اردوان قربانی؛ اردشیر پورنعمتی؛ محسن پناهنده
دوره 24، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 165-180
چکیده
تخمین و پهنه‌بندی تولید مراتع یکی از مسائل مهم برای مدیریت اصولی این اکوسیستم‌ها میباشد. هدف از این تحقیق برآورد تولید گروههای گیاهی و تولید کل با استفاده از دادههای ماهواره لندست 8 در مراتع کوهستانی سبلان میباشد. تصاویر تاریخ 28 تیر 1392 و برداشت میدانی در اردیبهشت و خردادماه 1392 با توجه به تطابق رشد حداکثری فنولوژیکی منطقه در ...
بیشتر
تخمین و پهنه‌بندی تولید مراتع یکی از مسائل مهم برای مدیریت اصولی این اکوسیستم‌ها میباشد. هدف از این تحقیق برآورد تولید گروههای گیاهی و تولید کل با استفاده از دادههای ماهواره لندست 8 در مراتع کوهستانی سبلان میباشد. تصاویر تاریخ 28 تیر 1392 و برداشت میدانی در اردیبهشت و خردادماه 1392 با توجه به تطابق رشد حداکثری فنولوژیکی منطقه در نزدیک‌ترین تاریخ به زمان تصویربرداری انجام گرفت. 24 واحد نمونهبرداری در سطح 6 تیپ گیاهی مشخص شد. در هر واحد نمونهبرداری 9 پلات بر اساس مطالعات قبلی و حداقل نمونه‌ی مورد نیاز و با توجه به واریانس پراکنش پوشش گیاهی به‌صورت تصادفی- سیستماتیک تعیین و تولید گروههای گیاهی در قالب گراسها، فورب‌ها، بوته‌ای‌ها و تولید کل برداشت شد. ابتدا برای محاسبه شاخصهای گیاهی، میانگین رقومی 16 پیکسل محل واحدهای نمونهبرداری حاصل از تصاویر تصحیح شده به محیط نرم افزار انتقال داده شد. ماتریس همبستگی بین میانگین پیکسل‌ها و دادههای میدانی برای 24 شاخص گیاهی انتخاب شده برای تولید هر فرم رویشی و کل استفاده شد. نتایج نشان داد که شاخصهای RVI، TNDVI و GNDVI بالاترین ضریب همبستگی را با تولید گراسها، شاخصهای PD312، IO و PD311 با تولید فورب‌ها، شاخصهای RDVI، DVI و RVIبا تولید بوته‌ای‌ها و PD311، PD321 و PD312 با تولید کل دارند (01/0P<). در مرحله دوم، سه شاخص دارای بالاترین ضریب همبستگی با تولید هر گروه و کل از مرحله قبل انتخاب و با استفاده از تصاویر لندست 8 نقشه پهنه‌بندی تولید آنها محاسبه شد. نقشههای تولید هر گروه و تولید کل با نقاط نمونهبرداری برای ارزیابی صحت کنترل شد. نتایج نشان داد بهترین نقشه تخمین و پهنه‌بندی برای تولید گراسها با شاخص TNDVI، فورب‌ها با PD312، بوته‌ای‌ها با RVI و تولید کل با PD311 میباشد. قابل ذکر است که شاخصهای مشترک مانند PD311 و RVI بین فرم‌های رویشی و تولید کل نیز وجود دارند (01/0P<) و (05/0P<). این اشتراک بین تولید کل و فورب‌ها بیشتر است. در کل با توجه به نتایج میتوان از دادههای لندست 8 برای تخمین و پهنه‌بندی تولید گروههای گیاهی و کل مراتع سبلان برای تعیین ظرفیت مرتع که در مقایسه با روشهای زمینی از نظر زمانی، پوشش سطح وسیع با پتانسیل تکرار و هزینه بسیار مطلوبتر میباشد، استفاده کرد.
کریم سلیمانی؛ فاطمه شکریان؛ رضا تمرتاش؛ معصومه بنی هاشمی
دوره 22، شماره 3 ، آذر 1394، ، صفحه 455-465
چکیده
به منظور تفکیک فرم‌های رویشی مراتع وازرود استان مازندران، قابلیت دادههای سنجنده LISSIII ماهواره IRS-P6 مورد بررسی قرار گرفت. جمع‌آوری دادههای پوشش سطح خاک بر اساس گونه‌های گیاهی غالب از طریق استقرار پلات‌های 25×25 متر مربع و از طریق نمونه برداری تصادفی صورت گرفت. سپس اطلاعات مربوط به تاج پوشش هر یک از گونه‌های گیاهی به تفکیک فرم ...
بیشتر
به منظور تفکیک فرم‌های رویشی مراتع وازرود استان مازندران، قابلیت دادههای سنجنده LISSIII ماهواره IRS-P6 مورد بررسی قرار گرفت. جمع‌آوری دادههای پوشش سطح خاک بر اساس گونه‌های گیاهی غالب از طریق استقرار پلات‌های 25×25 متر مربع و از طریق نمونه برداری تصادفی صورت گرفت. سپس اطلاعات مربوط به تاج پوشش هر یک از گونه‌های گیاهی به تفکیک فرم رویشی (گندمیان، فورب‌ها، بوته‌ای‌ها، درختچه‌ای‌ها)، درصد خاک لخت و سنگ و سنگریزه مربوط به هر یک از پلات‌ها استخراج گردید. برای تصحیح تصاویر مذکور از تصویر فیوژن ETM+ به‌عنوان تصویر پایه استفاده و برای این کار 18 نقطه انتخاب شد. تصویر مورد نظر با خطای کلی 54/0 پیکسل تصحیح گردید. سپس شاخصهای گیاهی در تصویر محاسبه و ارزش‌های رقومی هر کدام از آنها در محل قطعات نمونهبرداری استخراج گردید. آنالیز داده‌ها نشان داد که از بین فرم‌های رویشی(گندمیان، فورب‌ها، بوته‌ای‌ها و درختچه‌ای‌ها) موجود در منطقه مطالعاتی تنها فرم رویشی گندمیان و خاک لخت با دادههای سنجنده LISSIII ارتباط معنی‌داری دارند. بهطوریکه از بین شاخصهای منتج، فقط شاخص OSAVI با ضریب همبستگی 38/0 با پوشش گندمیان وشاخص‌های MND و GI هر کدام با ضریب همبستگی 41/0 و 40/0 بالاترین ضریب همبستگی را با خاک لخت منطقه نشان دادند.
حسین ارزانی؛ زین العابدین حسینی؛ خسرو میرآخورلو
دوره 21، شماره 1 ، خرداد 1393، ، صفحه 24-31
چکیده
این مطالعه با هدف بررسی قابلیت تصاویر سنجنده ETM+ ماهواره لندست در برآورد تولید و پوشش گیاهی مراتع در منطقه طالقان انجام شد. تصاویر مربوطه با استفاده از نقشههای توپوگرافی رقومی با مقیاس 1:25000 تصحیح هندسی شدند و پردازش‌های لازم ازجمله نسبت‌گیری طیفی و شاخصهای گیاهی بر روی تصاویر اعمال شد. به‌منظور جمع‌آوری اطلاعات مربوط به تولید ...
بیشتر
این مطالعه با هدف بررسی قابلیت تصاویر سنجنده ETM+ ماهواره لندست در برآورد تولید و پوشش گیاهی مراتع در منطقه طالقان انجام شد. تصاویر مربوطه با استفاده از نقشههای توپوگرافی رقومی با مقیاس 1:25000 تصحیح هندسی شدند و پردازش‌های لازم ازجمله نسبت‌گیری طیفی و شاخصهای گیاهی بر روی تصاویر اعمال شد. به‌منظور جمع‌آوری اطلاعات مربوط به تولید و پوشش گیاهی، در تیپ‌های مختلف واحدهای همگن تعیین شد. موقعیت واحدهای نمونهبرداری به کمک دستگاه GPS یادداشت و نمونهبرداری به روش تصادفی سیستماتیک انجام گردید. بدین‌ترتیب که در هر واحد دایره‌ای به شعاع 20 متر در نظر گرفته شد. یک پلات در مرکز آن و نه پلات روی محیط دایره مستقر گردید. ابعاد پلات‌ها یک در یک متر بود. در داخل هر پلات درصد پوشش برآورد و تولید نیز به روش قطع و توزین اندازه‌گیری شد. میانگین اعداد تولید و پوشش 10 پلات به‌عنوان تولید و پوشش برای آن واحد نمونهبرداری منظور گردید. در مرحله بعد عدد رقومی (DN) مربوط به واحدهای نمونهبرداری (نه پیکسل برای هر واحد) از تصاویر باندهای اولیه، شاخصهای گیاهی و نسبت‌های طیفی استخراج گردید و تجزیه و تحلیل همبستگی و رگرسیون بین اطلاعات زمینی و اطلاعات ماهواره‌ای (اعداد رقومی) انجام شد. نتایج حاصل نشان داد که باندهای پنج و هفت و شاخصهای IR1 ، MIRV2 و VNIR2 با تولید همبستگی معنی‌دار داشته و به کمک مدل‌های رگرسیونی مربوطه میتوان میزان تولید را تخمین زد. همچنین شاخصهای RA، IR1 و TVI با درصد پوشش همبستگی معنی‌دار دارند و برای تخمین پوشش میتوان از مدل‌های رگرسیونی مربوطه استفاده نمود.
فاطمه هادیان؛ حسین بشری؛ رضا جعفری؛ سعید سلطانی
دوره 21، شماره 1 ، خرداد 1393، ، صفحه 176-187
چکیده
انتخاب تصاویر ماهواره‌ای مناسب در پروژه‌های مختلف ارزیابی و مدیریتی مرتعی برای حصول دقت و صحت مناسب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این مطالعه با هدف بررسی تصاویر ماهواره‌ای Landsat5 (سنجنده TM) و IRS-P6(سنجنده AWiFS) در مطالعه سه تیپ مرتعی در شهرستان سمیرم واقع در استان اصفهان انجام شد و 10 شاخص گیاهی از گروههای مختلف شامل شاخصهای براساس ...
بیشتر
انتخاب تصاویر ماهواره‌ای مناسب در پروژه‌های مختلف ارزیابی و مدیریتی مرتعی برای حصول دقت و صحت مناسب از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این مطالعه با هدف بررسی تصاویر ماهواره‌ای Landsat5 (سنجنده TM) و IRS-P6(سنجنده AWiFS) در مطالعه سه تیپ مرتعی در شهرستان سمیرم واقع در استان اصفهان انجام شد و 10 شاخص گیاهی از گروههای مختلف شامل شاخصهای براساس شیب، فاصله‌ای و حساس به آب گیاهان مورد محاسبه و ارزیابی قرار گرفتند. میزان همبستگی میان درصد تاج پوشش گیاهی و سایر اجزای غیر زنده زمین با استفاده از روش قدم- نقطه با استقرار چهار ترانسکت 150 متری در 10 نقطه تصادفی (6000 نقطه در هر تیپ گیاهی) اندازه‌گیری گردید. نتایج نشان داد که به طور کلی شاخصهای گیاهی حاصل از تصویر سنجنده TM به دلیل داشتن قدرت تفکیک بهتر، ضریب تبیین بالاتری داشت که نشان‌دهنده دقت بهتر در بررسی پوشش گیاهی بود و خصوصیات منطقه و وضعیت پوشش گیاهی نیز در میزان همبستگی آن تأثیر داشت. همچنین به دلیل اختلافات طیفی تیپ‌های گیاهی مختلف، کارایی شاخصهای گیاهی متفاوت بود. به طوری‌که ضرایب تبیین بین درصد تاج پوشش گیاهی زنده با شاخصهای گیاهی حاصل از تصویر TM بیشتر از تصویر AWIF بوده است. بیشترین میزان ضریب تبیین مشاهده شده در تصویرTM در تیپ گیاهی Astragalusspp-Daphnemucronata (85/0SSI=) مشاهده گردید. به طور کلی میزان ضریب تبیین حاصل از تصاویر ماهواره‌ای مطالعه شده با وضعیت مرتع رابطه عکس داشت و شاخصهای سنجنده TM در وضعیت خیلی ضعیف حداقل 24 درصد کاهش ضریب تبیین داشتند. بنابراین، کارایی یک شاخص گیاهی تا حدود زیادی به وضعیت مرتع، نوع تیپ گیاهی و قدرت تفکیک مکانی دادههای سنجش از دور وابسته است.
علی اکبر شمسی پور؛ سید کاظم علوی پناه؛ حسین محمدی
دوره 17، شماره 3 ، آبان 1389، ، صفحه 445-465
چکیده
هدف این مطالعه، ردیابی و تحلیل اثرهای محیطی خشکسالی‌ها بوسیله شاخصهای سنجش از دور در منطقه بیابانی و خشک کاشان است. تغییرات زمانی خشکسالی‌ها با استفاده از شاخص Z نرمال در دو مقیاس سالانه و فصلی (بهار)، بررسی شد. دادههای طیفی و حرارتی از سری دادههای ماهواره NOAA-AVHRR بین سال‌های 1998 و 2004 جهت استخراج شاخصهای مرتبط با خشکسالی استفاده ...
بیشتر
هدف این مطالعه، ردیابی و تحلیل اثرهای محیطی خشکسالی‌ها بوسیله شاخصهای سنجش از دور در منطقه بیابانی و خشک کاشان است. تغییرات زمانی خشکسالی‌ها با استفاده از شاخص Z نرمال در دو مقیاس سالانه و فصلی (بهار)، بررسی شد. دادههای طیفی و حرارتی از سری دادههای ماهواره NOAA-AVHRR بین سال‌های 1998 و 2004 جهت استخراج شاخصهای مرتبط با خشکسالی استفاده گردید. شاخصهای خشکسالی بر مبنای وضع پوشش گیاهی و دمای درخشایی سطحی بدستآمده از باندهای طیفی (1 و 2) و حرارتی (4 و 5) شامل: شاخص اختلاف نرمال شده پوشش گیاهی (NDVI)، شاخص وضعیت پوشش گیاهی (VCI)، شاخص وضعیت دما (TCI) و شاخص سلامتی گیاه (VHI) میباشد که مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل از بکارگیری شاخصهای مزبور نشان میدهد که محدوده مطالعاتی از پوشش گیاهی فقیری برخوردار است. بهطوریکه مقادیر شاخص NDVI منطقه بطور غالب کمتر از 2/0 بدستآمد. همچنین با بکارگیری شاخصهای گیاهی NDVI، VCI و رطوبت سطح خاک (LSM)، سال‌های 2000 و 2001 همراه با خشکسالی و سال‌های 2002 و 2004 دارای شرایط ترسالی بودند. ولی دمای سطح زمین (LST) و شاخصهای TCI و VHI شرایط متفاوت دمایی را در ماه‌های آوریل و می بطور مشخص نشان دادند. بدین ترتیب با اعتبارسنجی نتایج حاصل از شاخصهای دورسنجی، آزمون معناداری آنها با شاخصهای اقلیمی محاسبه شد. بنابراین برمبنای محاسبههای انجام شده شرایط اقلیمی محدوده با نتایج حاصل از شاخصهای گیاهی تطابق بیشتری دارند. همچنین شرایط حرارتی محیط را شاخصهای حرارتی با دقت بیشتری نمایان می‌سازند. درنهایت، با توجه به ردیابی با دقت مناسب پوشش سطحی بوسیله شاخصهای پوشش گیاهی و حساسیت مناسب شاخصهای حرارتی نسبت به تغییرات دمایی محیط، بهره‌گیری از دادههای سنجش از دور در مطالعات محیطی مناطق خشک و بیابانی همانند کاشان توصیه می‌شود.
میترا شیرازی؛ غلامرضا زهتابیان؛ حمیدرضا متین فر
دوره 17، شماره 2 ، شهریور 1389، ، صفحه 256-275
چکیده
امروزه علاقهمندی زیادی به بررسی محتوای کیفی دادههای ماهواره‌ای برای مطالعات مختلف علوم زمین وجود دارد. شاخصها یکی از روشهای بارزسازی در استخراج اطلاعات مفید در تصاویر ماهواره‌ایست. در این تحقیق سعی شده است تا اثر شاخصهای مختلف ازجمله شاخصهایMIRV2 GREENNESS, TVI, VNIR, MND, MSAVI, GEMI, TSAVI, SAVI, PD322 ,BI, INT1, INT2, PVI, SI1, SI2, SI3, GEMI, و WDVI در بارزسازی ...
بیشتر
امروزه علاقهمندی زیادی به بررسی محتوای کیفی دادههای ماهواره‌ای برای مطالعات مختلف علوم زمین وجود دارد. شاخصها یکی از روشهای بارزسازی در استخراج اطلاعات مفید در تصاویر ماهواره‌ایست. در این تحقیق سعی شده است تا اثر شاخصهای مختلف ازجمله شاخصهایMIRV2 GREENNESS, TVI, VNIR, MND, MSAVI, GEMI, TSAVI, SAVI, PD322 ,BI, INT1, INT2, PVI, SI1, SI2, SI3, GEMI, و WDVI در بارزسازی پوشش سطح زمین در منطقهای در شمالغربی استان تهران در نزدیکی هشتگرد بررسی شود. پوشش اراضی غالب منطقه را پوشش گیاهی متراکم (بیشتر شامل اراضی کشاورزی و پوششهای متراکم درختچهای اطراف آبراهه‌ها در خردادماه) و اراضی لخت تشکیل میدهد. نتایج نشان میدهد که شاخصهای NIR, RA, IPVI, DVI, TSAVI و IR1در بارزسازی پوششهای گیاهی مناطق خشک و شاخصهایSI3, INT1, PVI, TVI, BI, SI2 وSI1 در بارزسازی سطح شوری مناسب میباشند. بررسی همبستگی شاخصهای مختلف با یکدیگر نشان داد که شاخصهای گیاهی بغیر از شاخص DVI با یکدیگر دارای همبستگی بیش از 8/0 و همبستگی شاخص DVI با سایر شاخصهای گیاهی حدود 4/0 میباشد. در ضمن تمامی شاخصهای شوری دارای همبستگی بیش از 9/0 با یکدیگر میباشند. بنابراین میتوان نتیجه گرفت که در منطقه مطالعاتی با استفاده از تصاویر سنجنده LISS-III، از شاخصهای پوشش گیاهی که توانایی در بارزسازی پوشش گیاهی دارند میتوان برای مطالعات مربوط به پوشش گیاهی و تهیه نقشه پوشش گیاهی استفاده نمود. همچنین از شاخصهای شوری که دارای توانایی در بارزسازی سطح شور میباشند میتوان برای مطالعات مربوط به شوری و تهیه نقشههای شوری استفاده نمود. در ضمن میتوان از شاخصهای پوشش گیاهی که دارای همبستگی بالایی با یکدیگر میباشند بجای یکدیگر و از شاخصهای شوری که دارای همبستگی بالایی با یکدیگر میباشند بجای یکدیگر استفاده نمود.
جلال عبداللهی؛ حسین ارزانی؛ ناصر باغستانی؛ محمد حسن رحیمیان
دوره 13، شماره 3 ، آذر 1385، ، صفحه 162-171
چکیده
دادههای ماهواره‌ای به‌دلیل وسعت پوشش و توالی زمان‌های برداشت، ابزار مناسبی برای مطالعه عوامل دینامیک و تغییرپذیر پدیده‌های سطح زمین میباشند. تبیین الگو جهت چگونگی بکارگیری و پردازش اطلاعات ماهواره‌ای در راستای دسترسی به روشی برای ایجاد نقشه تولید علوفه درمراتع مناطق خشک مورد هدف تحقیق حاضر بوده است. در این طرح از دادههای ...
بیشتر
دادههای ماهواره‌ای به‌دلیل وسعت پوشش و توالی زمان‌های برداشت، ابزار مناسبی برای مطالعه عوامل دینامیک و تغییرپذیر پدیده‌های سطح زمین میباشند. تبیین الگو جهت چگونگی بکارگیری و پردازش اطلاعات ماهواره‌ای در راستای دسترسی به روشی برای ایجاد نقشه تولید علوفه درمراتع مناطق خشک مورد هدف تحقیق حاضر بوده است. در این طرح از دادههای لندستETM +1 مربوط به 17 اردیبهشت ماه سال1381 استفاده گردید. این مطالعه در منطقهای به وسعت حدود 60000 هکتار در حوزه آبخیز ندوشن انجام گرفت. پایگاه‌های مطالعاتی در 50 نقطه از تیپ‌های گیاهی عمده منطقه مستقر وتولید علوفه قابل مصرف دام برای هر گونه گیاهی به تفکیک اندازه گیری شد. جهت ایجاد یکنواختی در آمار بدست آمده، در هر پایگاه از 25 پلات دو متر مربعی آمارگیری و بعد معدل‌گیری شد. با تعیین موقعیت پلات‌های زمینی بر روی تصاویر ماهواره ای، میانگین ارزش‌های رقومی پیکسل مرکزی و 24 پیکسل اطراف آن در دادههای ماهواره‌ای تعیین گردید. پس از ساخت شاخصها از تک باندهای تصاویر و نیز ساخت نقشههای مؤلفه‌های محیطی، اطلاعات مربوط به 50 پایگاه مطالعاتی استخراج گردید، از طریق رگرسیون خطی چندمتغیره، همبستگی و روابط بین تولید علوفه قابل مصرف دام به‌عنوان متغیر وابسته، با باندهای هفت‌گانه و شاخصهای گیاهی و عوامل محیطی دیگر به‌عنوان متغییرهای مستقل مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از الگوی مناسب استخراج شده در تجزیه و تحلیل داده‌ها میزان ضرائب جهت ساخت نقشه نهایی مشخص و در نرم‌افزار ILWIS با استفاده از معادله رگرسیون، نقشه تولید علوفه قابل مصرف دام ترسیم گردید. با محاسبه هیستوگرام نقشه مذکور، اطلاعات حاصل از تجزیه و تحلیل آن نقشه و نحوه پراکنش عامل تولید در تمامی منطقه مطالعاتی ارائه گردید. v
