نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مصطفی زارع ¹
• محمد فیاض ²
• غلامرضا گودرزی ³
• علی فرمهینی فراهانی ³

¹ کارشناس ارشد پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی

² مربی پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور

³ مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی

چکیده

ارزش رجحانی عبارت از انتخاب گونه­های در دسترس در چرای آزاد توسط دام می­باشد. این مطالعه در مراتع نیمه­استپی دامنه کوه­های انجدان اراک واقع در 35 کیلومتری شرق اراک، انجام شد. مراتع انجدان یکی از مراکز مهم دامداری در استان مرکزی به­ویژه شهرستان اراک می­باشد که تحت چرای شدید دام قرار گرفته و به همین سبب روز به روز مراتع منطقه فقیرتر می‌گردد و گونه­های مرتعی خوشخوراک و با ارزش در معرض خطر و نابودی قرار دارند. خاک منطقه لومی و با درصد سنگ و سنگریزه بالا و متوسط بارندگی منطقه حدود350 میلی­متر در سال می­باشد. این تحقیق به­منظور تعیین ارزش رجحانی گونه­های گیاهی با اهمیت مراتع منطقه توسط دام (گوسفند) صورت گرفت تا در طرحهای مرتع­داری از گونه­های خوشخوراک حمایت شود. بررسی ترجیح چرایی گونه­ها توسط دام از طریق (مشاهده مستقیم) زمان صرف شده برای چرای گونه­ها در طول فصل چرا و حضور دام به مدت 3 ماه (اردیبهشت، خرداد و تیرماه) در طی 3 سال انجام شد. سپس داده­های بدست­آمده در هر سال به­کمک نرم­افزار SAS در محیط طرح آزمایشی بلوک­های کامل تصادفی مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت و مقایسه میانگین ارزش رجحانی و گروه­بندی آنها با استفاده از آزمون چند دامنه­ای دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که ارزش رجحانی بین گونه­ها در ماه­های فصل چرا (اردیبهشت، خرداد وتیر) و در کل فصل چرا اختلاف معنی­داری در سطح 1 درصد (P<0.01) وجود دارد. در کل، گندمیان و پهن­برگهای یکساله Annual grass&forbs دارای بیشترین ارزش رجحانی می­باشد و بعد لاشبرگ گیاهان (Litters) در رتبه دوم قرار گرفته و بعد از آن گونه­های  Bromus tomentelus، Artemisia aucheri وBuffonia kcoelzii  به­ترتیب در رتبه­های بعدی از لحاظ ارزش رجحانی قرار دارد

کلیدواژه‌ها

• ارزش رجحانی
• روش زمان‌سنجی
• گونه‌های مرتعی
• گوسفند

عنوان مقاله [English]

Preference value comparison in range species Anjedan-Arak

نویسندگان [English]

• Mostafah Zare ¹
• Mohammad Fayyaz ²
• Gholamreza Goudarzi ³
• Ali Farmahini farahani ³

چکیده [English]

The preference value is defined as selection of available species by livestock in the free grazing. This study was conducted in semi steppe rangelands of Anjedan located 35 Km far from east Arak. These rangelands are of important centers for keeping livestock which is under heavy grazing with a poor condition. The soil of the study area is loamy with high stone and gravel. This study was performed to determine the preference value of important species for sheep to support palatable species in range management plans. Direct observation (timing) method was used to calculate the time spent on livestock grazing and presence during grazing season for 3 years. Afterward, data were analyzed by SAS software in a complete random block design and Duncan test was used for mean comparisons. The results showed the preference value in different season grazing months significantly differed (p<0.01). Generally, annual grasses and forbsshowed maximum preference value. Plant litters, Bromus tomentelus, Artemisia aucheri, Buffonia koelzii respectively ranked next in terms of preference value.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Preference value
• direct observation
• range species
• Sheep