؛ امرعلی شاهمرادی؛ صدیقه زارع کیا؛ فرهاد آژیر
دوره 15، شماره 1 ، خرداد 1387، ، صفحه 86-94
چکیده
مطالعه چگونگی رفتار و عملکرد یک گونه گیاهی و بررسی نحوه ارتباط آن با سایر اجزاء زنده و غیرزنده رویشگاه مربوطه بهعنوان آت اکولوژی آن گونه در نظر گرفته می شود. این نوع مطالعات، بخش قابل ملاحظه‌ای از اطلاعات اساسی و مورد نیاز برای مدیریت اکوسیستمهای مرتعی را فراهم می سازد. در این تحقیق، آت اکولوژی گونه مرتعی Stipa barbata مورد بررسی قرار ...
بیشتر
مطالعه چگونگی رفتار و عملکرد یک گونه گیاهی و بررسی نحوه ارتباط آن با سایر اجزاء زنده و غیرزنده رویشگاه مربوطه بهعنوان آت اکولوژی آن گونه در نظر گرفته می شود. این نوع مطالعات، بخش قابل ملاحظه‌ای از اطلاعات اساسی و مورد نیاز برای مدیریت اکوسیستمهای مرتعی را فراهم می سازد. در این تحقیق، آت اکولوژی گونه مرتعی Stipa barbata مورد بررسی قرار گرفت. برای این گونه ویژگیهای رویشگاهی شامل پستی و بلندی، اقلیم و خاک تعیین گردید. گونههای همراه، چگونگی حضور گونه مورد مطالعه در پوشش گیاهی، سیستم ریشه، و فنولوژی گیاه نیز بررسی شد. نتایج نشان داد که رویشگاههای این گونه در دامنه ارتفاعی 890 تا3300 متر واقع شده اند، ولی عمده رویشگاههای آن در ارتفاعات 1100 تا 2800 متر می باشد. گونه مورد مطالعه در شیبهای 5/0 تا 100 درصد مشاهده شد. میانگین بارندگی در رویشگاههای آن از 221 میلیمتر در اشتهارد تا حداکثر 485 میلیمتر در منطقه زیدشت طالقان می باشد. همچنین متوسط دمای سالانه از 5/15 درجه سانتیگراد در فیروزکوه تا 4/24 درجه سانتیگراد در قرق رود شور محاسبه شده است. مطالعات خاک شناسی نشان داد که این گونه در خاکهای بسیار کم‌عمق تا عمیق رویش دارد. بافت خاک در رویشگاههای گونه مورد مطالعه لوم شنی، لوم رسی، و لوم رسی شنی می باشد. میزان اسیدیته خاک نیز از حداقل 1/8 در قاضیان اشتهارد تا حداکثر 71/8 در قرق رود شور متغیر است. همچنین میزان هدایت الکتریکی خاک از حداقل ds/m 19/0 در گیلاوند تا حداکثر ds/m 3/1 در نصرت آباد کرج برآورد شده است. در بیشتر رویشگاههای خود بصورت گونه غالب ظاهر شده است. بطور متوسط، پوشش تاجی 5/4 درصد، تراکم 32750 پایه در هکتار و فراوانی 5/82% تعیین گردید. این گونه دارای سیستم ریشه افشان است. ریشه به شدت منشعب و در عین حال دارای وضعیت متراکم در نزدیک یقه می باشد. شروع رشد رویشی آن از اواسط اسفند تا اواسط فروردین می باشد. گلدهی از اواخر اردیبهشت تا اواخر خرداد صورت می گیرد. مرحله بذردهی بلافاصله پس از گلدهی در گیاه انجام شده و سپس در مدت یک هفته تا 10 روز بذرها خمیری شکل می شوند. از اواخر خرداد تا هفته سوم تیرماه، با توجه به شرایط اقلیمی منطقه، بذرهای گیاه می رسند. از اوایل شهریور تا اوایل مهرماه گیاه در حال رکود است. بررسی ترکیبات شیمیایی نشان داد که در اوایل رشد میزان پروتئین خام و چربی خام حداکثر است، ولی به تدریج با افزایش سن گیاه کاهش می یابند.
فرهاد آژیر؛ امرعلی شاهمرادی
دوره 14، شماره 3 ، آذر 1386، ، صفحه 359-367
چکیده
بررسی درباره چگونگی رفتار و عملکرد یک گونه گیاهی و مطالعه نحوه ارتباط آن با سایر اجزای زنده و غیر زنده در رویشگاه مربوطه، به عنوان آت اکولوژی آن گونه در نظر گرفته می شود. این نوع مطالعات، اطلاعات پایه ای برای مدیریت اکوسیستم های مرتعی بوجود می آورد. در این تحقیق آت اکولوژی Ferula ovina با نام فارسی کما مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا ...
بیشتر
بررسی درباره چگونگی رفتار و عملکرد یک گونه گیاهی و مطالعه نحوه ارتباط آن با سایر اجزای زنده و غیر زنده در رویشگاه مربوطه، به عنوان آت اکولوژی آن گونه در نظر گرفته می شود. این نوع مطالعات، اطلاعات پایه ای برای مدیریت اکوسیستم های مرتعی بوجود می آورد. در این تحقیق آت اکولوژی Ferula ovina با نام فارسی کما مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا نقشه رویشگاه تهیه و سپس ویژگیهای رویشگاهی شامل پستی و بلندی، اقلیم، خاک، گونههای همراه، چگونگی حضور گونه مورد مطالعه در پوشش گیاهی، سیستم ریشه، فنولوژی، ارزش رجحانی و آفات گیاه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد این گونه گیاهی در دامنه ارتفاعی 2000 تا 3200 متر از سطح دریا رویش دارد و به لحاظ درصد شیب و جهت شیب تقریبا" محدودیتی ندارد. بارندگی در رویشگاه های این گونه بیش از 400 میلیمتر و میانگین دمای سالانه 8 درجه سانتیگراد می باشد. مطالعات سنگ شناسی نشان داد لایه های رویشگاه های کما شامل سنگهایی از انواع توف، آهک، شیل، کنگلومرا، ماسه سنگ، سیلت سنگ و رس سنگ است. در خاکهای با بافت لومی تا لومی شنی می روید. هدایت الکتریکی خاک رویشگاه کمتر از یک دسی زیمنس بر متر و اسیدیته آن در حدود 7 تا 5/7 می باشد. گیاه Ferula ovina دربیشتر رویشگاه های خود بصورت گونه غالب ظاهر شده است. بطور متوسط، پوشش تاجی 35/12 درصد، تراکم 16750 پایه در هکتار و فراوانی 62/81 درصد تعیین گردید. ریشه این گیاه از نوع ریشه راست است و دارای انشعابهای محدود می باشد. مراحل رویش گیاه از نیمه اول اردیبهشت شروع و تا نیمه مرداد ماه ادامه دارد. رشد رویشی گیاه از هفته دوم اردیبهشت آغاز می شود. زمان ظهور گلها نیمه دوم خرداد ماه و زمان بذردهی گیاه اوایل تیرماه است. رسیدن بذرها از اوایل تیر ماه شروع شده وتا اواسط مرداد ریزش می کنند. این گونه فقط از طریق بذر تکثیر می یابد. در حالت سبز بودن، گوسفند و بز مقدار کمی از زمان چرا را به تغذیه از این گیاه اختصاص می دهند. ولی این گیاه بهعنوان علوفه زمستانه برای دامداران مناطق کوهستانی اهمیت داشته و پس از درو و انبار شدن در پائیز و زمستان به تغذیه دام میرسد. مهمترین آفت گیاه، لارو پروانه ای از جنس Malocosma است.
