علی محبی؛ مسلم مظفری؛ احسان زندی اصفهان؛ علی اشرف جعفری
دوره 26، شماره 3 ، مهر 1398، ، صفحه 543-550
چکیده
سطح قابل توجهی از مراتع کشور در اثر عوامل مختلف تخریب یافته و بخش مهمی از گیاهان مرتعی در معرض خطر قرار گرفته و یا جمعیت آنها به شدت کاهش یافته است. برای ایجاد پایداری در این گونه مراتع، اصلاح و احیاء آنها از طریق انتخاب گونه های مناسب و یافتن بهترین شیوه های کشت و استقرارا از اولویت ویژه ای برخوردار است، لذا با توجه به ننایج ...
بیشتر
سطح قابل توجهی از مراتع کشور در اثر عوامل مختلف تخریب یافته و بخش مهمی از گیاهان مرتعی در معرض خطر قرار گرفته و یا جمعیت آنها به شدت کاهش یافته است. برای ایجاد پایداری در این گونه مراتع، اصلاح و احیاء آنها از طریق انتخاب گونه های مناسب و یافتن بهترین شیوه های کشت و استقرارا از اولویت ویژه ای برخوردار است، لذا با توجه به ننایج حاصل از طرح تحقیقاتی انجام گرفته، بذر گونه گیاهی چند سال Sa.arbuscula، همراه با جمعیت‌های موجود آنها از مناطق مختلف مراتع استان سمنان جمع آوری گردید. به منظور بررسی و مطالعه درصد استقرار جمعیت گونه مذکور، آزمایشی با طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در محل ایستگاه تحقیقات سمنان از سال 1390 بمدت 5 سال به مرحله اجرا در آمده و از صفت مذکور یادداشت برداری به عمل آمد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار sas و مقایسه میانگین ها با آزمون دانکن صورت پذیرفت. نتایج حاصله نشان داد که از بین اکسشن های مورد مطالعه گونه Sa. arbuscula ، دو ژنوتیپ 230 و 234 به ترتیب با 67/86 و 02/84 درصد دارای بیشترین و ژنوتیپهای 216 و 135 به ترتیب با 67/26 و 67/46 درصد کمترین استقرار را از خود نشان دادند. لذا می توان در امر اصلاح و احیاء عرصه های این منطقه و مناطق مشابه از جمعیت های ژنوتیپ های 230 و 234 گونه مذکور استفاده نمود .
فرهاد فخری؛ سیدحسن کابلی؛ علی اشرف جعفری؛ پرویز بیات
دوره 26، شماره 2 ، تیر 1398، ، صفحه 388-399
چکیده
گیاه لگجی نقش مهمی در پویایی اکوسیستم مناطق خشک و نیمه‌خشک دارد. این گیاه مقاوم به تنش‌های رطوبتی و دمایی، دارای فراورده‌های مختلفی بوده و از نظر اقتصادی می‌تواند جایگاه مناسبی داشته باشد. توسعه کشت این گیاه مستلزم ایجاد شرایط مطلوب به منظور تولید نهال آن به روش‌های ساده، کاربردی و ارزان است. این گیاه مقاوم به تنش‌های رطوبتی و ...
بیشتر
گیاه لگجی نقش مهمی در پویایی اکوسیستم مناطق خشک و نیمه‌خشک دارد. این گیاه مقاوم به تنش‌های رطوبتی و دمایی، دارای فراورده‌های مختلفی بوده و از نظر اقتصادی می‌تواند جایگاه مناسبی داشته باشد. توسعه کشت این گیاه مستلزم ایجاد شرایط مطلوب به منظور تولید نهال آن به روش‌های ساده، کاربردی و ارزان است. این گیاه مقاوم به تنش‌های رطوبتی و دمایی، دارای فراورده‌های مختلفی بوده و از نظر اقتصادی می‌تواند جایگاه مناسبی داشته باشد. توسعه کشت این گیاه مستلزم ایجاد شرایط مطلوب به منظور تولید نهال آن به روش‌های ساده، کاربردی و ارزان است. یکی از مهم‌ترین موانع در تولید انبوه نهال لگجی درصد جوانه‌زنی پایین بذر آن است. در این تحقیق با استفاده از روش‌های علمی ارزان و ساده، بهترین راه‌کارها در افزایش جوانه‌زنی بذر بررسی گردید. به این منظور پس از جمع‌آوری بذر از توده‌های محلی مناطق مختلف استان بوشهر، تیمارهای آماده‌سازی بذر برای جوانه‌زنی اعمال شد. این تیمارها شامل، خراش‌دهی به وسیله سمباده، نیترات پتاسیم، آب گرم و اسید سولفوریک غلیظ در مقایسه با شاهد بودند. جوانه‌زنی بذرها در دو روش پتری‌دیش در انکوباتور و سینی نشاء در گلخانه انجام شد. نتایج نشان داد که درصد جوانه‌زنی با استفاده از تیمار نیترات پتاسیم در توده محلی طلحه و با روش سینی کشت بیشترین میزان (7/86 درصد) بود که نسبت به شاهد بیش از 41 درصد افزایش را نشان داد. حداکثر جوانه‌زنی در روش خراش‌دهی با سمباده 3/68 درصد در توده محلی کناری بود. همچنین سرعت جوانه‌زنی در تیمار نیترات پتاسیم در هر دو حالت سینی کشت و پتری‌دیش افزایش معنی‌داری نسبت به سایر روش‌ها در همه توده‌ها داشت. ضمناً کاربرد اسید سولفوریک غلیظ و آب داغ موجب کاهش درصد و سرعت جوانه‌زنی در بذرها نسبت به شاهد شد. بنابراین بهترین تیمار به منظورافزایش جوانه‌زنی بذر لگجی استفاده از محلول نیترات پتاسیم است.
ربابه فرح دوست؛ علی اشرف جعفری؛ سیروس منصوری فر؛ مینا ربیعی
دوره 24، شماره 4 ، دی 1396، ، صفحه 853-869
چکیده
به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و صفات فیزیولوژیکی در چهار گونه اسپرس آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در شرایط گلخانه در موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع در سال93 به اجرا در آمد. گونه‌ها شامل O.crista-galli، O.michauxii، O.sabnitens و O.sativa بودند. برای تیمارهای تنش خشکی از درصدهای مختلف ظرفیت زراعی FC100% )شاهد(،FC75%، FC50% ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر عملکرد و صفات فیزیولوژیکی در چهار گونه اسپرس آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار در شرایط گلخانه در موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع در سال93 به اجرا در آمد. گونه‌ها شامل O.crista-galli، O.michauxii، O.sabnitens و O.sativa بودند. برای تیمارهای تنش خشکی از درصدهای مختلف ظرفیت زراعی FC100% )شاهد(،FC75%، FC50% وFC 25% استفاده شد. پس از 45 روز اعمال تنش خشکی بر روی گونه ها ، وزن تر و خشک و خصوصیات فیزیولوژیکی (کلروفیل a، b، کارتنوئید، نسبت کلروفیل a/b، مجموع کلروفیل b+ a، قندهای محلول، پرولین و محتوای نسبی آب برگ) آنها اندازه‌گیری شد. نتایج تجزیه آماری داده ها نشان داد که اثر گونه و اثر تنش خشکی و اثر متقابل گونه در خشکی نیز برای اکثر صفات بجز کلروفیلa در سطح احتمال1 درصد معنی‌دار بود. نتایج نشان داد که با افزایش تنش خشکی، وزن تر و خشک گیاه کاهش یافت و در مقابل، میانگین کلروفیلb، پرولین، قندهای محلول و کارتنوئید افزایش یافت. نتایج مقایسه میانگین گونه‌ها و اثر متقابل گونه در تنش خشکی نشان داد که گونه O.michoxii با بیشترین مقدار رنگ دانه‌ها، کربوهیدرات‌های محلول در آب و عملکرد علوفه تر و خشک نسبت به سایر گونه‌ها به تنش خشکی مقاوم تر بود و گونه اسپرس زراعی O.sativa در مرتبه بعدی قرار گرفت و بعنوان گونه‌های نسبتا مقاوم به خشکی شناخته شدند.
کاظم ساعدی؛ فرهنگ قصریانی؛ علی اشرف جعفری؛ محمد فیاض
دوره 24، شماره 3 ، مهر 1396، ، صفحه 676-684
چکیده
ظرفیت چرای مرتع بستگی به میزان تحمل گیاه در برابر از دست دادن اندام فتوسنتزکننده دارد. برای سنجش اثرات قطع (چرای شبیه‌سازی شده) بر گونه مهم مرتعی Dactylis glomerata، قبل از آغاز فصل رویشی سال 1386 اقدام به محصور کردن قطعه‌ای نیم هکتاری مرتع در سامان زردوان سارال شد. در این قرق تحقیقاتی 40 پایه از این گونه به‌صورت کاملاً تصادفی انتخاب شد و هر 10 ...
بیشتر
ظرفیت چرای مرتع بستگی به میزان تحمل گیاه در برابر از دست دادن اندام فتوسنتزکننده دارد. برای سنجش اثرات قطع (چرای شبیه‌سازی شده) بر گونه مهم مرتعی Dactylis glomerata، قبل از آغاز فصل رویشی سال 1386 اقدام به محصور کردن قطعه‌ای نیم هکتاری مرتع در سامان زردوان سارال شد. در این قرق تحقیقاتی 40 پایه از این گونه به‌صورت کاملاً تصادفی انتخاب شد و هر 10 پایه به تیمارهای قطع تولید از طریق چشمی به میزان‌های 0، 40-20، 60-40 و 80-60 درصد اختصاص یافت. تیمارهای قطع در سه بار و با فاصله یک ماه در سال‌های 89-86 صورت گرفت و برای محاسبه درصد دقیق مقدار برداشت، علوفه برداشت شده پس از خشک کردن در هوای آزاد توزین شدند. به همین منظور، تولید تمامی پایه‌ها (بجز پایه‌های شاهد) در آخر فصل رویشی برداشت شدند. در سال پنجم، بدون اعمال تیمارهای قطع، و در اواخر فصل رویشی اقدام به اندازه‌گیری ویژگی‌های مرگ و میر، ارتفاع، تولید و تعداد ساقه زایشی در تمامی پایه‌ها شد و سپس تمامی پایه‌ها از خاک بیرون آورده شدند تا ذخایر کربوهیدرات‌های محلول و ترکیبهای نیتروزنی ریشه گیاهان اندازه‌گیری شود. همچنین، ویژگی پروتئین خام به عنوان شاخص کیفیت علوفه اندام هوایی نیز مورد اندازه‌گیری قرار گرفت. با استفاده از طرح آماری کاملاً تصافی نامتعادل، تجزیه داده‌ها انجام شد. بعد از پنج سال، تنها یک مورد مرگ و میر در میان 40 پایه انتخابی دیده شد. نتایج نشان داد که گونه D. glomerata اثرپذیری بالایی نسبت به شدت‌های مختلف قطع از خود نشان داد، به‌طوری که عمل قطع باعث کاهش ارتفاع (به ترتیب از شاهد تا قطع سنگین: 54، 35، 36، و 35 سانتیمتر)، تعداد ساقه زایشی (به ترتیب از شاهد تا قطع سنگین: 0/4، 2/1، 8/0 و 1/1)، وزن اندام هوایی (به ترتیب از شاهد تا قطع سنگین: 3/3، 6/1، 7/1 و 4/1 گرم) و وزن ریشه (به ترتیب از شاهد تا قطع سنگین: 3/17، 9/12، 6/8 و 6/9 گرم) شد. تیمار قطع، کربوهیدرات‌های محلول و ترکیبهای نیتروژنی را تحت تأثیر قرار نداد. به‌طور کلی، ویژگی‌های کیفیت علوفه گونه مورد بررسی در اثر اعمال قطع تغییری نکردند.
احسان زندی اصفهان؛ علی اشرف جعفری؛ رسول میراخورلی
دوره 24، شماره 2 ، تیر 1396، ، صفحه 464-473
چکیده
گونه‌های شورروی به‌دلیل سازگاری با شرایط خاص مناطق خشک و بیابانی می‌توانند بخشی از نیاز علوفه‌ای دام را در اوایل بهار، تابستان و به‌ویژه اواخر پاییز تأمین کنند. بااین‌حال، اطلاعات کمی در مورد ارزش غذایی این گیاهان در دسترس است. از سوی دیگر، شورروی‌ها (هالوفیت‌ها) دارای تغییرات قابل توجهی در ارزش غذایی خود هستند. بنابراین، آگاهی ...
بیشتر
گونه‌های شورروی به‌دلیل سازگاری با شرایط خاص مناطق خشک و بیابانی می‌توانند بخشی از نیاز علوفه‌ای دام را در اوایل بهار، تابستان و به‌ویژه اواخر پاییز تأمین کنند. بااین‌حال، اطلاعات کمی در مورد ارزش غذایی این گیاهان در دسترس است. از سوی دیگر، شورروی‌ها (هالوفیت‌ها) دارای تغییرات قابل توجهی در ارزش غذایی خود هستند. بنابراین، آگاهی از کیفیت علوفه شورروی‌ها در هر مرحله فنولوژیک علاوه بر اینکه به بهره‌برداران در مناطق خشک و بیابانی کمک می‌کند تا گونه‌های گیاهی مناسب را برای کاشت در برنامه‌های شورورزی انتخاب نمایند، بلکه باعث می‌شود زمان مناسب چرا برای دستیابی به عملکرد بیشتر دام در اراضی شور نیز تعیین شود. در این تحقیق، اثر مراحل مختلف فنولوژیک بر شش فاکتور مؤثر در کیفیت علوفه دو گونه مرتعی Atriplex leucoclada و Suaeda fruticosa بررسی شد. نمونه‌های گیاهی در سه مرحله فنولوژیک شامل رشد رویشی (اواخر خرداد) گلدهی (نیمه شهریور) و بذردهی (آبان) از اراضی شور در گرمسار، استان سمنان جمع‌آوری شدند. داده‌ها به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی تجزیه واریانس شدند. مقایسه میانگین‌ها با آزمون چند دامنه‌ای دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که اثر مراحل فنولوژیک و اثر متقابل مراحل فنولوژیک در گونه بر کیفیت علوفه در سطح آماری یک درصد معنی‌دار بود. حداکثر کیفیت علوفه در مرحله رشد رویشی به‌دست آمد و پس از آن کیفیت علوفه تا مرحله بذردهی کاهش پیدا کرد. به‌طور کلی، نتایج این تحقیق حکایت از برتری گونهfruticosa Suaeda از نظر ارزش غذایی نسبت به گونه Atriplex leucoclada داشت، به‌طوری‌که می‌تواند به‌عنوان منبع جدید علوفه در اراضی تحت تأثیر شوری که سایر منابع مرسوم علوفه امکان رشد و تولید در این اراضی را ندارند در نظر گرفته شود.
شهرام بانج شفیعی؛ محمد خسروشاهی؛ حسن روحی پور؛ علی اشرف جعفری؛ فرهاد خاکساریان؛ لیلا کاشی زنوزی
دوره 24، شماره 1 ، خرداد 1396، ، صفحه 224-237
چکیده
با کاهش محدودیت منابع آبی و نیز کاهش نزولات جوی استفاده از راهکارهای مناسب در کاهش مصرف آب برای ایجاد پوشش گیاهی در عرصه‌های منابع طبیعی بیش از پیش مورد توجه قرار می‌گیرد. به‌این منظور در این تحقیق تأثیر بکارگیری برخی از مواد جاذب‌الرطوبه مثل پلیمر سوپرجاذب و نیز صفحات پلانت‌بک بر روی مصرف آب و رشد نهال تاغ (Haloxylon persicum) در ایستگاه ...
بیشتر
با کاهش محدودیت منابع آبی و نیز کاهش نزولات جوی استفاده از راهکارهای مناسب در کاهش مصرف آب برای ایجاد پوشش گیاهی در عرصه‌های منابع طبیعی بیش از پیش مورد توجه قرار می‌گیرد. به‌این منظور در این تحقیق تأثیر بکارگیری برخی از مواد جاذب‌الرطوبه مثل پلیمر سوپرجاذب و نیز صفحات پلانت‌بک بر روی مصرف آب و رشد نهال تاغ (Haloxylon persicum) در ایستگاه تحقیقاتی کشاورزی و منابع طبیعی استان سمنان طی سال‌های 1394-1392 مورد مطالعه قرار گرفت. انجام آبیاری در این مطالعه بر اساس رسیدن مکش رطوبتی خاک به فشارهای 0/1، 0/5 و 0/15 بار انجام شد. مقدار مصرف آب در هر کدام از مکش‌های مذکور، رسیدن به ظرفیت زراعی همان خاک بود. علاوه بر تیمارهای فوق تیمار دیم نیز در نظر گرفته شد. قبل از کاشت نهال پلیمر سوپرجاذب در نسبت وزنی 6/0 درصد با خاک چاله‌های کاشت نهال مخلوط شدند. در تیمار صفحات پلانت‌بک، این صفحات پس از حفر چاله‌ها در ابعاد 50×60×60 سانتی‌متری در کف چاله‌ها کارگذاری و سپس خاکپوش گردیدند. به این‌صورت تیمارهای جاذب‌الرطوبه با احتساب شاهد (بدون هرگونه مواد جاذب‌الرطوبه)، شامل تیمار پلیمر سوپرجاذب و صفحات پلانت‌بک بودند. اجرای پروژه فوق از لحاظ آماری بصورت طرح یک بار خرد شده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی بود که در آن مکش‌های رطوبتی خاک در کرت اصلی و تیمار مواد جاذب‌الرطوبه در کرت فرعی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تأثیر توأم مکش‌های رطوبتی و مواد جاذب‌الرطوبه نشان داد که میزان مصرف آب با طولانی‌تر شدن فواصل آبیاری برای رسیدن به مکش‌های بالاتر (منفی‌تر) سبب می‌شود که از مصرف آب در این مکش‌ها کاسته گردد به‌طوری‌که در مکش رطوبتی خاک در وضعیت 0/5 بار مصرف آب در صفحات پلانت‌بک برای هر نهال در طول دوره رشد به 157 لیتر رسید که نسبت به خاک شاهد و خاک دارای پلیمر در همین مکش بطور میانگین از کاهش 24 درصدی برخوردار بود و حال آنکه در مکش 0/15 بار، مصرف آب در پلانت‌بک در مقایسه با متوسط شاهد و پلیمر به حدود 34 درصد رسید. همچنین از تأثیر توأم مکش‌های رطوبتی خاک و مواد جاذب‌الرطوبه بر رشد گیاه (ارتفاع و قطر یقه) نیز چنین نتیجه گردید که تأثیر پلانت‌بک بطور معنی‌داری در اکثر سطوح آبیاری بر رشد تاغ بیش از تیمار شاهد و پلیمر مؤثر است.
حسین ارزانی؛ جلال عبداللهی؛ مهدی فرحپور؛ مژگان السادات عظیمی؛ علی اشرف جعفری؛ محمود معلمی
دوره 12، شماره 3 ، آذر 1384، ، صفحه 263-286
