مرتضی خداقلی؛ راضیه صبوحی؛ مینا بیات؛ پروانه عشوری؛ جواد معتمدی (ترکان)
دوره 29، شماره 4 ، دی 1401، ، صفحه 530-541
چکیده
شناخت عوامل محیطی موثر در استقرار پوشش گیاهی، میتواند به مدیریت صحیح اکوسیستمهای مرتعی کمک کند. رویشگاه مطلوب، تأثیرتأثیر بهسزایی بر بقا و تولید مثل گونهها دارد. با پیشرفت علم آمار و سیستم اطلاعات جغرافیایی، پیشبینی رویشگاه گونههای گیاهی با استفاده از روشهای مدلسازی، میسر شده است. از اینرو، پژوهش حاضر با هدف تهیه ...
بیشتر
شناخت عوامل محیطی موثر در استقرار پوشش گیاهی، میتواند به مدیریت صحیح اکوسیستمهای مرتعی کمک کند. رویشگاه مطلوب، تأثیرتأثیر بهسزایی بر بقا و تولید مثل گونهها دارد. با پیشرفت علم آمار و سیستم اطلاعات جغرافیایی، پیشبینی رویشگاه گونههای گیاهی با استفاده از روشهای مدلسازی، میسر شده است. از اینرو، پژوهش حاضر با هدف تهیه نقشه پیشبینی رویشگاههای گونه B. tomentellus بر پایه مدل پیشبینی اقلیمی، در زاگرس جنوبی (استان فارس) انجام شد. ابتدا با استفاده از 29 ایستگاه سینوپتیک داخل و مناطق مجاور، پایگاه دادهها شامل متغیرهای بارش، دمای شبانه، دمای روزانه و متوسط دما، تشکیل و 19 سنجه اقلیمی محاسبه شد. همچنین با استفاده از مدل رقومی ارتفاع با دقت 30 متر، سه متغیر فیزیوگرافی شامل شیب، جهت و ارتفاع، تهیه شد. سپس با استفاده از نقشههای بهنگام شده طرح شناخت مناطق اکولوژیک و بازدیدهای میدانی، نقاط حضور و غیاب گونه B. tomentellus مشخص شد. با استفاده از رگرسیون لجستیک، رفتار رویش این گونه در منطقه زاگرس جنوبی، مشخص و نقشه مدلسازی شده و معادلات مربوطه در شرایط کنونی، محاسبه شد. با استفاده از معادلات فعلی و قرار دادن دادههای استخراج شده از پایگاهWorldclime ، نقشه پراکنش آینده گونه B. tomentellus، برای سال 2050 تحت سناریوهای اقلیمی RCP4.5 و RCP8.5، تولید گردید. نتایج نشان داد که گونه B. tomentellus تحت سناریوهای RCP4.5 و RCP8.5، بهترتیب معادل 170 و 260 متر به ارتفاعات بالاتر، مهاجرت خواهد کرد. همچنین مساحت مناطق مناسب رویشگاه گونه، از 8/26 درصد مساحت رویشگاههای مرتعی زاگرس جنوبی در شرایط کنونی، به 5/8 درصد تحت شرایط سناریو RCP4.5 و 7/1 درصد تحت سناریو بدبینانه (RCP8.5)، در سال 2050 کاهش خواهد یافت.
پروانه عشوری؛ بهنام حمزه؛ عادل جلیلی
دوره 27، شماره 3 ، مهر 1399، ، صفحه 385-395
چکیده
مدل اکولوژی رابطه تولید- غنای گونهای بیان میکند که حداکثر تنوع گونهای زمانی رخ میدهد که تولید گونهای در حد متوسط باشد و یک الگوی کوهانی شکل بین تولید بهعنوان متغیر انرژی اکوسیستم و غنای گونهای وجود داشته باشد. کشف این رابطه سبب درک فرایندهای شکلگیری تنوع زیستی در اکوسیستمها میشود. بهمنظور آزمون این مدل، تولید و غنای ...
بیشتر
مدل اکولوژی رابطه تولید- غنای گونهای بیان میکند که حداکثر تنوع گونهای زمانی رخ میدهد که تولید گونهای در حد متوسط باشد و یک الگوی کوهانی شکل بین تولید بهعنوان متغیر انرژی اکوسیستم و غنای گونهای وجود داشته باشد. کشف این رابطه سبب درک فرایندهای شکلگیری تنوع زیستی در اکوسیستمها میشود. بهمنظور آزمون این مدل، تولید و غنای گونهای در اکوسیستم نیمهاستپی قرهبوق در منطقه پناهگاه حیات وحش انگوران واقع در استان زنجان اندازهگیری شد. از همبستگی و آنالیز رگرسیون خطی و غیرخطی برای بررسی رابطه بین غنای گونهای بهعنوان متغیر وابسته و تولید بهعنوان متغیر مستقل استفاده شد. تعداد 41 گونه گیاهی در 30 پلات شناسایی گردید. میزان متوسط غنای گونهای در هر پلات یک مترمربعی برابر 9 گونه محاسبه شد. درصد تولید نسبی بهترتیب 15% به بوتهایها، 16% پهنبرگان علفی و 69% به علفگندمیان اختصاص یافت. بیشترین درصد حضور در پلاتها به گونههای Stipa lessingiana، Poa bulbosa،Astragalus stevenianus و Bromus tomentellus تعلق داشت. تولید کل گونهها حدود 83 گرم بر مترمربع محاسبه گردید. تولید بوتهایها و پهنبرگان علفی رابطه رگرسیونی خطی معنادار افزایشی با غنای گونهای از خود نشان دادند. همچنین تولید بوتهایها رابطه رگرسیونی غیرخطی معناداری با غنای گونهای داشت که شکل نمودار کوهانی شکل را نشان دادند. یافتههای این تحقیق نشان داد که افزایش تولید سبب ازدیاد غنای گونهای میشود و با توجه به مقادیر ضریب تبیین روابط رگرسیونی، علاوه بر عامل تولید فاکتورهای مهم دیگری نیز بر غنای گونهای مؤثرند، بنابراین این فرضیه در مقیاس محلی قابل تأیید نیست.
محمد فیاض؛ حسن یگانه؛ هوشمند صفری؛ حمزه علی شیرمردی؛ رسول میرآخورلی؛ سید حمید جمید حبیبیان؛ پروانه عشوری سنجابی
دوره 20، شماره 4 ، اسفند 1392، ، صفحه 686-694
سعید رشوند؛ هوشمند صفری؛ پروانه عشوری سنجابی
دوره 19، شماره 2 ، شهریور 1391، ، صفحه 355-369
چکیده
در این پژوهش پایداری تولید علوفه تعدادی از گونههای مراتع کوهستانی الموت قزوین ارزیابی شد. این مراتع کوهستانی جزو حوزه آبریز جنوبی رشتهکوههای البرز میانی است و در ارتفاعات شمال شرقی شهرستان قزوین قرار دارد. میزان تولید در هکتار 24 گونه طی چهار سال، با توجه به تراکم گونه در هکتار و میزان تولید هر پایه در 4 تکرار بصورت ماهیانه اندازهگیری ...
بیشتر
در این پژوهش پایداری تولید علوفه تعدادی از گونههای مراتع کوهستانی الموت قزوین ارزیابی شد. این مراتع کوهستانی جزو حوزه آبریز جنوبی رشتهکوههای البرز میانی است و در ارتفاعات شمال شرقی شهرستان قزوین قرار دارد. میزان تولید در هکتار 24 گونه طی چهار سال، با توجه به تراکم گونه در هکتار و میزان تولید هر پایه در 4 تکرار بصورت ماهیانه اندازهگیری شد. تجزیه واریانس مرکب برای تولید کل علوفه خشک گونههای مورد بررسی برحسب کیلوگرم در هکتار با 4 تکرار در قالب طرح کاملاً تصادفی برای دادههای حاصل از 4 سال انجام شد. نتایج تجزیه واریانس، اختلاف معنیداری را (01/0>P) در بین سالها و در بین گونهها نشان داد. براساس مقایسه میانگین به روش دانکن در سطح یک درصد و تجزیه خوشهای گونهها برای تولید علوفه به روش Ward، گونههای Agropyron intermedium ، Verbascum speciosum،Artemisia aucheri ،Eryngium billardieri Cousinia esfandiari و Cirsium haussknechtiiتولید علوفه بیشتری نسبت به سایر گونهها داشتند، اثر متقابل گونه در سال در سطح یک درصد معنیدار شد و براساس میانگین تولید علوفه بدستآمده در چهار سال مطالعه برای گونههای مورد بررسی عوامل پایداری محاسبه شد. عاملهای CVi، S2di و R2i روند یکسانی در معرفی گونههای پایدار داشتند و بیشتر گونههای پایدار براساس این عاملها تولید علوفه ضعیفی نشان دادند. عوامل bi، W2i و S2i نیز روند مشابهی در بیان پایداری گونهها داشتند، و بیشتر گونههای پایدار براساس این سه عامل تولید علوفه متوسطی نشان دادند. در مجموع با توجه به عوامل پایداری دو گونه Cousinia esfandiari و Artemisia aucheri پایداری تولید مطلوبی براساس بیشتر عوامل پایداری نشان دادند. گونههای Agropyron intermedium و Cirsium haussknechtii حساس به شرایط نامناسب سالیانه نبودند، و از طرف دیگر گونههای Verbascumspeciosum و Eryngium billardieri به شرایط نامطلوب حساسیت بالایی داشتند، بنابراین دو گونه Agropyron intermedium و Artemisia aucheri قابل معرفی برای برنامههای احیاء مرتع مورد نظر میباشند.
