TY - JOUR ID - 101660 TI - بررسی نقش کویرها در تشکیل بیابان‌های ماسه‌ای یزد JO - تحقیقات مرتع و بیابان ایران JA - IJRDR LA - fa SN - 1735-0875 AU - دشتکیان, کاظم AU - عباسی, حمیدرضا AU - ابوالقاسمی, محمد AD - کارشناس ارشد پژوهشی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، یزد، ایران AD - مربی پژوهشی، بخش تحقیقات بیابان، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران Y1 - 2015 PY - 2015 VL - 22 IS - 2 SP - 344 EP - 355 KW - منشأ ماسه KW - بیابان KW - کویر KW - یزد KW - GIS DO - 10.22092/ijrdr.2015.101660 N2 - همواره در مناطق بیابانی این سؤال مطرح بوده که منشأ تپه‌های ماسه‌ای کجاست؟ در این زمینه نظریه‌های متعددی ارائه گردیده و روش‌های مختلفی جهت یافتن منشأ تپه‌های ماسه‌ای ابداع و به‌کار گرفته شده است. با توجه به نظر مطروحه راجع به نقش کویرها به عنوان منشأ ماسه‌های بیابانی، در این پژوهش ارتباط موقعیت سطوح کویری نسبت به ماسه‌زارهای استان یزد با استفاده از فنون پیشرفته GIS مورد بررسی قرار گرفته است. در ابتدا نقشه ماسه‌زارهای استان و همچنین نقشه کویرهای استان و مناطق همجوار تهیه گردید. سپس فاصله و جهت جغرافیایی نزدیکترین کویرها نسبت به واحدهای ماسه‌ای مجاور اندازه‌گیری و بررسی گردید. ضمناً مرکز ثقل جغرافیایی واحدهای ماسه‌ای استان و کویرهای مجاور تعیین شد. بر اساس نتایج، حدود 60 درصد از واحدهای ماسه‌ای فاصله‌ای کمتر از 10 کیلومتر تا کویرها دارند و میانگین فاصله آنها تا نزدیکترین کویر  12745 متر است. در بیش از 79 درصد از ماسه‌زارها، نزدیکترین کویر در جهت غرب تا شمال قرار دارد. متوسط زاویه جهت کویرها نسبت به ماسه‌زارها 332 درجه در امتداد شمال و جهت گردش عقربه‌های ساعت بود که با گل‌بادها و گل‌طوفان‌های عمده استان نیز مطابقت دارد. بنابراین اگر همه ماسه‌زارها و کویرهای استان به یک ماسه‌زار و یک کویر تبدیل شود آن‌گاه ماسه‌زاری با مساحت تقریبی 424567 هکتار و یک کویر مجتمع به مساحت 220506 هکتار وجود خواهد داشت. این کویر مجتمع دقیقا در شمال غربی ماسه‌زار مجتمع شده قرار خواهد گرفت. و سرانجام، با توجه به هم سویی بادهای غالب، فرضیه نقش کویرها به عنوان منشأ اصلی ماسه‌زارهای استان یزد قوت بیشتری می‌گیرد. UR - https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_101660.html L1 - https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_101660_84cba2633023ef4b7fd8eeb983e84336.pdf ER -