سمانه محمدی؛ عادل سپهری؛ محمد فرزام؛ حسین بارانی
دوره 30، شماره 3 ، دی 1402، ، صفحه 457-473
چکیده
مقدمهاین پژوهش بر روی گونه کام‌تیغ (Lycium depressum Stocks) با هدف مطالعه پاسخ‌های رویشی (سطح برگ، وزن مخصوص برگ، سطح ویژه برگ، نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی، وزن خشک برگ، ساقه و ریشه) درختچه مرتعی کام‌تیغ در مقابل تنش خشکی و اثر اصلاح‌کننده‌های خاک بر پاسخ‌های رویشی انجام شد. مواد و روش‌هاآزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً ...
بیشتر
مقدمهاین پژوهش بر روی گونه کام‌تیغ (Lycium depressum Stocks) با هدف مطالعه پاسخ‌های رویشی (سطح برگ، وزن مخصوص برگ، سطح ویژه برگ، نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی، وزن خشک برگ، ساقه و ریشه) درختچه مرتعی کام‌تیغ در مقابل تنش خشکی و اثر اصلاح‌کننده‌های خاک بر پاسخ‌های رویشی انجام شد. مواد و روش‌هاآزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی شامل تیمار اصلی آبیاری در 4 سطح (100، 75، 50 و 25 درصد ظرفیت زراعی) و تیمار فرعی اصلاح‌کننده‌های خاک در شرایط گلخانه‌ای انجام شد. در هر تیمار ترکیبی آبیاری و اصلاح‌کننده خاک 5 تکرار و در مجموع 160 گلدان برای انجام آزمایش استفاده شد. تیمارهای فرعی اصلاح‌کننده‌های خاک شامل هیدروژل استاکوزورب به مقدار 3 گرم در هر کیلوگرم خاک در هر گلدان در قسمت تحتانی ریشه گیاه اضافه شد. Mineral Zeolite به مقدار 8 گرم در هر گلدان در قسمت تحتانی ریشه گیاه قرار گرفت. نیتروباکتر به مقدار cc 3 در هر گلدان در ناحیه فوقانی ریشه گیاه اضافه شد. افزودن میکوریزا به مقدار 10 گرم در هر گلدان در قسمت تحتانی ریشه گیاه اضافه شد. نتایج به‌طورکلی در تمام سطوح آبیاری بین تیمارها در هریک از مواد اصلاح‌کننده خاک اختلاف معنی‌داری (p<0.05) دیده شد. در تیمار زئولیت با میکوریزا بیشترین مقدار در وزن خشک ساقه و وزن مخصوص برگ با سطح آبیاری 50 درصد مشاهده شد. با افزایش تنش خشکی وزن مخصوص برگ و وزن خشک ساقه گیاه در تیمار نیتروباکتر با میکوریزا افزایش و مقدار پرولین کاهش یافت که با تیمار شاهد متفاوت بود. اندازه‌گیری سطح برگ نشان داد که سطح برگ از 1450 میلی‌متر مربع در سطح آبیاری 100 و 75 درصد به 900 میلی‌متر مربع در آبیاری 25 درصد کاهش پیدا کرد که نشان‌دهنده تأثیر تنش خشکی بر سطح برگ بود. بیشترین مقدار وزن مخصوص برگ در سطح آبیاری 25 درصد مربوط به نیتروباکتر با میکوریزا بود و این اصلاح‌کننده باعث افزایش وزن مخصوص برگ از مقدار 0025/0 گرم بر مترمربع در سطح آبیاری 100 درصد به 0028/0 گرم بر مترمربع در سطح آبیاری 25 درصد شد. سطح ویژه برگ در تیمار نیتروباکتر با میکوریزا در آبیاری 100 درصد از 400 میلی‌متر مربع بر گرم به 350 میلی‌متر مربع بر گرم در آبیاری 25 درصد کاهش پیدا کرده است. نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی در سطح آبیاری 100 درصد در تیمار هیدروژل بدون میکوریزا از مقدار 2 گرم به 4/1 گرم در آبیاری 25 درصد کاهش پیدا کرد. مقدار وزن خشک برگ از 4/1 گرم در آبیاری 100 درصد به 3/1 گرم در آبیاری 25 درصد کاهش پیدا کرد. نتیجه‌گیرینتایج تحقیق نشان داد که کاربرد کودهای زیستی به دلیل بهبود خصوصیات رویشی، مقاومت گیاه را در شرایط تنش خشکی افزایش می‌دهد. تیمارهای نیتروباکتر بدون میکوریزا، هیدروژل و زئولیت با میکوریزا به دلیل بهبود شرایط رویشی، برای کاشت این گیاه توصیه می‌شود. از آنجایی که گیاه کام‌تیغ گیاهی دارویی محسوب می‌شود، می‌توان با کاربرد اصلاح‌کننده‌های خاک برای کشت بهتر گونه در صنعت داروسازی و پزشکی مورد استفاده قرار داد و تمام ارگان‌های مرتبط با کشت گونه کام‌تیغ می‌توانند از نتایج این تحقیق به منظور بهبود پروژه‌های کشت استفاده کنند.
سیده زهره میردیلمی؛ غلامعلی حشمتی؛ حسین بارانی؛ یلدا همت زاده
دوره 19، شماره 2 ، شهریور 1391، ، صفحه 333-343
چکیده
شناخت عوامل اکولوژیکی مؤثر بر استقرار و پراکنش گیاهان ضروریست و استفاده از تجزیه چندمتغیره میتواند به این امر کمک کند. در این تحقیق رابطه مؤثرترین عاملهای محیطی بر پراکنش و استقرار تیپهای رویشی حوزه آبخیز کچیک توسط تجزیه چندمتغیره معرفی شد. پس از تهیه نقشه واحدهای کاری منطقه، در نقاط معرف هر واحدکاری، تراکم و درصد تاجپوشش ...
بیشتر
شناخت عوامل اکولوژیکی مؤثر بر استقرار و پراکنش گیاهان ضروریست و استفاده از تجزیه چندمتغیره میتواند به این امر کمک کند. در این تحقیق رابطه مؤثرترین عاملهای محیطی بر پراکنش و استقرار تیپهای رویشی حوزه آبخیز کچیک توسط تجزیه چندمتغیره معرفی شد. پس از تهیه نقشه واحدهای کاری منطقه، در نقاط معرف هر واحدکاری، تراکم و درصد تاجپوشش گونههای گیاهی بهصورت تصادفیسیستماتیک از تعداد 53 پلات بر روی 19 ترانسکت با فواصل150 متری از هم انجام شد. در هر واحدکاری از عمق 30-0 سانتیمتر نمونه خاک برداشت و درصد رس، سیلت، شن، آهک، اسیدیته و هدایتالکتریکی اندازه‌گیری گردید. نتایج آنالیز خوشهبندی منجر به تفکیک 6 گروه اکولوژیک گردید. نتایج تجزیه مؤلفههای اصلی نشان داد که عوامل جهت جغرافیایی، مقدار شیب، اسیدیته، هدایتالکتریکی، بافت و آهک خاک بهترتیب با میزان همبستگی 98/0، 96/0، 93/0، 89/0، 82/0 و 81/0 از بیشترین تأثیر در پراکنش گروههای اکولوژیک منطقه برخوردار بودند.
معصومه سادات حسینی نسب؛ حسین بارانی؛ قاسمعلی دیانتی تیلکی
دوره 17، شماره 1 ، خرداد 1389، ، صفحه 166-179
چکیده
موضوع نحوه مدیریت سامان‌های عرفی مراتع در طول چند دهه اخیر به یکی از مهمترین معضلات مراتع کشور تبدیل گردیده است. بهطوریکه عمده‌ترین نظام حاکم بر مدیریت مراتع براساس پروانه چرایی یکی از سه شیوه شورایی، مشاعی و افرازی می‌باشد. یکی از راهکارهای اجرایی در زمینه تعادل دام و مرتع و کاهش تخریب مرتع، معرفی واحدهای مطلوب بهرهبرداری ...
بیشتر
موضوع نحوه مدیریت سامان‌های عرفی مراتع در طول چند دهه اخیر به یکی از مهمترین معضلات مراتع کشور تبدیل گردیده است. بهطوریکه عمده‌ترین نظام حاکم بر مدیریت مراتع براساس پروانه چرایی یکی از سه شیوه شورایی، مشاعی و افرازی می‌باشد. یکی از راهکارهای اجرایی در زمینه تعادل دام و مرتع و کاهش تخریب مرتع، معرفی واحدهای مطلوب بهرهبرداری از مراتع است. تحقیق حاضر سعی دارد به مقایسه میزان کارایی مالکیت مشاعی، افرازی و شورایی با توجه به متغیرهای مستقل وضعیت مرتع و وضعیت بهرهبرداری از مرتع بپردازد و کارآمدترین شیوه از نظر تمایل بهرهبرداران و افزایش کیفیت مرتع را معرفی نماید. در همین زمینه با توجه به اهداف و فرضیات موجود 105 پرسشنامه از طریق مصاحبه مستقیم با صاحبان پروانه چرا تکمیل شد. وضعیت مرتع در 41 مرتع نمونه به صورت روش 4 فاکتوری محاسبه شد. در نهایت وضعیت مراتع کم بهره‌بردار (افرازی) نسبت به مراتع مشاعی بهتر بود. از این رو، شیوه بهرهبرداری شورایی به علت وضعیت ضعیف بهرهبرداری در مراتع این شهرستان توصیه نمی‌شود. بنابراین صرفنظر از معایبی که مالکیت مشاعی میتواند داشته باشد، با توجه به کارایی و بالا بودن روحیه مشارکت در بین بهرهبرداران آن، می‌توان با اندکی محافظه‌کاری مالکیت موجود را مناسب‌تر از بقیه موارد دانست و معایب آن را با مدیریت صحیح بهبود بخشید و انگیزه حفظ منابع طبیعی را با برنامه‌های خاص در بین مردم بوجود آورد. با توجه به این‌که اغلب مراتع به صورت عمومی بهرهبرداری می‌شود، تشکیل تعاونی و واگذاری حق بهرهبرداری به تعاونی‌ها در اولویت مردم است.
