نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• مصطفی جعفری

عضو هیئت ‌علمی و رئیس بخش تحقیقات جنگل، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور

چکیده

تغییرات اقلیمی و محیطی در مناطق مختلف ایران مشاهده شده است و پیش‏بینی می‏شود در آینده نیز تغییراتی به وقوع بپیوندد. تولید خالص اولیه از شاخص‌های مهم در ارزیابی تولید اکوسیستم‌های طبیعی جنگلی، مرتعی و بیابانی می‏باشد. تغییرات اقلیمی باعث وقوع تغییرات در تولید زیست‏توده (بیوماس) در اکوسیستم‌های طبیعی می‏شود. در این تحقیق میزان آسیب‏پذیری به تغییرات اقلیمی و میزان تغییرات در وضعیت تولید خالص اولیه در اکوسیستم‌های جنگلی، مرتعی و بیابانی ایران مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بررسی انجام شده در شش اقلیم انتخاب شده در سطح کشور در استان‌های گیلان، مازندران، آذربایجان‌‌شرقی، کرمانشاه، خراسان و سیستان و بلوچستان ارائه گردیده‏است. براساس نتایج حاصل از این تحقیق مجموع تولید خالص اولیه تحت تأثیر تغییرات دما و بارش در اکوسیستم‌های جنگلی، مرتعی و بیابانی در استان‌های گیلان، آذربایجان‌‌شرقی و خراسان، برای دوره منتهی به 2039 افزایش را نشان می‏دهد، در صورتی‌که میزان آن در استان‌های مازندران، کرمانشاه و سیستان و بلوچستان کاهش خواهد داشت. این تغییرات در استان خراسان (شامل خراسان شمالی، جنوبی و رضوی) بیشترین افزایش را نشان می‏دهد که بیانگر افزایش مطلوب بارش و دما در این منطقه خواهد بود. میزان تغییرات کمی تولید خالص اولیه هر منطقه به حجم زیست‏توده موجود در اکوسیستم‌های آن منطقه و نیز به میزان تغییرات دما و بارش بستگی دارد. به‌عنوان‌مثال این تغییرات در اکوسیستم‌های جنگلی استان‌های گیلان و خراسان افزایش و استان‌های مازندران و کرمانشاه کاهش را نشان می‏دهند. همچنین این تغییرات در اکوسیستم‌های مرتعی در استان‌های آذربایجان‌‌شرقی و خراسان بصورت افزایشی و در استان‌های کرمانشاه و سیستان و بلوچستان بصورت کاهشی قابل ملاحظه می‏باشند. درحالی‌که تغییرات در استان‌های بیابانی در خراسان بصورت عمده افزایش و در استان‌های سیستان و بلوچستان کاهش را نشان می‏دهند.
 

کلیدواژه‌ها

• دما
• بارش
• فتو‏سنتز
• تبخیر و تعرق
• زیست توده

عنوان مقاله [English]

Change and vulnerability of Net Primary Production (NPP) in Iranian forest, rangeland and desert ecosystems impacted by climate change

نویسنده [English]

• Mostafa Jafari

Academic Member of RIFR and Director of Forest Research Division - RIFR

چکیده [English]

Iran faced with climate and environmental changes in past years and it is projected that some climatic changes will occur in the future. Net Primary Production (NPP) is an important index to evaluate production in natural ecosystems including forest, rangeland and desert. Climate change impact will cause changes in biomass production in natural ecosystems. In this research, the vulnerability of NPP in Iranian forest, rangeland and desert ecosystem has been considered. Results of this consideration presented here in six selected climatic zones in Gilan, Mazandaran, East Azerbyjan, Kermanshah, Khorasan and Systan and Baluchestan provinces. According to the result outcomes, total NPP of forest, rangeland and desert ecosystem in Gilan, East Azerbyjan, and Khorasan provinces, under temperature and precipitation changes, has been increased in the year ended 2039. While, the amount of NPP in Mazandaran, Kermanshah, and Systan and Baluchestan provinces would have been decreased. These changes in Khorasan provinces (including North, South and Razavi) will show highest increase, indicating suitable increase of precipitation and temperature in the region. Quantitative changes in NPP depend on total biomass and changes of precipitation and temperature. As an example, these changes in forest ecosystems of Gilan, and Khorasan provinces, will increase and in Mazandaran, and Kermanshah provinces, will decrease. Also, these changes in range ecosystems of East Azerbyjan, and Khorasan provinces, will increase and in Kermanshah, and Systan and Baluchestan provinces, will decrease. While, changes in desert ecosystems of Khorasan provinces mainly will increase and in Systan and Baluchestan provinces, will decrease.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• temperature
• precipitation
• NPP
• Vulnerability
• Climate change
• Photosynthesis
• Evapotranspiration
• Iran