TY - JOUR ID - 126003 TI - شناسایی متغیرهای مؤثر بر تاب‌آوری کشاورزان در برابر گردوغبار بر مبنای نظر خبرگان JO - تحقیقات مرتع و بیابان ایران JA - IJRDR LA - fa SN - 1735-0875 AU - عبدالشاه نژاد, مهسا AU - خسروی, حسن AU - نظری سامانی, علی اکبر AU - علم بیگی, امیر AD - دانشجوی دکتری بیابان‌زدایی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران AD - دانشیار، گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، ایران AD - استادیار، گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 29 IS - 1 SP - 36 EP - 52 KW - آینده‌پژوهی KW - تحلیل ساختاری KW - گردوغبار KW - تاب‌آوری KW - MICMAC DO - 10.22092/ijrdr.2022.126003 N2 - اهمیت توجه به توسعه پایدار و امنیت زیستی در مناطق تحت‌تأثیر فاجعه‌های زیست‌محیطی هم‌چون طوفان‌های گردوغبار، نیاز به روش‌های نوین برای یافتن راهبردهای مقابله را بیشتر کرده است. بدین منظور تحلیل ساختاری متقاطع، ابزاری کارآمد برای مطالعه رفتار سیستم است. با استناد به نتایج حاصل از تحلیل ساختاری و رویکرد آینده‌پژوهی می‌توان راهبردهایی جهت حفظ پایداری در مناطق تحت تأثیر ریسک زیاد گردوغبار ارائه داد. روش این پژوهش باتوجه به هدف آن، از نوع کاربردی و براساس رویکرد آینده‌پژوهی می‌باشد. جامعه نمونه پژوهش از 22 نفر از کارشناسان و مدیران مطلع در حوزه امور کشاورزی و گردوغبار تشکیل شده است. براساس اطلاعات جمع‌آوری شده از مرحله مصاحبه به روش نیمه ساختار‌یافته، عوامل مؤثر شناسایی شد. براساس نظر کارشناسان و خبرگان عوامل نهایی استخراج و یک ماتریس 26×26 طراحی شد. سپس ماتریس اثر متقابل تهیه شده، توسط خبرگان امتیازدهی شد. به منظور تعیین عوامل کلیدی مؤثر بر تاب‌آوری جوامع کشاورز تحت تأثیر گردوغبار در شهرستان اهواز، رویکرد آینده‌پژوهی با استفاده از نرم‌افزار MICMAC در قالب سه گروه مؤلفه اقتصادی، اجتماعی و طبیعی-فیزیکی براساس 26 شاخص انجام شد. متغیرهای پژوهش در سه طبقه دو‌وجهی، تنظیمی و مستقل براساس میزان رابطه تأثیرپذیری و تأثیرگذاری‌شان تقسیم‌بندی شدند. عوامل کلیدی شامل «تغییر کمیت و کیفیت محصولات کشاورزی، کاهش درآمد و آسیب به سرمایه کشاورزان، تشدید فقر و بیکاری، دسترسی به اعتبارات مالی، معیشت جایگزین و مهاجرت» می‌باشند. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که سیستم مورد مطالعه از نوع ناپایدار بوده و به‌منظور اتخاذ تصمیم‌های مدیریتی و افزایش پایداری نیاز به توسعه راهبردهایی بر مبنای عوامل کلیدی مؤثر بر تاب‌آوری کشاورزان می‌باشد. UR - https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_126003.html L1 - https://ijrdr.areeo.ac.ir/article_126003_c66d612149b735f36f2f3a9fd8b45d22.pdf ER -