مسعود برزعلی؛ مژگان عظیمی؛ محمد عبدالحسینی؛ عبدالرحیم لطفی
دوره 29، شماره 1 ، فروردین 1401، ، صفحه 133-144
چکیده
خدمات متنوعی که به طور مستقیم و غیرمستقیم از محیط طبیعی بهدست میآید، به عنوان خدمات زیستبوم مطرح میشوند. منظور از این خدمات، برقراری ارتباط با رفاه انسانی در چهار طبقه خدمات فراهمسازی، حمایتی، تنظیمی و فرهنگی است. این مطالعه با هدف بررسی نقش اکوسیستم مرتعی حوزه آبخیز اترک از منظر پتانسیل نگهداشت رسوب براساس کارکرد کاهش ...
بیشتر
خدمات متنوعی که به طور مستقیم و غیرمستقیم از محیط طبیعی بهدست میآید، به عنوان خدمات زیستبوم مطرح میشوند. منظور از این خدمات، برقراری ارتباط با رفاه انسانی در چهار طبقه خدمات فراهمسازی، حمایتی، تنظیمی و فرهنگی است. این مطالعه با هدف بررسی نقش اکوسیستم مرتعی حوزه آبخیز اترک از منظر پتانسیل نگهداشت رسوب براساس کارکرد کاهش میزان ازدست رفتن اراضی و حفظ حاصلخیزی خاک با استفاده از بسته نرم افزاری نگهداری رسوب در مدل InVEST انجام شد. این مدل برای محاسبه کنترل فرسایش، از معادله جهانی ویراست شده هدر رفت خاک (RUSLE) استفاده می کند و میزان نگهداری رسوب بر اساس نسبت توان حمل رسوب تخمین زده میشود. بر این اساس، اطلاعات ورودی مورد نیاز مدل شامل جدول زیست فیزیکی و نقشههای مدل رقومی ارتفاع، فرسایندگی باران، فرسایشپذیری خاک، پوشش گیاهی و کاربری اراضی با نرمافزار ArcGIS 10.4 تهیه و در قالب نقشههای رستری به مدل وارد شد. نتایج این پژوهش نشان داد که در بین کاربریهای مورد مطالعه، جنگل با 1418 تن بر کیلومترمربع و مراتع خوب با میزان 1217 تن بر کیلومترمربع، بیشترین میزان پتانسیل نگهداشت رسوب را داشتند و کمترین مقدار مربوط به زمینهای بایر، مناطق مسکونی و مراتع فقیر با میزان 52 تا 119 تن بر کیلومترمربع بود. از نظر صحت سنجی مکانیابی، نتایج این مدل با نقاط کنترل در حوزه آبخیز اترک مقایسه شد که نشان داد، بیشترین میزان حفظ نگهداشت رسوب در شرق و جنوب شرقی بوده است. همچنین در مرکز و غرب حوزه، عواملی مانند کاهش پوشش گیاهی و نوع خاک در تشدید فرسایش این حوضه نقش داشتهاند. نتایج حاصل از این تحقیق میتواند در برنامههای آمایش سرزمین و تصمیمگیری مناسب برای مدیریت مراتع مفید باشد.