همکاری با انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران
تأثیر آشفتگی‌های محیطی بر تعامل بین بوته و گونه‌های علفی مراتع نیمه‌خشک گوغر بافت در استان کرمان

اعظم خسروی مشیزی؛ غلامعلی حشمتی؛ نجمه فاریابی

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1393، صفحه 571-579

چکیده
  تعامل مثبت و منفی بین گونه‌های گیاهی نقش مهمی در همزیستی گونه‌ها و تنوع جوامع گیاهی دارد. قدرت و جهت این تعامل ممکن است در اثر آشفتگی‌های محیطی همانند چرا و آتش تغییر کند. در این مطالعه تأثیر آتش و چرا بر تعامل بوته و گونه‌های علفی مراتع گوغر بافت مورد بررسی قرار گرفت. به همین منظور در سه منطقه قرق، چرا و آتش‌سوزی، زیر 20 گونه درمنه ...  بیشتر

شناسایی مناطق شور و گیاهان شورروی استان قم

ابوالفضل رحمتی زاده؛ مصطفی جعفری؛ مصطفی کریمیان اقبال

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1393، صفحه 580-590

چکیده
  گام نخست برای مقابله با مشکل اراضی شور، شناسایی عرصه اراضی شور فعلی می‌باشد. از آنجایی که حضور نباتات در هر منطقه با شرایط کلیماتیک و ادافیک آن مناطق مرتبط است، بنابراین شناخت روابط میان عوامل خاک، آب، هوا و پوشش گیاهی در هر رویشگاه و تعمیم آن به دیگر نقاط مشابه از جمله اهداف مهم این بررسی می‌باشد. در بررسی حاضر ابتدا تیپ‌های پوشش ...  بیشتر

مطالعه فنولوژی دو گونه بوته‌ای Thymus kotschyanus و Artemisia aucheri در مراتع نیمه استپی الموت قزوین

سعید رشوند؛ علی احسانی؛ حسن یگانه؛ انور سور

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1393، صفحه 591-603

چکیده
  آگاهی از مراحل فنولوژیکی گونه‌هایی که ترکیب یک جامعه گیاهی را تشکیل می‌دهند، اهمیت قابل ملاحظه‌ای در تعیین مدیریت علوفه، زمان چرا و مدیریت چرای دام برای رسیدن به اهداف تولید پایدار و همچنین برای مدیریت عوامل مطلوب و غیرمطلوب گونه‌ها دارد. مطالعه فنولوژی گیاهی برای پایش، مدیریت و حفاظت اکوسیستم مهم و حیاتی می‌باشد. در این تحقیق ...  بیشتر

ارزیابی و تهیه نقشه خطر کل بیابان‌زایی با روش اصلاح شده فائو و یونپ (مطالعه موردی: حوزه آبخیز قره‌چای)

مهدی احمدیان؛ محمد درویش؛ محمدرضا صادقی منش

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1393، صفحه 604-619

چکیده
  معرفی مدلی موقت به‌منظور ارزیابی بیابان‌زایی و ترسیم نقشه حساسیت اراضی به فرایندهای کاهنده کارایی سرزمین، توسط فائو و یونپ پیشنهاد گردید. در نوشتار پیش‌رو، نتایج اجرای منطقه‌ای روش اصلاح شده فائو و یونپ در حوزه آبخیز قره‌چای ارائه می‌شود. در این روش 5 فرایند اصلی تخریب اراضی از 2 جنبه وضعیت کنونی و استعداد طبیعی مورد بررسی قرار ...  بیشتر

بررسی اثرات ناشی از تنش خشکی بر برخی ویژگی‌های فیزیولوژیکی و مرفولوژیکی جمعیت‌های مختلف سیاه تاغ (Haloxylon aphyllum)

محمدهادی راد؛ مهدی سلطانی؛ مصطفی زارع مهرجردی؛ مهدیه تجملیان

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1393، صفحه 620-630

چکیده
  سیاه‌تاغ (Haloxylon aphyllum) یکی از مهمترین گونه‌های موجود در مناطق خشک است که کاربرد گسترده‌ای در تثبیت شن و بیابان‌زدایی دارد. با وجود مقاومت بالای این گیاه در برابر تنش‌های محیطی ازجمله خشکی، احتمال وجود مقاومت بیشتر در جمعیت‌های مختلف آن وجود دارد. بر این اساس برای ارزیابی میزان تحمل جمعیت‌های مختلف به تنش خشکی، آزمایشی با استفاده ...  بیشتر

تعیین حد بهره‌برداری مجاز گونه Stipa hohenckeriana در مراتع کردان کرج

قادر کریمی؛ حسن یگانه؛ حسن براتی؛ فرهنگ قصریانی

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1393، صفحه 631-642

چکیده
  میزان بهره‌برداری مناسب و مجاز از مرتع باعث حفظ و جلوگیری از تخریب آن، حفظ گیاهان مرغوب و ارتقا وضعیت مرتع می‌شود که نتیجه آن استمرار تولید درازمدت و اقتصادی از مرتع می‌باشد. این فاکتور در شرایط آب و هوایی متفاوت، خاک‌های با حاصلخیزی متفاوت، ماه‌های مختلف فصل چرا و در درجات مختلف وضعیت مرتع بسیار متغیر می‌باشد. هدف از این مطالعه ...  بیشتر

مقایسه خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک بین دو منطقه قرق و چراشده (مطالعه موردی : نظرآباد کرج)

فیروزه مقیمی نژاد؛ محمد جعفری؛ محمدعلی زارع چاهوکی؛ یاسر قاسمی آریان؛ اصغر کهندل

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1393، صفحه 643-650

چکیده
  قرق مرتع عبارتست از جلوگیری از ورود دام به تمام یا قسمتی از مرتع برای یک یا چند سال متوالی که با هدف‌های مختلفی انجام می‌شود. هدف از تحقیق حاضر، تعیین میزان تاثیر عمل اصلاحی قرق در خصوصیات شیمیایی و فیزیکی خاک و سه عنصر اصلی N، P و K در منطقه نظر آباد کرج می‌باشد. برای انجام تحقیق، از خاک دو منطقه چراشده و قرق نمونه‌برداری شد. به‌طوری‌که ...  بیشتر

مطلوبیت کیفیت علوفه گونه‌های مهم مرتعی در مراتع ییلاقی سرعلی‌آباد استان گلستان

حسین ارزانی؛ جواد معتمدی (ترکان)؛ سید رضا حسینی

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1393، صفحه 651-662

چکیده
  آگاهی از جواب‌گویی علوفه مرتع به نیاز روزانه واحد دامی چراکننده در مرتع، یکی از موارد ضروری در تعادل دام و مرتع می‌باشد. به همین منظور در پژوهش حاضر، مطلوبیت مقادیر شاخص‌های کیفیت علوفه گونه‌های مورد چرای دام در مراتع ییلاقی سرعلی‌آباد گلستان به‌منظور تأمین نیاز روزانه واحد دامی مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه از 12 گونه مرتعی ...  بیشتر

قابلیت 4 گونه از هالوفیت‌های دریاچه ارومیه در پالایش نمک خاک‌های شور

آرزو علیزاده؛ جواد معتمدی (ترکان)؛ رضا عرقانزاده

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1393، صفحه 663-675

چکیده
  در این تحقیق، قابلیت جذب نمک 4 گونه Salsola dendroides، Sa.nitraria، Sa.iberica وHalocnemum strobilaceum در رویشگاه‌های شور اطراف دریاچه ارومیه مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور نمونه‌های خاک از دو عمق 0-15 و 15-30 سانتی‌متر در داخل لکه‌های اکولوژیک گیاهی و همچنین خاک لخت اطراف این لکه‌ها برداشت شد. مقایسه میانگین مقادیر کاتیون‌های محلول نشان‌دهنده اثر معنی‌دار ...  بیشتر

بررسی شاخص‌های رفتار چرایی گوسفند در مراتع استپی مطالعه موردی: مراتع استپی خشکه‌رود ساوه

صدیقه زارع کیا؛ پروانه عشوری؛ محمد فیاض؛ محمود گودرزی؛ نیلوفر زارع

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1393، صفحه 676-684

چکیده
  دام در مرتع یکی از اجزاء متشکله اکوسیستم‌های مرتعی می‌‌باشد که متناسب با نوع دام و شرایط اقلیمی ‌‌و پوشش گیاهی رفتارهای چرایی متفاوتی مشاهده می‌‌شود. شناسایی رفتار دام در مرتع می‌‌تواند در برنامه‌ریزی و چگونگی بهره‌برداری از مرتع کمک مؤثری بنماید. به این منظور رفتار چرایی گوسفند در مرتع منطقه استپی ساوه مورد بررسی قرار گرفت. ...  بیشتر

بررسی تغییرات پوشش گیاهی مراتع نیمه استپی استان گلستان (مطالعه موردی: منطقه مراوه‌تپه)

سیدعلی حسینی؛ جمشید خطیرنامنی؛ مرتضی اکبرزاده

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1393، صفحه 685-697

چکیده
  مطالعه تغییرات پوشش گیاهی تحت شرایط چرا و عدم چرای دام، در برنامه‌‌ریزی‌های مدیریتی منابع طبیعی از اهمیت خاصی برخوردار است. به‌منظور آگاهی از روند تغییرات پوشش گیاهی در طول زمان، این بررسی بمدت 9 سال (84-1376) در قرق مراوه‌تپه، یکی از مراتع قشلاقی استان گلستان انجام شد. هر ساله درصد پوشش تاجی گونه‌های‌گیاهی در داخل و خارج قرق در پلات‌های ...  بیشتر

مطالعه تأثیر فاکتور‌های خاکی بر تنوع گونه‌ای پوشش گیاهی و بانک بذر خاک در مناطق چراشده و چرانشده با استفاده از رگرسیون خطی چندگانه (مطالعه موردی: حوزه آبخیز واز)

پریا کمالی؛ رضا عرفانزاده

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1393، صفحه 698-707

چکیده
  در تحقیق حاضر اثر برخی فاکتورهای خاکی بر روی تنوع پوشش گیاهی و تنوع بانک بذر خاک بطور همزمان در مناطق قرق و تحت چرا مطالعه شد. نمونه‌برداری از خاک مراتع حوزه واز در شمال کشور در زمستان 1389 به روش تصادفی-سیستماتیک در طول 4 ترانسکت در هر یک از مناطق قرق و چراشده انجام شد. در طول هر ترانسکت 10 پلات یک مترمربعی مستقر گردید و نمونه‌های خاک برای ...  بیشتر

تعیین ارزش غذایی گیاه مرتعی Cenchrus ciliaris در مراحل مختلف رشد در سه مرتع دشتی استان بوشهر

امیر ارسلان کمالی؛ امیرداود فروزنده؛ سید نورالدین طباطبایی؛ احمدرضا رنجبری؛ فرهاد فخری

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1393، صفحه 708-717

چکیده
  این تحقیق، برای آگاهی از ارزش غذایی گیاه مرتعی Cenchrus ciliaris (پوشوک یا خورنال) و تغییرات آن در طول مراحل مختلف رشد، به‌عنوان یکی از گیاهان غالب مرتعی استان، در 3 منطقه مرتعی دشتی (گمارون، کاکی و باشی) از آذر 1388 تا اردیبهشت 1389 انجام شد. برای این کار، نمونه‌برداری از گیاه در سه مرحله رویشی، گلدهی و بذردهی، به‌طور تصادفی و با استفاده از قیچی ...  بیشتر

تهیه نقشه توان اکولوژیکی اراضی با استفاده از GIS و مقایسه آن با نقشه کاربری فعلی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز گونی)

علی شهبازی؛ خلیل آقاجانلو؛ فاطمه عین لو؛ مامک احمدیان

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1393، صفحه 718-730

چکیده
  تعیین قابلیت و استعداد اراضی با توجه به میزان تناسب اراضی، خصوصیات آب و هوایی و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک به‌عنوان یکی از روش‌های دستیابی به مدیریت پایدار می‌باشد. برای تعیین قابلیت اراضی در حوزه آبخیز مورد مطالعه از مدل فائو استفاده شده است. به‌منظور توصیف مکانی نتایج بدست آمده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) استفاده گردید. ...  بیشتر

بررسی برخی متغیرهای مدیریتی در تغییر وضعیت مراتع در طرح‌های مرتعداری (استان‌های خراسان رضوی، کرمان، کرمانشاه، مازندران و آذربایجان‌غربی)

محمد فیاض؛ هوشمند صفری؛ حسن یگانه؛ غلامحسین رحمانی؛ حسین توکلی؛ محمد اکبرزاده؛ محمد قیطوری؛ احمد احمدی

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1393، صفحه 731-746

چکیده
  مراتع یکی از منابع عمده تولید علوفه در کشور بوده و علاوه بر اثراتی که در تولید محصولات دامی دارد، جمعیت قابل توجهی نیز از طریق اشتغال به حرفه دامداری وابسته به مراتع هستند. نظر به اینکه دولت مدیریت مراتع را از طریق تهیه و اجرای طرح‌های مرتعداری اعمال می‌کند، از این رو در این بررسی، با استفاده از تجزیه علیت اثرات مستقیم و غیرمستقیم ...  بیشتر

اثر قرق بر برخی خصوصیات رویشی و الگوی پراکنش درمنه دشتی (Artemisia sieberi Besser) در مناطق استپی مرکزی ایران (مطالعه موردی: مراتع ندوشن استان یزد)

آناهیتا رشتیان؛ علی اکبر کریمیان

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1393، صفحه 747-755

چکیده
  مطالعه بر روی پارامترهای مختلف پوشش گیاهی مراتع در شرایط قرق و چرا در بهبود وضعیت مدیریتی رویشگاه‌های مرتعی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است .به همین منظور در این مطالعه تأثیر قرق در تغییرات تولید، تاج پوشش، تراکم، فراوانی، اهمیت نسبی و شادابی گونه درمنهدشتی به‌عنوان مهمترین گونه در نواحی ایران تورانیدر شرایط چرا و حفاظت از چرا (قرق) ...  بیشتر

پایش تغییرات پوشش گیاهی با استفاده از اطلاعات بارندگی و تصاویر ماهواره‌ای در شمال‌غرب ایران

فاطمه هادیان؛ سید زین العابدین حسینی؛ منصوره سید حسینی

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1393، صفحه 756-768

چکیده
  بارندگی یکی از مهمترین عوامل تأثیر‌گذار بر پوشش گیاهی محسوب می‌گردد. امروزه از تصاویر ماهواره‌ای به‌طور گسترده‌ای برای پایش اثر نوسانهای بارندگی بر تغییرات پوشش گیاهی استفاده می‌شود. هدف از این مطالعه بررسی رابطه تغییرات پوشش گیاهی و نوسانهای بارندگی با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای NOAA AVHRR در طول سال‌های 2006-1982 می‌باشد. برای ...  بیشتر