مرتضی خداقلی؛ راضیه صبوحی؛ مینا بیات؛ پروانه عشوری؛ جواد معتمدی (ترکان)
دوره 29، شماره 4 ، دی 1401، ، صفحه 530-541
چکیده
شناخت عوامل محیطی موثر در استقرار پوشش گیاهی، میتواند به مدیریت صحیح اکوسیستمهای مرتعی کمک کند. رویشگاه مطلوب، تأثیرتأثیر بهسزایی بر بقا و تولید مثل گونهها دارد. با پیشرفت علم آمار و سیستم اطلاعات جغرافیایی، پیشبینی رویشگاه گونههای گیاهی با استفاده از روشهای مدلسازی، میسر شده است. از اینرو، پژوهش حاضر با هدف تهیه ...
بیشتر
شناخت عوامل محیطی موثر در استقرار پوشش گیاهی، میتواند به مدیریت صحیح اکوسیستمهای مرتعی کمک کند. رویشگاه مطلوب، تأثیرتأثیر بهسزایی بر بقا و تولید مثل گونهها دارد. با پیشرفت علم آمار و سیستم اطلاعات جغرافیایی، پیشبینی رویشگاه گونههای گیاهی با استفاده از روشهای مدلسازی، میسر شده است. از اینرو، پژوهش حاضر با هدف تهیه نقشه پیشبینی رویشگاههای گونه B. tomentellus بر پایه مدل پیشبینی اقلیمی، در زاگرس جنوبی (استان فارس) انجام شد. ابتدا با استفاده از 29 ایستگاه سینوپتیک داخل و مناطق مجاور، پایگاه دادهها شامل متغیرهای بارش، دمای شبانه، دمای روزانه و متوسط دما، تشکیل و 19 سنجه اقلیمی محاسبه شد. همچنین با استفاده از مدل رقومی ارتفاع با دقت 30 متر، سه متغیر فیزیوگرافی شامل شیب، جهت و ارتفاع، تهیه شد. سپس با استفاده از نقشههای بهنگام شده طرح شناخت مناطق اکولوژیک و بازدیدهای میدانی، نقاط حضور و غیاب گونه B. tomentellus مشخص شد. با استفاده از رگرسیون لجستیک، رفتار رویش این گونه در منطقه زاگرس جنوبی، مشخص و نقشه مدلسازی شده و معادلات مربوطه در شرایط کنونی، محاسبه شد. با استفاده از معادلات فعلی و قرار دادن دادههای استخراج شده از پایگاهWorldclime ، نقشه پراکنش آینده گونه B. tomentellus، برای سال 2050 تحت سناریوهای اقلیمی RCP4.5 و RCP8.5، تولید گردید. نتایج نشان داد که گونه B. tomentellus تحت سناریوهای RCP4.5 و RCP8.5، بهترتیب معادل 170 و 260 متر به ارتفاعات بالاتر، مهاجرت خواهد کرد. همچنین مساحت مناطق مناسب رویشگاه گونه، از 8/26 درصد مساحت رویشگاههای مرتعی زاگرس جنوبی در شرایط کنونی، به 5/8 درصد تحت شرایط سناریو RCP4.5 و 7/1 درصد تحت سناریو بدبینانه (RCP8.5)، در سال 2050 کاهش خواهد یافت.
راضیه صبوحی؛ فرزاد حیدری مورچهخورتی؛ مرتضی خداقلی؛ سمیه صالحپور
دوره 28، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 280-295
چکیده
استفاده از پلیمرها برای کنترل فرسایش بادی در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته است. اما قبل از توصیه آنها بهعنوان مالچ باید اثر آنها بر محیطزیست و کاهش فرسایش بادی بررسی شود. در این مقاله اثر پلیمر ایمنآسیا در تثبیت ماسههای روان و کاهش فرسایش بادی در دو بخش آزمایشگاهی و میدانی در منطقه جرقویه سفلی بررسی شد. بدینمنظور، ...
بیشتر
استفاده از پلیمرها برای کنترل فرسایش بادی در سالهای اخیر مورد توجه قرار گرفته است. اما قبل از توصیه آنها بهعنوان مالچ باید اثر آنها بر محیطزیست و کاهش فرسایش بادی بررسی شود. در این مقاله اثر پلیمر ایمنآسیا در تثبیت ماسههای روان و کاهش فرسایش بادی در دو بخش آزمایشگاهی و میدانی در منطقه جرقویه سفلی بررسی شد. بدینمنظور، ابتدا امولسیونی از پلیمر در آب با نسبت یک به سه (یک قسمت پلیمر در دو قسمت آب) تهیه و برای بررسی اثر آن بر کاهش فرسایش، حجمی از امولسیون که حاوی 80، 100 و 120 کیلوگرم پلیمر بود در کرتهای 25 مترمربعی با سه تکرار پاشیده شد. نتایج نشان داد که سرعت آستانه فرسایش بادی بعد از مالچپاشی، در تمام تیمارها از 5/3 به بیش از 11 متر بر ثانیه افزایش یافت. بررسی تأثیرات زیستمحیطی پلیمر نشان داد که غلظت مالچ بر جوانهزنی گیاهان بومی و نحوه زندگی حشرات و جوندگان منطقه تأثیری ندارد. تأثیر پلیمر بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک شامل بررسی تغییرات میزان عناصر سمی و فلزات سنگین بر روی خاک عرصه قبل و بعد از مالچپاشی نیز مؤید عدم تأثیر منفی آن بر این خصوصیات میباشد. از لحاظ اقتصادی هزینه استفاده از این پلیمر برای هر هکتار بررسی شد. بر اساس ارزش خالص فعلی (NVP) این ماده و میزان بازده داخلی (IRR) آن، اقتصادی بودن استفاده از آن و سرمایهگذاری در راستای بهرهبرداری از این پلیمر بهعنوان مالچ، توجیهپذیر است. با توجه به عدم مشاهده اثرهای مخرب زیستمحیطی و توانایی کاهش فرسایش بادی و اقتصادی بودن نسبت به مالچ نفتی، استفاده از این پلیمر بهعنوان مالچ توصیه میگردد.
راضیه صبوحی؛ حسین بارانی؛ مرتضی خداقلی؛ احمد عابدی سروستانی؛ اصغر طهماسبی
دوره 25، شماره 2 ، مرداد 1397، ، صفحه 438-453
چکیده
بدون تردید جوامع عشایری از مهمترین و تاثیرپذیرترین جوامع بشری نسبت به تغییر اقلیم هستند که در عین حال دانش بومی آنها نقش نافذی در مدیریت مرتع و دام دارد. بدین منظور درک و دانش بهرهبرداران مراتع ییلاقی سمیرم استان اصفهان نسبت به تغییر اقلیم بررسی شد. جامعه مورد مطالعه، عشایر مراتع ییلاقی سمیرم میباشد که در حدود 7700 بهرهبردار ...
بیشتر
بدون تردید جوامع عشایری از مهمترین و تاثیرپذیرترین جوامع بشری نسبت به تغییر اقلیم هستند که در عین حال دانش بومی آنها نقش نافذی در مدیریت مرتع و دام دارد. بدین منظور درک و دانش بهرهبرداران مراتع ییلاقی سمیرم استان اصفهان نسبت به تغییر اقلیم بررسی شد. جامعه مورد مطالعه، عشایر مراتع ییلاقی سمیرم میباشد که در حدود 7700 بهرهبردار از طوایف مختلف ایل قشقایی شامل دره شوری، عمله، شش بلوکی و فارسیمدان از این مراتع استفاده مینمایند. به منظور شناخت دانش بومی و سازگاری عشایر نسبت به تغییر اقلیم از روشهای نظیر مصاحبههای گروهی و عمیق و تکمیل پرسشنامه استفاده گردید و اثرات سن، جنس، تحصیلات و نوع زیستبوم مرتعی با استفاده از آزمون من-ویتنی تجزیه و تحلیل شد. یافتههای پژوهش نشان میدهد عشایر تغییر در پارامترهای دما، بارش و باد را از نشانههای اصلی تغییر اقلیم میدانند، به طوریکه بالغ بر 90 درصد عشایر به کاهش بارش، افزایش دما و افزایش سرعت باد معتقد هستند و در اکثر سوالها سن، جنس، تحصیلات و ارتفاع منطقه در پاسخگویی به سوالات تاثیر داشته است. همچنین پرسشنامههای تکمیل شده به سازگاریهایی همچون تاخیر زمان کوچ، ساخت خانههای بلوکی، ساخت استخر، کاهش دام، تغذیه دامها با سایر منابع علوفهای و ... اشاره دارد و نشان میدهد عشایر ایل قشقایی با زندگی در طبیعت به خوبی تغییرات به وجود آمده در اقلیم را درک کرده و سازگاریهای لارم با آن را تا حدودی ایجاد کردهاند.
ولی اله رئوفی راد؛ راضیه صبوحی؛ غلامرضا شجاعی؛ ستاره باقری
دوره 24، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 57-66
چکیده
طرحهای مرتعداری یکی از ابزارهای اصلی مدیریت و بهرهبرداری از مراتع در ایران است و در تهیه آنها سطح مرتع، تعداد بهرهبردار و تعداد دام از اهمیت ویژهای برخوردار میباشد. تحقیق حاضر در سال 1387 در سطح مراتع استان اصفهان به منظور بررسی رابطه بین سطح، تعداد بهرهبردار و نسبت تعداد دام موجود به تعداد دام مجاز با وضعیت مرتع انجام شد. ...
بیشتر
طرحهای مرتعداری یکی از ابزارهای اصلی مدیریت و بهرهبرداری از مراتع در ایران است و در تهیه آنها سطح مرتع، تعداد بهرهبردار و تعداد دام از اهمیت ویژهای برخوردار میباشد. تحقیق حاضر در سال 1387 در سطح مراتع استان اصفهان به منظور بررسی رابطه بین سطح، تعداد بهرهبردار و نسبت تعداد دام موجود به تعداد دام مجاز با وضعیت مرتع انجام شد. بدین منظور با مراجعه به اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان، لیست کلیه طرحهای مرتعداری تهیه و با مطالعه دقیق کتابچه طرحها، سطح مراتع و تعداد بهرهبردار هر طرح استخراج گردید. در مرحله بعد وضعیت مراتع به روش چهار فاکتوره (مرتع قشلاقی) و شش فاکتوره (مرتع ییلاقی) و تعداد دام مجاز مراتع تعیین و همچنین تعداد دام موجود مراتع شمارش گردید. در مرحله آخر رابطه بین سطح مرتع، تعداد بهرهبردار و نسبت تعداد دام موجود به تعداد دام مجاز (بصورت جداگانه و مشترک) با وضعیت مرتع در سه حالت (کل مراتع، مراتع قشلاقی و مراتع ییلاقی) به روش همبستگی اسپیرمن و آنالیز تشخیص (تحلیل ممیزی) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که سطح مرتع و نسبت تعداد دام موجود به تعداد دام مجاز در مراتع ییلاقی و مجموع مراتع قشلاقی و ییلاقی (مشترکاً) ارتباط معنیداری با وضعیت مرتع دارد، در حالی که رابطه معنیداری برای هیچکدام از متغیرها با وضعیت مراتع قشلاقی یافت نشد. بنابراین کاهش سطح مرتع و نسبت تعداد دام موجود به تعداد دام مجاز با توجه به نوع مرتع (ییلاقی یا قشلاقی) میتواند یکی از عوامل تاثیر گذار بر تخریب وضعیت مرتع در منطقه مورد مطالعه میباشد.
