علی وثوق؛ علی اشرف جعفری؛ عزت کرمی؛ رضا طالبی؛ هوشمند صفری
دوره 29، شماره 3 ، مهر 1401، ، صفحه 231-240
چکیده
علف باغ (Dactylis glomerata) نقش مهمی در احیاء مراتع و ایجاد چراگاه و تولید علوفه دارد، ازاین‌رو برای ارزیابی عملکرد شاخساره و خصوصیات فیزیولوژیکی، 12 جمعیت علف باغ در سه شرایط متفاوت رطوبتی (تیمار 90 درصد، 70 درصد و 50 درصد ظرفیت زراعی در طول فصل رشد) به‌صورت گلدانی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار کشت و صفات وزن شاخساره، محتوای کلروفیل، کاروتنوئید، ...
بیشتر
علف باغ (Dactylis glomerata) نقش مهمی در احیاء مراتع و ایجاد چراگاه و تولید علوفه دارد، ازاین‌رو برای ارزیابی عملکرد شاخساره و خصوصیات فیزیولوژیکی، 12 جمعیت علف باغ در سه شرایط متفاوت رطوبتی (تیمار 90 درصد، 70 درصد و 50 درصد ظرفیت زراعی در طول فصل رشد) به‌صورت گلدانی در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار کشت و صفات وزن شاخساره، محتوای کلروفیل، کاروتنوئید، پروتئین، پرولین، کاتالاز، پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس تنـوع معنی‌داری را برای صفات در بین جمعیت‌ها نشان داد. جمعیت‌های کرج برای کلروفیل a و کل، زنجان برای کلروفیل b و کاروتنوئید، امریکا برای پراکسیداز و کاتالاز، بانک‌ژن برای سوپراکسید دیسموتاز، مرند برای پروتئین محلول، کرج و زنجان برای پرولین برتر بودند و جمعیت‌های ملایر، امریکا، بانک‌ژن و کرج بیشترین وزن شاخساره را داشتند. بیشترین وزن شاخساره و محتوای کلروفیل در سطح رطوبتی 90 درصد ظرفیت زراعی مشاهده شد که با افزایش شدت تنش به‌صورت معنی‌داری کاهش یافتند. بیشترین میزان کاروتنوئید و پراکسیداز در سطح رطوبتی 70 درصد مشاهده شد و با افزایش تنش کاهش معنیدار داشتند و در نهایت کمترین محتوای آنزیم‌های سوپراکسید دیسموتاز، کاتالاز و محتوای پرولین و پروتئین محلول در سطح 90 درصد ظرفیت زراعی مشاهده شد که با افزایش شدت تنش به‌طور معنی‌داری افزایش یافتند. جمعیت‌ها بر اساس تجزیه خوشه‌ای در 3 گروه متمایز قرار گرفتند. گروه اول شامل پنج جمعیت بود که وزن شاخساره خشک و خصوصیات فیزیولوژیکی برتری داشتند. گروه دوم شامل شش جمعیت بود که نسبت به گروه قبل در رده دوم قرار گرفتند و در نهایت گروه سوم دارای یک جمعیت بود که تظاهر ضعیفی نشان داد. در مجموع با توجه به بررسی‌های آماری روی صفات مورد بررسی، جمعیت‌های بانک‌ژن، مرند، زنجان، کرج، امریکا و ملایر در شرایط متفاوت رطوبتی برتر بودند و بـه‌عنـوان مـواد ژنتیکی مناسب برای احیای مراتع یا برنامه‌های اصلاحی معرفی شدند.
آزاده کاوندی؛ علی اشرف جعفری؛ مجتبی جعفرزاده
دوره 25، شماره 3 ، آذر 1397، ، صفحه 671-685
چکیده
به منظور بررسی تاثیر اسموپرایمینگ در افزایش توان جوانه زنی و رشد گیاهچه بذرهای زوال یافته اسپرس Onobrichis viciifolia، دو آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در سال 94-1393 در آزمایشگاه و گلخانه بانک ژن موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انجام گرفت. فاکتور اول شامل منشا بذر اکسشن ها (در ۴ سطح، خوانساز ، کرج، اردبیل و تهران)، ...
بیشتر
به منظور بررسی تاثیر اسموپرایمینگ در افزایش توان جوانه زنی و رشد گیاهچه بذرهای زوال یافته اسپرس Onobrichis viciifolia، دو آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار در سال 94-1393 در آزمایشگاه و گلخانه بانک ژن موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انجام گرفت. فاکتور اول شامل منشا بذر اکسشن ها (در ۴ سطح، خوانساز ، کرج، اردبیل و تهران)، فاکتور دوم شرایط نگهداری بذرها در دو سطح سردخانه پایه (دمایC ْ۱۸-) و فعال (دمایC ْ4+) و فاکتور سوم تیمارهای اسموپرایمینگ با استفاده از پلی اتیلن گلایکول 6000 در 6 سطح با پتانسیل‌های اسمزی 0 و 3- ، 6- ، 9- و 12- بار و شاهد بدون پرایمینگ بودند. در محیط آزمایشگاه بذور پرایم شده در ظروف پتری (75 عدد بذر در سه تکرار) در شرایط استاندارد جوانهزنی دمای 20 درجه کاشته شدند و پس از دو هفته صفات مختلف مرتبط با جوانهزنی بذر یادداشت شدند. در آزمایش گلخانه از گلدان‌های یک لیتری استفاده شد و بعد از پر کردن گلدانها به نسبت مساوی با خاک معمولی و ماسه و خاک برگ (75 عدد بذر در سه گلدان) کشت گردید و گلدانها در دمای در روز 5±20 درجه و در شب 5± 12 درجه سانتیگراد قرار گرفتند. پس از 45 روز صفات جوانهزنی شامل درصد و سرعت جوانهزنی، بنیه بذر، طول ریشهچه و ساقهچه، طول و وزن گیاهچه اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که میانگین صفات درصد جوانه زنی، سرعت جوانهزنی و بنیه در بذرهای نگهداری شده در سردخانه پایه در مقایسه با بذرهای سردخانه فعال، بیشتر بود. ولی از لحاظ سایر صفات تفاوت معنی‌داری بین دو شرایط نگهداری بذر مشاهده نشد. مقایسه میانگین تیمارهای پرایمینگ و اثر متقابل شرایط نگهداری در پرایمینگ نشان داد که خیساندن بذر در آب مقطر (هیدروپرایمینگ) موجب افزایش درصد و سرعت جوانه زنی و رشد ساقهچه گردید. در حالیکه اسموپرایمینگ موجب افزایش طول ریشهچه، طول گیاهچه، شاخص بنیه بذر، وزن گیاهچه و نسبت طول ریشهچه به ساقهچه در هردو محیط آزمایشگاه و گلخانه گردید.
حمیده جوادی؛ علی اشرف جعفری؛ معصومه رمضانی یگانه؛ محمود امیرخانی
دوره 23، شماره 3 ، مهر 1395، ، صفحه 417-429
چکیده
به منظور ارزیابی جمعیت های مختلف اسپرسOnobrychis sativaموجود در بانک ژن منابع طبیعی ایران از لحاظ عملکرد و کیفیت علوفه ، عملکرد بذر و صفات زراعی، تعداد 99 جمعیت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو تکرار به مدت دو سال در ایستگاه تحقیقاتی البرز کرج کشت شدند. صفات کمی شامل: عملکرد علوفه و بذر، ارتفاع بوته، تعداد شاخه اصلی و فرعی، تعداد بذر در ...
بیشتر
به منظور ارزیابی جمعیت های مختلف اسپرسOnobrychis sativaموجود در بانک ژن منابع طبیعی ایران از لحاظ عملکرد و کیفیت علوفه ، عملکرد بذر و صفات زراعی، تعداد 99 جمعیت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در دو تکرار به مدت دو سال در ایستگاه تحقیقاتی البرز کرج کشت شدند. صفات کمی شامل: عملکرد علوفه و بذر، ارتفاع بوته، تعداد شاخه اصلی و فرعی، تعداد بذر در گل آذین، وزن هزار دانه، درصد مقاومت به سفیدک و صفات کیفی شامل: درصد قابلیت هضم، درصد پروتئین خام، کربوهیدرات های محلول در آب، درصد فیبر نامحلول در شوینده اسیدی (ADF)، فیبرخام و درصد خاکستر کل اندازه گیری شدند. نتایج نشان داد که جمعیت‌های 3001 (کرج) و 8206 (تهران) نسبت به دیگر جمعیت ها از لحاظ صفات کمی برتری داشتند. از لحاظ عملکرد و کیفیت علوفه جمعیت‌های 3001 (کرج) و 11815 (خلخال) نسبت به دیگر جمعیت ها اولویت داشتند. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که عملکرد علوفه و بذر با صفات ارتفاع بوته، تعداد شاخه اصلی و فرعی همبستگی مثبت و معنی دار داشتند. رابطه بین درصد پروتئین با صفات عملکرد بذر، تعداد بذر در گل اذین، درصد قابلیت هضم، درصد خاکستر مثبت و با درصد ADFو فیبرخام منفی و معنیدار بود. در تجزیه به مولفه های اصلی، سه مولفه اول توانست بیش از 50 درصد کل تنوع حاکم در بین جمعیت ها را توجیه نمود. مقادیر درصد واریانس مولفه یک تا سه بترتیب 23، 17و11 درصد بود. در تجزیه کلاستر جمعیت‌ها در فاصله اقلیدسی 5/18 در چهار گروه قرار گرفتند. این گروه بندی با گروه‌بندی جمعیت‌ها بر اساس دو مولفه اول و دوم حاصل از تجزیه به مولفه های اصلی مطابقت داشت. جمعیت های که در یک گروه قرار گرفتند دارای صفات مشترک بودند.
یوسف صفوی؛ علی اشرف جعفری؛ مهرناز ریاست
دوره 23، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 254-244
چکیده
در این تحقیق اثرات تنش کم‌آبی بر خصوصیات رشد گیاهچه در دو گونه Agropyrontauri و Agropyronrepens مورد بررسی قرار گرفتند. این آزمایش در گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس در سال 1389 انجام شد. تعداد 6 جمعیت از گونه Agropyron repens و 4 جمعیت از گونه Agropyron tauri از بانک ژن موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انتخاب شدند و به صورت آزمایش فاکتوریل که ...
بیشتر
در این تحقیق اثرات تنش کم‌آبی بر خصوصیات رشد گیاهچه در دو گونه Agropyrontauri و Agropyronrepens مورد بررسی قرار گرفتند. این آزمایش در گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس در سال 1389 انجام شد. تعداد 6 جمعیت از گونه Agropyron repens و 4 جمعیت از گونه Agropyron tauri از بانک ژن موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انتخاب شدند و به صورت آزمایش فاکتوریل که در آن فاکتور A تعداد نمونه و فاکتورB تعداد سطوح خشکی بودند در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در 3 تکرار کشت شدند. سطوح خشکی 100، 75، 50 و 25 درصد ظرفیت زراعی بود و صفات مورد اندازه‌گیری طول ریشهچه، طول ساقچه، نسبت ریشهچه به ساقهچه، طول گیاهچه، وزن‌تر گیاهچه، وزن خشک‌گیاهچه و وزن خشک به تر گیاهچه بودند. نتایج نشان داد که اختلاف بین تیمارهای خشکی، ژنوتیپها و اثرات متقابل ژنوتیپ در خشکی در اکثر صفات فوق از لحاظ آماری معنیدار بود. شاخصهای تحمل به خشکی شامل بهره‌وری متوسط، میانگین هندسی بهره‌وری، شاخص تحمل به تنش، شاخص حساسیت به تنش و شاخص تحمل محاسبه شدند. ژنوتیپ (99) A. tauri با منشاء دیزین در اکثر صفات مورد آزمایش با اختصاص بالاترین شاخص‌ها بیشترین مقاومت را از خود نشان داد. با توجه به نتایج به دست آمده ژنوتیپ (99)A.tauri به عنوان بهترین و ژنوتیپ‌های (211) A.repens، (217) A.repens، (224) A.repens و (225) A. repensدر مرتبه بعدی برای اصلاح و احیاء مراتع مناطق خشک کشور قابل توصیه اند.
بایزید یوسفی؛ علی اشرف جعفری
دوره 21، شماره 3 ، آذر 1393، ، صفحه 549-561
چکیده
به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و روابط بین صفات در جمعیت‌های اسپرس زراعی در شرایط آبی و تنش خشکی دو آزمایش مجزا در قالب دو طرح بلوکهای کامل تصادفی با 50 جمعیت در 3 تکرار در نهالستان تحقیقاتی زاله سنندج در سال 1389 اجرا گردید. نتایج تجزیه واریانس تلفیقی نشان داد که بین شرایط آبی و دیم از لحاظ صفات شادابی گیاه، درصد فیبر خام، قندهای محلول در ...
بیشتر
به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و روابط بین صفات در جمعیت‌های اسپرس زراعی در شرایط آبی و تنش خشکی دو آزمایش مجزا در قالب دو طرح بلوکهای کامل تصادفی با 50 جمعیت در 3 تکرار در نهالستان تحقیقاتی زاله سنندج در سال 1389 اجرا گردید. نتایج تجزیه واریانس تلفیقی نشان داد که بین شرایط آبی و دیم از لحاظ صفات شادابی گیاه، درصد فیبر خام، قندهای محلول در آب و دیواره سلولی منهای همی‌سلولز ADF در سطح احتمال 1 درصد و از لحاظ صفات ارتفاع گیاه، تعداد ساقه ، وزن خشک گیاه، عملکرد علوفه خشک و درصد قابلیت هضم در سطح احتمال 5 درصد اختلاف معنیدار وجود داشت. عملکرد علوفه خشک و بقیه صفات به استثنای تعداد روز تا گلدهی، درصد قابلیت هضم و قندهای محلول در آب در شرایط آبی بیشتر از شرایط دیم بود. تفاوت بین اکوتیپ‌ها از لحاظ صفات تعداد بوته ، تعداد ساقه در سطح احتمال 1 درصد و عملکرد علوفه خشک در سطح 5 درصد معنیدار بودند. هیچکدام از صفات مورد بررسی در این آزمایش اثر متقابل محیط (آبی و دیم)× اکوتیپ معنی‌داری را نشان ندادند. به‌طوری‌که تا این مرحله اکوتیپ‌های شماره14 (سنقر2)، 19 (الیگودرز2)، 25 (میاندوآب) و 3 (سراب) بهترتیب با تولید علوفه برابر 299، 289، 266 و 249 گرم در کرت (2 متر مربع ) بیشترین میزان علوفه خشک را تولید نمودند. عملکرد علوفه خشک با تعداد بوته ، شادابی گیاه، ارتفاع گیاه، تعداد ساقه و درصد خاکستر دارای رابطه مثبت و معنی‌داری در سطح احتمال 1 درصد و با نسبت برگ به ساقه و روز تا گلدهی رابطه منفی و معنیدار داشت نتیجه رگرسیون گام به گام نشان داد که صفات وزن خشک گیاه، تعداد بوته ، شادابی گیاه، روز تا گلدهی و ارتفاع گیاه بهعنوان اجزای اصلی عملکرد علوفه خشک با ضریب رگرسیون معنیدار در بین صفات بودند (91٪= R2). گروه‌بندی اکوتیپ‌های اسپرس مورد بررسی الگوی مشخصی را منطبق بر اختلافات اکولوژیکی (اقلیمی و مکانی منشأ جمع‌آوری بذر اکوتیپ‌های اسپرس) در دندروگرام تجزیه خوشه‌ای نشان نداد.
فرزاد بیات موحد؛ علی اشرف جعفری؛ پرویز مرادی
دوره 20، شماره 2 ، مرداد 1392، ، صفحه 309-319
محمد حسنوند؛ علی اشرف جعفری؛ علی سپهوند؛ شهرام نخجوان
دوره 16، شماره 4 ، دی 1388، ، صفحه 517-535
چکیده
به منظور بررسی عملکرد و کیفیت علوفه در 6 توده محلی ماشک، دو آزمایش آبی و دیم در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی خرم‌آباد به اجرا درآمد. عملکرد علوفه تر و خشک، ارتفاع بوته و صفات کیفی (درصد قابلیت هضم، درصد پروتئین خام، کربوهیدرات‌های محلول در آب، فیبر خام، دیواره سلولی بدون همی‌سلولز ADF، دیواره ...
بیشتر
به منظور بررسی عملکرد و کیفیت علوفه در 6 توده محلی ماشک، دو آزمایش آبی و دیم در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی خرم‌آباد به اجرا درآمد. عملکرد علوفه تر و خشک، ارتفاع بوته و صفات کیفی (درصد قابلیت هضم، درصد پروتئین خام، کربوهیدرات‌های محلول در آب، فیبر خام، دیواره سلولی بدون همی‌سلولز ADF، دیواره سلولیNDF و خاکستر کل) در سالهای 1385 و 1386 اندازه‌گیری شد. در تجزیه واریانس مرکب دو آزمایش، اثر محیط برای کلیه صفات بجز درصد قابلیت هضم معنیدار بود و متوسط میانگین ژنوتیپها در محیط آبی و دیم بهترتیب برای عملکرد علوفه خشک (76/2 و 35/2 تن)، پروتئین خام (8/24 و 6/21 درصد) و کربوهیدرتهای محلول (9/10 و 9/12 درصد) بود که نشاندهنده افزایش عملکرد علوفه و درصد پروتئین خام و کاهش کربوهیدرات‌های محلول در شرایط آبی بود. اثر ژنوتیپ برای عملکرد علوفه، ارتفاع بوته، کربوهیدرات‌های محلول و درصد NDF معنیدار بود. ضریب همبستگی بین عملکرد علوفه با صفات ارتفاع بوته، درصد کربوهیدرات‌های محلول و فیبرخام مثبت و با درصد پروتئین خام منفی و معنیدار بود. از طرف دیگر کربوهیدرات‌های محلول با عملکرد علوفه، ارتفاع بوته، درصد قابلیت هضم همبستگی مثبت و با صفات پروتئین خام، درصد خاکستر و درصد ADF و NDF همبستگی منفی و معنیدار داشتند. در تجزیه کلاستر، 6 ژنوتیپ در دو گروه قرار گرفتند. در نمودار بای پلات براساس شاخصهای پنجگانه مقاومت به خشکی تودههای حساس و مقاوم به خشکی از هم متمایز شدند. طلارزان (ازنا) با عملکرد 1/3 و 7/2 تن در هکتار علوفه خشک بهترتیب در محیط آبی و دیم برای کشت در دیمزارهای پرباران استان توصیه شد. تودههای ترش آباد دورود و فهره الیگودرز بهترتیب با عملکرد 55/2 و 72/2 تن در هکتار علوفه خشک در شرایط دیم بهعنوان تودههای متحمل به خشکی شناخته شدند و برای کشت در دیمزارهای کم بازده استان معرفی شدند. تودههای دورود و باوکی (ازنا) بهترتیب با تولید 39/2 و 02/3 تن در هکتار علوفه در شرایط آبی بهعنوان حساس به خشکی و مناسب برای کشت آبی شناخته شدند. در بین تودههای یادشده فهره الیگودرز با دارا بودن 74/12 درصد کربوهیدارتهای محلول کیفیت علوفه بهتری داشت.
صادق پورمرادی؛ علی‌اشرف جعفری
دوره 16، شماره 1 ، خرداد 1388، ، صفحه 22-33
چکیده
به منظور بررسی عملکرد علوفه خشک و سودمندی کشت مخلوط شبدر و فستوکای بلند در مقایسه با کشت خالص آنها، 7 اکوتیپ شبدر قرمز و یک اکوتیپ فستوکای بلند بصورت تککشتی و کشت مخلوط با نسبت 50 درصد شبدر و 50 درصد فستوکا در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در مراتع ییلاقی استان مازندران در سالهای 84-1382 مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده‌های مربوط ...
بیشتر
به منظور بررسی عملکرد علوفه خشک و سودمندی کشت مخلوط شبدر و فستوکای بلند در مقایسه با کشت خالص آنها، 7 اکوتیپ شبدر قرمز و یک اکوتیپ فستوکای بلند بصورت تککشتی و کشت مخلوط با نسبت 50 درصد شبدر و 50 درصد فستوکا در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در مراتع ییلاقی استان مازندران در سالهای 84-1382 مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده‌های مربوط به هر سال مورد تجزیه ساده و داده‌های 2 سال در قالب طرح اسپلیت پلات در زمان تجزیه شدند و میانگین تیمارها توسط آزمون دانکن دسته‌بندی شدند و برای سودمندی کشت مخلوط از نسبت برابری زمین استفاده شد. نتایج بدست آمده در سال اول نشان داد که تفاوت بین کشت خالص و مخلوط معنیدار بود. میانگین عملکرد علوفه خشک در کشت‌های خالص شبدر، فستوکا و کشت مخلوط بهترتیب 5199، 2078 و2981 کیلوگرم در هکتار بود. در سال دوم تفاوت معنی‌داری بین تیمارها مشاهده نشد و میانگین عملکرد تککشتی در شبدر قرمز، فستوکا و کشت مخلوط آنها بهترتیب 3059، 3014 و 3024 کیلوگرم در هکتار بود که نشاندهنده غالب بودن فستوکا در سال دوم آزمایش بود. در مقایسه بین هفت اکوتیپ شبدر قرمز در شرایط تککشتی، اکوتیپ‌های 1568، 1753، 618 و 2086 با میانگین 4300 تا 4800 کیلوگرم در هکتار عملکرد علوفه بیشتری داشتند. در بین آنها اکوتیپ 1753 با منشأ ارومیه به دلیل شکل رویشی خوابیده، از مزیت نسبی بهتری در رابطه با مقاومت به چرای دام برخوردار بود و جهت احداث چراگاه در منطقه توصیه شد. برای کشت مخلوط شبدر 2086 و فستوکا، با متوسط محصول علوفه مخلوط 4047 و 3987 کیلوگرم در هکتار و نسبت برابری زمین 09/1 و 18/1 بهترتیب در سال اول و دوم نسبت به بقیه اکوتیپ‌ها سودمندی بیشتری برای کشت مخلوط با فستوکا داشت.
