صدیقه زارع کیا؛ علی اشرف جعفری؛ نیلوفر زارع
دوره 32، شماره 1 ، اردیبهشت 1404، ، صفحه 35-49
چکیده
سابقه و هدف کاهش گونههای خوشخوراک و افزایش گونههای مهاجم در مراتع و اراضی مرتعی که در یک دوره زمانی به زراعت دیم تبدیل و بعد از چند سال بهره‌برداری به دلیل کاهش توان تولید رها شده‌اند ازجمله مسائل مطرح در کشور بوده که باعث کاهش تولید علوفه مورد نیاز دام‌ها شده‌است. یکی از منابع عمده تولید مراتع کشور، گونههای مختلف جنس گون می‌باشد. ...
بیشتر
سابقه و هدف کاهش گونههای خوشخوراک و افزایش گونههای مهاجم در مراتع و اراضی مرتعی که در یک دوره زمانی به زراعت دیم تبدیل و بعد از چند سال بهره‌برداری به دلیل کاهش توان تولید رها شده‌اند ازجمله مسائل مطرح در کشور بوده که باعث کاهش تولید علوفه مورد نیاز دام‌ها شده‌است. یکی از منابع عمده تولید مراتع کشور، گونههای مختلف جنس گون می‌باشد. تعداد زیادی از گونههای مختلف این جنس، گون‌های علفی دائمی هستند که از بین آنها تعداد زیادی مورد تعلیف دام قرار می‌گیرند. این پژوهش به منظور ارزیابی دو روش کشت مستقیم بذر و کشت نشایی برای پنج گونه گون علوفه‌ای (Astragalus (vegetus, brachyodontus, effusus, cyclophyllon, brevidens در ایستگاه همند آبسرد دماوند انجام شد.مواد و روش‌هاپنج گونه گون علفی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار کشت شدند. در هر دو روش کشت مستقیم بذر و کشت نشایی، گیاهان در کرت‌های مجزا کشت شدند. کشت مستفیم بذر در آبانماه 1397 انجام شد. برای این منظور، پس از آماده‌سازی بستر کاشت، بذر هر جمعیت بر روی دو خط 6 متری طوری کشت شدند که فاصله خطوط بین جمعیت‌ها 5/0 متر و فاصله خطوط بین گونه‌ها 75/0 متر بود. فاصله بین بوته‌ها بر روی خطوط 25 سانتیمتر بود. کشت نشائی در فروردینماه 1398 انجام شد. فواصل بین ردیف‌ها و بین بوته‌ها در کشت نشایی مشابه کشت مستقیم بذر بود. در روش کاشت مستقیم، کشت به صورت دیم و در کشت نشایی برای استقرار اولیه و به دلیل عدم وجود بارندگی پس از کاشت، دو مرحله آبیاری انجام گردید. به‌منظور استقرار گیاهان در شرایط دیم، در سالهای 1398 و 1399 یادداشت‌برداری انجام نشد. در خرداد و تیر 1400 (دو سال پس از استقرار پایه‌ها) پارامترهای گیاهی شامل تولید علوفه، پوشش تاجی، ارتفاع گیاه و عملکرد بذر اندازه‌گیری شد. داده‌های جمع‌آوری شده تجزیه واریانس شدند و مقایسه میانگین تیمارها بوسیله آزمون چند دامنه‌ای دانکن انجام گردید.نتایج نتایج نشان داد که در هر دو روش کشت (مستقیم و نشایی)، تفاوت بین گونه‌ها و جمعیت‌ها از لحاظ کلیه صفات مورد مطالعه معنی‌دار بود. برای کلیه گونه‌ها، کشت مستقیم موفقیت بیشتری نسبت به کشت نشایی داشت. بیشترین عملکرد علوفه با میانگین 102 گرم در پایه در گونهA. effusus در کشت مستقیم بذر بدست آمد. از نظر عملکرد علوفه و سایر صفات مورفولوژیکی نیز رتبه‌های بالا مربوط به این گونه بود. این در حالی است که در کشت نشایی بیشترین میزان تولید علوفه با 80 گرم در پایه (مربوط به گونهA. brevidens ) بود. در ارتباط با تولید بذر نیز پایه‌های مربوط به کشت مستقیم بذر دارای عملکرد بذر بیشتری نسبت به کشت نشایی بودند. بالاترین میزان تولید بذر در کشت مستقیم بذر (14 گرم در پایه) مربوط به گونه A. brevidens و بالاترین میزان تولید بذر در کشت نشایی (11 گرم در پایه) مربوط به گونهA. effusus بود.نتیجه‌گیری کلیبا توجه به نتایج در هر دو روش کشت، بعد از گونهA. brevidens ، گونههای A. vegetus وA. effusus دارای بیشترین مقادیر از لحاظ تمام پارامترها بودند. دو سال بعد از کشت، گیاهان مستقر شده از کشت مستقیم بذر وضعیت مناسبتری از لحاظ تولید علوفه و بذر و سطح تاج پوشش گیاهی داشتند و این روش در مناطقی که میزان (با بارندگی متوسط بالای 300 میلیمتر در سال) و پراکنش بارندگی مناسبی دارد می‌تواند مناسب باشد. با این حال، عملکرد پایه‌های حاصل از کشت نشایی نیز رضایت‌بخش بوده و در مناطقی که امکان کشت مستقیم بذر (از لحاظ کافی نبودن میزان بذر و نامناسب بودن بستر کشت و پراکنش بارندگی) وجود ندارد می‌توان از روش کشت نشایی نیز برای گون‌های علفی استفاده کرد. همچنین توصیه میشود برای آمادگی مرتع تا دو سال بعد از کاشت (در فصل رویش) دام وارد مرتع نشود.
هادی پیرسته انوشه؛ مهدی شیران تفتی؛ فرهاد دهقانی؛ غلامحسن رنجبر
دوره 28، شماره 3 ، مهر 1400، ، صفحه 507-519
چکیده
در این پژوهش برخی ویژگیهای خاک و همچنین رشد خارشتر (Alhagi maurorum Medik.) در اراضی شور استان یزد در سالهای 99-1398 پایش گردید. بر این اساس، توانایی رشد این گونه در اراضی شور بررسی شد. برای این کار هفت مرتع استان یزد شامل بافق، جوادیه، بهاباد، جلگه، اردکان، عقدا و ابرکوه با پوشش غالب خارشتر انتخاب گردید. شوری عصاره اشباع و اسیدیته خاک، شوری ...
بیشتر
در این پژوهش برخی ویژگیهای خاک و همچنین رشد خارشتر (Alhagi maurorum Medik.) در اراضی شور استان یزد در سالهای 99-1398 پایش گردید. بر این اساس، توانایی رشد این گونه در اراضی شور بررسی شد. برای این کار هفت مرتع استان یزد شامل بافق، جوادیه، بهاباد، جلگه، اردکان، عقدا و ابرکوه با پوشش غالب خارشتر انتخاب گردید. شوری عصاره اشباع و اسیدیته خاک، شوری و اسیدیته آب، وزن تر و وزن خشک خارشتر با استفاده از نمونهبرداری و شوری ظاهری خاک با استفاده از دستگاه القاءگر الکترومغناطیس (EM38) پایش شد. نتایج نشان داد که ضرایب تبیین (R2) برآورد شوری خاک با استفاده از دستگاه EM38 برای مناطق مختلف قابل قبول و بین 52/0 تا 86/0 متغیر بود. شوری خاک در اراضی مورد بررسی از 17/2 گرم املاح در کیلوگرم خاک در عقدا تا 5/226 گرم املاح در کیلوگرم خاک در اردکان برای عمق 30-0 سانتی‌متری و از 40/0 گرم املاح در کیلوگرم خاک در بافق تا 3/118 گرم املاح در کیلوگرم خاک در اردکان برای عمق 60-30 سانتی‌متری متغیر بود. بیشینه تولید خارشتر، برابر با 25 تن در هکتار وزن تر و 7 تن در هکتار وزن خشک بود. در بافق با شوری آب 12 دسیزیمنس بر متر و شوری خاک 11 گرم در کیلوگرم مشاهده شد. بهطور میانگین بیشترین تولید بهترتیب در بافق، بهاباد، ابرکوه، عقدا و اردکان مشاهده شد که تقریباً با تغییرات شوری و اسیدیته خاک منطبق بود. بنابراین به نظر میرسد که خارشتر تحمل بسیار بالایی به شوری آب و خاک دارد، ولی به اسیدیته خاک حساس می‌باشد. استفاده از دستگاه EM38 برای ارزیابی شوری خاک در اراضی با پوشش خارشتر استان یزد دقت قابل قبولی داشت و برای پایش شوری خاک سایر مراتع توصیه میشود، ولی واسنجی در هر منطقه و برای هر عمق خاک به‌صورت جداگانه ضروریست.
محمد ابوالقاسمی؛ صدیقه زارع کیا؛ سید مجتبی صفوی
دوره 27، شماره 3 ، مهر 1399، ، صفحه 495-503
چکیده
سطح قابل توجهی از مراتع کشور در اثر عوامل مختلف ازجمله بهره‌برداری‌های بی‌رویه، تغییرات اقلیمی و دیگر عوامل تخریب‌یافته و بخش مهمی از گیاهان مرتعی در معرض خطر قرار گرفته و فراوانی برخی از گونههای گیاهی مهم آنها به شدت کاهش یافته است. برای ایجاد پایداری در این گونه مراتع، اصلاح و احیاء آنها از طریق انتخاب گونههای مناسب و یافتن ...
بیشتر
سطح قابل توجهی از مراتع کشور در اثر عوامل مختلف ازجمله بهره‌برداری‌های بی‌رویه، تغییرات اقلیمی و دیگر عوامل تخریب‌یافته و بخش مهمی از گیاهان مرتعی در معرض خطر قرار گرفته و فراوانی برخی از گونههای گیاهی مهم آنها به شدت کاهش یافته است. برای ایجاد پایداری در این گونه مراتع، اصلاح و احیاء آنها از طریق انتخاب گونههای مناسب و یافتن بهترین شیوه‌های کشت و استقرار از اولویت ویژه‌ای برخوردار است. به‌همین منظور بذرهای مهمترین جمعیتهای بوته‌ای و علوفه‌ای چند‌ساله، همراه با جمعیتهای موجود آنها از مراتع مناطق مختلف استان‌های یزد و خراسان جنوبی در تاریخ‌های مناسب جمع‌آوری گردید. به‌منظور بررسی و مطالعه جمعیت گونههای گیاهیHalothamnus subaphyllus ،Salsola imbricate وSalsola yazdiana, در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط مزرعه اجرا و صفات عملکرد تولید علوفه، درصد پوشش تاجی، ارتفاع و عملکرد بذر تولیدی یادداشت‌برداری شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SAS و مقایسه میانگین‌ها با آزمون دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که جمعیتهای خرانق (تولید 1094 گرم در بوته و پوشش تاجی 10548 سانتیمتر مربع) و طبس (تولید 1734 گرم در بوته و پوشش تاجی 17221 سانتیمتر مربع) گونه Halothamnus subaphyllus و جمعیت طبس گونه Salsola imbricata (تولید 2278 گرم در بوته و پوشش تاجی 22221 سانتیمتر مربع) و جمعیت بهاباد گونه Salsola yazdiana (تولید 530 گرم در بوته و پوشش تاجی 4624 سانتیمتر مربع) از نظر صفات مورد ارزیابی در مقایسه با سایر جمعیت‌ها برتر بودند و می‌توانند در برنامه‌های اصلاح و احیا مراتع شور مورد توجه قرارگیرند.
یعقوب ایران منش؛ حسن جهانبازی گوجانی؛ حمزه علی شیرمردی؛ شهباز شمس‌الدینی؛ محسن حبیبی
دوره 27، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 262-275
چکیده
نقش مؤثر منابع محیط‌زیستی در ادامة روند توسعة پایدار و حفظ حیات بشر سبب شده تا توجه اقتصاددانان به نقش‌های غیربازاری این منابع متمرکز شود. اطلاع از میزان منافعی که با تخریب منابع محیطی از دسترس جامعه خارج میشود، انگیزة حفاظت و حمایت از این گنجینه‌های ارزشمند طبیعی را در جامعه ایجاد می‌کند. اطلاع و آگاهی از میزان منافع منابع محیط‌زیستی، ...
بیشتر
نقش مؤثر منابع محیط‌زیستی در ادامة روند توسعة پایدار و حفظ حیات بشر سبب شده تا توجه اقتصاددانان به نقش‌های غیربازاری این منابع متمرکز شود. اطلاع از میزان منافعی که با تخریب منابع محیطی از دسترس جامعه خارج میشود، انگیزة حفاظت و حمایت از این گنجینه‌های ارزشمند طبیعی را در جامعه ایجاد می‌کند. اطلاع و آگاهی از میزان منافع منابع محیط‌زیستی، نیازمند ارزشگذاری این منابع است. این تحقیق با هدف ارزشگذاری اقتصادی کارکردهای ترسیب کربن، تولید اکسیژن و تولید علوفه در تالاب گندمان با مساحت 980 هکتار با رویکرد مدیریت پایدار انجام شد. بدین منظور، در مناطق معرف سه تیپ گیاهی Juncus inflexsus-Cynodon dactylon، Cyperus longus-Cladium mariscus و Phragmites australis یک ترانسکت 200 متری انداخته و مجموعا تعداد 30 پلات یک مترمربعی به صورت تصادفی منظم در طول ترانسکت‌ها مستقر گردید. سپس در داخل هر پلات علاوه بر برداشت نمونه خاک، درصد تاج پوشش تمام گونههای گیاهی، لاشبرگ و سنگ و سنگریزه برآورد شد. همچنین زی‌توده هوایی گیاهان در 50 درصد از پلاتها در فاصله یک سانتیمتر بالاتر از سطح خاک قطع، جمع‌آوری و خشک گردید. اندوخته کربن گیاه با استفاده از روش احتراق در کوره الکتریکی و کربن آلی خاک با استفاده از روش‌های والکلی- بلاک اندازه‌گیری شد. مقدار تولید اکسیژن نیز برمبنای مقدار ماده خشک گیاهی محاسبه گردید. براساس نتایج حاصل از این تحقیق مقدار اندوخته کربن گیاه و خاک و مقدار تولید اکسیژن، به تفکیک تیپهای گیاهی تعیین شد. نتایج نشان داد که میانگین تولید علوفه در تالاب 8/14 تن در هکتار در سال است. همچنین مقدار اندوخته کربن زی‌توده پوشش گیاهی و اکسیژن تولید شده در کل تالاب گندمان به ترتیب برابر با 9/8 و 4/22 تن در هکتار در سال است. کربن اندوخته شده در خاک تالاب نیز 7/554 تن در هکتار برآورد گردید. بنابراین ارزش اقتصادی تالاب گندمان در هر هکتار در سال برای کارکردهای تولید علوفه، ترسیب کربن گیاهی و تولید اکسیژن به ترتیب 9/72728345، 9,457,140 و 11189600 ریال می‌باشد. ارزش اقتصادی کربن ذخیره شده در خاک تالاب گندمان نیز 589,424,220 ریال در هکتار به‌دست آمد.
محمدامین سلطانی پور؛ سعیده ناطقی؛ مهشید سوری؛ نادیا کمالی
دوره 26، شماره 4 ، دی 1398، ، صفحه 787-799
چکیده
این بررسی به منظور نشان دادن رفتار رویشی گونههای Aeluropus lagopoides، bipinnata Desmostachya ، Halocnemum strobilaceum ، Alhagi graecorum و Atriplex leucoclada در طی سالهای 1386 تا 1389 در مرتع زمین‌سنگ استان هرمزگان انجام شد. تعیین تولید و مصرف با استفاده از پایه‌هایی با اندازه متوسط انجام شد و هر ساله تعداد 5 پایه متوسط از گیاه به ازای همه ماه‌های فصل رویش ...
بیشتر
این بررسی به منظور نشان دادن رفتار رویشی گونههای Aeluropus lagopoides، bipinnata Desmostachya ، Halocnemum strobilaceum ، Alhagi graecorum و Atriplex leucoclada در طی سالهای 1386 تا 1389 در مرتع زمین‌سنگ استان هرمزگان انجام شد. تعیین تولید و مصرف با استفاده از پایه‌هایی با اندازه متوسط انجام شد و هر ساله تعداد 5 پایه متوسط از گیاه به ازای همه ماه‌های فصل رویش و چرا در داخل محدوده قرق برای اندازه‌گیری تولید و به همین تعداد در عرصه چرا برای اندازه‌گیری باقیمانده تولید منظور گردید و از تفاضل آنها مقدار مصرف مشخص شد. نتایج نشان داد که سال‌ها و ماه‌های مختلف تأثیر معنی‌داری بر تولید و مصرف گونههای مورد بررسی داشته است (05/0P<). داده‌های سالهای 1389-1386 نشان داد که تولید متوسط پنج گونه دائمی مورد بررسی در منطقه 8/125 کیلوگرم علوفه خشک در هکتار و سهم گونه Halocnemum strobilaceum و bipinnata Desmostachya در تولید بالا و به ترتیب به میزان 9/52 و 7/22 درصد کل علوفه بود. میزان مصرف گونه‌ها در منطقه 4/32 کیلوگرم علوفه خشک در هکتار و بیشترین سهم مصرف متعلق به گونههای Halocnemum strobilaceum و Alhagi graecorum و به ترتیب به میزان 8/41 و 1/30 درصد کل علوفه بود. بیشترین میزان تولید در سال 1387 با 7/162 کیلوگرم علوفه خشک در هکتار بود که 8/1 برابر بیشتر از سال کم‌تولید (1388) بود. بیشترین میزان مصرف در سال 1389 با 7/35 کیلوگرم علوفه خشک در هکتار بود. در تمامی سال‌ها و در همه گونه‌ها بیشترین میزان تولید و مصرف علوفه در فروردینماه بود.
سید محمد رضا حبیبیان؛ حسین بارانی؛ احمد عابدی سروستانی؛ عادل سپهری
دوره 25، شماره 3 ، آذر 1397، ، صفحه 475-488
چکیده
شیوه زندگی عشایری بر سه مولفه، کوچ، دام و مرتع استوار است. خشکسالی‌ها اثرات قابل توجهی بر کاهش تولیدات علوفه و خوراک دام عشایر می‌گذارد. این شیوه به دلیل وابستگی شدید به مراتع برای تعلیف دام خسارات جبران ناپذیری را متحمل می شوند. بنابراین مشخص کردن میزان و درصد وابستگی دام عشایر به مرتع در خشکسالی و ترسالی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار ...
بیشتر
شیوه زندگی عشایری بر سه مولفه، کوچ، دام و مرتع استوار است. خشکسالی‌ها اثرات قابل توجهی بر کاهش تولیدات علوفه و خوراک دام عشایر می‌گذارد. این شیوه به دلیل وابستگی شدید به مراتع برای تعلیف دام خسارات جبران ناپذیری را متحمل می شوند. بنابراین مشخص کردن میزان و درصد وابستگی دام عشایر به مرتع در خشکسالی و ترسالی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. نظر به نقش و اهمیت مراتع در تامین علوفه دام‌های عشایر، این تحقیق در زیست‌بوم ایل قشقایی(طایفه شش بلوکی) طی دو سال 1393 و 1394 انجام گرفت تا میزان وابستگی دام به مرتع، پس جر مزارع و علوفه دستی به تفکیک در ییلاق و قشلاق در ترسالی‌ها و در خشکسالی‌ها مشخص شود. روش جمع‌آوری اطلاعات در این تحقیق، کتابخانه‌ای و میدانی (پرسشنامه و مصاحبه) بود. برای تعیین حجم نمونه از روش کوکران استفاده شد. روایی-پایایی پرسشنامه انجام شد. از 405 خانوار عشایری نمونه پرسشنامه تکمیل و مصاحبه انجام و نسبت به جمع‌آوری و طبقه‌بندی اطلاعات مورد نیاز تحقیق اقدام شد. سپس با استفاده از نرم‌افزارهای آماری، داده‌های به دست آمده مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که بین تیره‌های مختلف عشایر طایفه شش بلوکی از نظر درصد وابستگی دام به مرتع، پسچر و تغذیه دستی در ترسالی‌ها و خشکسالی‌ها، تفاوت معنی‌داری(01/0 P<) وجود دارد. به طوری که در تیره‌های عشایر مورد بررسی، وابستگی دام به مرتع در تر سالی 35/53 درصد، در خشکسالی 8/34 درصد، وابسنگی دام به پسچر مزارع در ییلاق در ترسالی 6/25 درصد و در خشکسالی 5/30 درصد، وابستگی دام به علوفه دستی در قشلاق در تر سالی 9/20 درصد و در خشکسالی 6/34 درصد بدست آمد. ضمنا در این بررسی مشخص شد که هنوز با وجود تخریب شدید مراتع، درصد وابستگی دام‌های عشایر تیره‌های مذکور به مراتع چشمگیر است و به نظر میرسد، همین مسئله موجب شده تا هنوز کوچ عشایر به شیوه سنتی تداوم داشته باشد.
علیرضا هدایتی فیروزآبادی؛ سید عبدالرضا کاظمینی؛ هادی پیرسته انوشه
دوره 24، شماره 3 ، مهر 1396، ، صفحه 685-698
چکیده
به‌منظور ارزیابی عملکرد علوفه در کشت مخلوط سورگوم (Sorghum bicolor)-کوشیا (Bassia indica)، آزمایش مزرعه‌ای به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل تنش شوری در سه سطح 2، 7 و 14 دسیزیمنس بر متر در کرت‌های اصلی و سامانه کشت در پنج سطح (سورگوم خالص، 3/2 سورگوم، 3/1 سورگوم، 2/1 سورگوم و کوشیا خالص) در کرت‌های ...
بیشتر
به‌منظور ارزیابی عملکرد علوفه در کشت مخلوط سورگوم (Sorghum bicolor)-کوشیا (Bassia indica)، آزمایش مزرعه‌ای به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. تیمارها شامل تنش شوری در سه سطح 2، 7 و 14 دسیزیمنس بر متر در کرت‌های اصلی و سامانه کشت در پنج سطح (سورگوم خالص، 3/2 سورگوم، 3/1 سورگوم، 2/1 سورگوم و کوشیا خالص) در کرت‌های فرعی بود. نتایج نشان داد که تنش شوری اگرچه رشد و عملکرد علوفه هر دو گیاه را کاهش داد، ولی کوشیا کاهش عملکرد کمتری نشان داد، به‌طوری‌که تأثیر شوری 7 دسیزیمنس بر متر بر ارتفاع و علوفه خشک کوشیا معنی‌داری نبود. همچنین، شوری 14 دسیزیمنس بر متر موجب کاهش ارتفاع، علوفه خشک و تر بهترتیب به‌میزان 1/52، 9/44 و 4/62 درصد در سورگوم و 5/15، 7/38 و 3/23 درصد در کوشیا شد. شاخص عملکرد نسبی سورگوم در این سطح شوری به میزان 9 درصد کاهش یافت، ولی بر عملکرد نسبی کوشیا تأثیری نداشت. کوشیا در همه سطوح شوری، پاسخ کمتری به کشت مخلوط نشان داد، به‌طوری‌که در همه تیمارها و همه صفات تفاوت معنی‌داری بین کشت مخلوط 3/1 و 2/1 سورگوم با کشت خالص مشاهده نشد. ازاین‌منظر، سامانه‌های کشت مخلوط 3/1 سورگوم در همه سطوح شوری و 2/1 سورگوم در شوری 14 دسیزیمنس بر متر دارای عملکرد نسبی بالای یک بود. سورگوم تأثیرپذیری نسبت به رقابت داشت، به‌طوری‌که وزن تر و خشک سورگوم تنها در کشت مخلوط 3/1 سورگوم نسبت به کشت خالص کمتر نبود. کشت مخلوط 3/2 سورگوم به‌ویژه در شوری بالا، بشدت عامل بازدارنده‌ای برای سورگوم بود. عملکرد نسبی سورگوم تنها در کشت مخلوط 3/2 سورگوم در شوری متوسط بالای یک بود. بر اساس نتایج بدست‌آمده مشخص گردید که کشت مخلوط بهینه برای هر گیاه درحالیکه تأثیر منفی معنی‌داری بر عملکرد علوفه نداشت، توانست باعث کاهش اثر منفی تنش شوری گردد. در شرایط شور امکان هر کشت مخلوطی وجود ندارد و رسیدن به یک نتیجه کلی برای تصمیم‌گیری در مورد کشت مخلوط در شرایط شور نیازمند تحقیقات بیشتری است.
اسماعیل علی اکبرزاده؛ حسن یگانه؛ هادی افراه
دوره 23، شماره 3 ، مهر 1395، ، صفحه 567-577
چکیده
هدف از این تحقیق بررسی ویژگیهای تولیدی و مقدار مصرف علوفه گیاهان غالب تیپهای گیاهی در مراحل مختلف فنولوژی توسط دام، به مدت چهار سال در مراتع سبلان استان اردبیل می‌باشد. در این مطالعه از هرگونه در هر ماه حداقل 4 پایه متوسط در داخل و 4 پایه متوسط نیز در بیرون قطعه محصور انتخاب و علامتگذاری شد و در موعد مقرر تمام تولید این پایه‌ها ...
بیشتر
هدف از این تحقیق بررسی ویژگیهای تولیدی و مقدار مصرف علوفه گیاهان غالب تیپهای گیاهی در مراحل مختلف فنولوژی توسط دام، به مدت چهار سال در مراتع سبلان استان اردبیل می‌باشد. در این مطالعه از هرگونه در هر ماه حداقل 4 پایه متوسط در داخل و 4 پایه متوسط نیز در بیرون قطعه محصور انتخاب و علامتگذاری شد و در موعد مقرر تمام تولید این پایه‌ها برداشت شد. بدین جهت با شروع فصل چرا و ورود دام به مرتع، مقدار علوفه باقیمانده هر گونه از چرای دام، تا زمان خروج دام از مرتع با فواصل یک ماهه برداشت شده و از تفاضل آن از تولید در داخل قطعه محصور، مقدار مصرف هر گونه تعیین شد. تولید کل مرتع و میزان کل علوفه مصرف شده در مرتع در مقاطع زمانی تعیین شده، با استفاده از تولید پایه‌های متوسط گونه‌ها و تراکم آنها در داخل قطعه محصور، محاسبه شد. به منظور تاثیر سالهای مورد مطالعه و ماه‌های برداشت بر تولید و مصرف گونههای تحت بررسی، اعداد و ارقام حاصل با استفاده از نرم افزار SAS و آزمون تجزیه واریانس مرکب در قالب طرح کاملاً تصادفی آنالیز شدند. سپس با روش دانکن در سطح 5 درصد برای اثرات اصلی سال، گونه و ماه مقایسه میانگین برای تولید و مصرف انجام گردید. نتایج نشان داد که بین گونههای مرتعی از نظر درصد تولید و مصرف تفاوت زیادی در ماه‌های فصل رشد و فصل چرا و همچنین در سالهای مورد بررسی وجود دارد. کل تولید علوفه گیاهان سایت در سالهای بررسی تفاوت داشت. در سال 89 بیشترین و در سال 87 کمترین مقدار علوفه به ترتیب به میزان 19/1971 و 35/1635 کیلوگرم در هکتار تولید شد. همچنین در سال 87 بیشترین و درسال 88 کمترین مقدار علوفه تولیدی به ترتیب به میزان 72/86 و 71/67 درصد مورد مصرف قرارگرفت. با توجه به معنی دار بودن اثر متقابل سال در ماه در اکثر گونه‌ها می‌توان نتیجه گرفت عملکرد تولید و نحوه مصرف دام از علوفه در ماه‌های مختلف تحت تأثیر سال‌ها و شرایط حاکم برآنها قرار دارد.
تقی میرحاجی؛ فرهنگ قصریانی؛ فرهاد آژیر
دوره 23، شماره 2 ، شهریور 1395، ، صفحه 274-265
چکیده
یکی از فاکتور های مهم در تعیین ظرفیت چرایی، مشخص کردن میزان بهره‌برداری مجاز گونه‌ها می‌باشد. این بررسی جهت تعیین بهترین شدت برداشت علوفه گونههای معرف وکلیدی,A.intermedium O.holciformi,s و T.fedtschenkoi در مراتع نیمه‌استپی سرد فیروزکوه در طول سالهای85 تا 89 به اجرا در آمد. تیمارها شامل شدت‌های مختلف برداشت 25، 50 ، 75 درصد و شاهد بودند. در ...
بیشتر
یکی از فاکتور های مهم در تعیین ظرفیت چرایی، مشخص کردن میزان بهره‌برداری مجاز گونه‌ها می‌باشد. این بررسی جهت تعیین بهترین شدت برداشت علوفه گونههای معرف وکلیدی,A.intermedium O.holciformi,s و T.fedtschenkoi در مراتع نیمه‌استپی سرد فیروزکوه در طول سالهای85 تا 89 به اجرا در آمد. تیمارها شامل شدت‌های مختلف برداشت 25، 50 ، 75 درصد و شاهد بودند. در سال اول محدوده‌ای به مساحت یک هکتار انتخاب و حصارکشی شد. از هر یک از گونههای بالا 40 پایه متوسط و هم اندازه انتخاب شده و هر یک از تیمارهای فوق بر روی 10 پایه، بدین ترتیب که پایه(10-1) تیمار شاهد، پایه(20-11) تیمار 25 درصد، پایه(30-21) تیمار 50 درصد و پایه(40-31) تیمار 75 درصد اعمال گردید. پایه‌های مورد مطالعه توسط تابلوها شماره گذاری و متمایز گردیدند و برداشت بصورت دستی و توسط قیچی باغبانی صورت گرفت. ابتدا پس از وارد کردن داده‌ها در محیط Excel، طرح در قالب آماری کرت‌های خرد شده در زمان در نرم افزار SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و میانگین‌ها با استفاده از آزمون دانکن مقایسه شدند. نتایج نشان داد که بیشترین میزان تولید به ترتیب برابر 59/24، 57/10 و 52/10 گرم درپایه مربوط به تیمار 25 درصد می‌باشد که با تیمار 50 درصد در گروه اول و کمترین میزان آن برابر 17/20، 91/9 و 78/5 گرم درپایه مربوط به تیمار 75 درصد بوده که با تیمار شاهد در گروه آخر جای گرفتند. همچنین مقایسه میانگین تیمارها در سالهای مختلف نشان داد که کاهش عملکرد علوفه گونههای مورد بررسی تحت تأثیر میزان بهره‌برداری قرار داشتند. کمترین میزان تولید بترتیب برابر 61/15، 59/8 و 14/9 گرم درپایه، متعلق به سال خشک و کم‌باران یعنی سال 87 می‌باشد و بیشترین میزان آن به سالهای پرباران یعنی سال 88 با تولیدی برابر 6/24، 8/10 و 7/12 گرم در پایه برآورد شد. بنابراین بهتر است از گونههای فوق 25 تا 50 درصد تولید سالیانه چرا صورت گیرد.
سیدتقی میرحاجی؛ فرهنگ قصریانی؛ فرهاد آژیر
دوره 22، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 184-193
چکیده
یکی از فاکتورهای مهم در تعیین ظرفیت چرایی، مشخص کردن حد بهره‌برداری مجاز گونه‌ها می‌باشد. این بررسی جهت تعیین بهترین شدت برداشت علوفه گونههایBromustomentellus L.Festucaovina, و Stipahohenackeriana درمراتع نیمه استپی سرد کوهستانی فیروزکوه در طول سالهای 85 تا 89 به اجرا درآمد. تیمارها شامل شدت‌های مختلف برداشت 25، 50 ، 75 درصد و شاهد بودند. در سال اول محدوده‌ای ...
بیشتر
یکی از فاکتورهای مهم در تعیین ظرفیت چرایی، مشخص کردن حد بهره‌برداری مجاز گونه‌ها می‌باشد. این بررسی جهت تعیین بهترین شدت برداشت علوفه گونههایBromustomentellus L.Festucaovina, و Stipahohenackeriana درمراتع نیمه استپی سرد کوهستانی فیروزکوه در طول سالهای 85 تا 89 به اجرا درآمد. تیمارها شامل شدت‌های مختلف برداشت 25، 50 ، 75 درصد و شاهد بودند. در سال اول محدوده‌ای به مساحت یک هکتار انتخاب و حصارکشی شد. از هر یک از گونههای بالا 40 پایه متوسط و هم اندازه انتخاب شده و هر یک از تیمارهای فوق بر روی 10 پایه، بدین ترتیب که پایه (10-1) تیمار شاهد، پایه (20-11) تیمار 25 درصد، پایه (30-21) تیمار 50 درصد وپایه (40-31) تیمار 75 درصد اعمال گردید. پایه‌های مورد مطالعه توسط تابلوها شماره‌گذاری و متمایز گردیدند و برداشت بصورت دستی و توسط قیچی باغبانی صورت گرفت. ابتدا پس از وارد کردن داده‌ها در محیط Excel، طرح در قالب آماری کرت‌های خردشده در زمان در نرم‌افزار SAS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و میانگین‌ها با استفاده از آزمون دانکن مقایسه شدند. نتایج نشان داد که اثرات تیمار، سال و اثر متقابل سال در تیمار در سطح یک درصد معنی‌دار شد. همچنین مقایسه میانگین تیمارها در سالهای مختلف نشان داد که کاهش عملکرد علوفه گونههای مورد بررسی تحت تأثیر میزان بهره‌برداری قرار داشتند. در این رابطه دو گونه B.tomentellusو S.hohenackeriana حساس به خشکسالی بوده درحالیکه گونه. F.ovina به خشکی مقاوم‌تر بوده و بیشتر تحت تأثیر شدت بهره‌برداری قرار داشت. بعنوان مثال گونه B.tomentellus با میانگینی برابر 21/10 گرم درپایه کمترین مقدار تولید علوفه مربوط به سال 1387و بیشترین میزان آن با میانگینی برابر 21/13 گرم درپایه را به سال 88 اختصاص یافت. همچنین اثر تیمارهای برداشت شده نشان داد که تیمار 25 درصد و شاهد بر میزان تولید این گونه‌ها تاثیری نداشته و باعث کاهش میزان تولید علوفه گونههای مورد مطالعه گردید. بعنوان مثال گونه S.hohenackeriana با میانگینی برابر با 73/11 گرم درپایه بیشترین میزان تولید مربوط به تیمار 50 درصد و کمترین میزان آن برابر با 61/10 گرم درپایه به‌تیمار شاهد اختصاص یافت. بنابراین حد بهره‌برداری مجاز برای گونههای فوق حداقل50 درصد پیشنهاد میشود.
محمدعلی دری؛ غلامرضا ناصری؛ حبیب ا... علی اکبر زاده
دوره 14، شماره 4 ، دی 1386، ، صفحه 455-463
چکیده
برای بررسیتولید علوفه یونجه‌های یکساله در شرایط دیم گرگان، آزمایشی در طرح بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار طی دو سال در ایستگاه تحقیقات چالکی در سالهای81 و82 اجرا شد. یونجه‌های یکساله شامل: یک گونه بومی به عنوان شاهد: M. minima و هفت رقم M. polymorpha cv. Spinless و (MogulوMedicago truncatula cv (Caliph M. scutellata cv. (Sava, Robinson), و cv. Orion.Sphaerocarpos .M. littoralis ...
بیشتر
برای بررسیتولید علوفه یونجه‌های یکساله در شرایط دیم گرگان، آزمایشی در طرح بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار طی دو سال در ایستگاه تحقیقات چالکی در سالهای81 و82 اجرا شد. یونجه‌های یکساله شامل: یک گونه بومی به عنوان شاهد: M. minima و هفت رقم M. polymorpha cv. Spinless و (MogulوMedicago truncatula cv (Caliph M. scutellata cv. (Sava, Robinson), و cv. Orion.Sphaerocarpos .M. littoralis cv. Herald , M می باشند. علوفه در مرحله ده درصد گلدهی برداشت و پس از خشک کردن در هوای آزاد توزین شد. اختلاف آماری بین عملکرد علوفه ارقام در سطح یک درصد و اثر متقابل سال و رقم در سطح 5 درصد معنی دار شد. در سال اول، رقم رابینسون با 4/2006 کیلوگرم در هکتار و در سال دوم، رقم کالیف با1/2230 کیلوگرم در هکتار بیشترین تولید علوفه خشک را داشتند. تولید علوفه خشک ارقام مغول و ساوا در طول دو سال با ثباتتر و به شرایط آزمایش سازگاری بیشتری نشان دادند. تولید پروتئین خام در واحد سطح در رقم کالیف(28/37 گرم بر متر مربع) بیشتر از سایر ارقام بود.
خسرو میرآخورلو؛ سید زین العابدین حسینی
دوره 13، شماره 2 ، شهریور 1385، ، صفحه 127-138
چکیده
برآورد میزان تولید علوفه گیاهان مرتعی یکی از ابزارهای مهم مدیریت مراتع می‌باشد. در این تحقیق با بررسی عوامل محیطی موثر در میزان تولید علوفه گیاهان مرتعی و داده‌های ماهواره ای، مدل برآورد تولید علوفه برای مراتع دماوند تهیه شده است. به این منظور ازداده‌های سنجنده TM ماهواره لندست 5 برای بدست آوردن شاخص گیاهی NDVI برای محاسبه مقدار سبزینه ...
بیشتر
برآورد میزان تولید علوفه گیاهان مرتعی یکی از ابزارهای مهم مدیریت مراتع می‌باشد. در این تحقیق با بررسی عوامل محیطی موثر در میزان تولید علوفه گیاهان مرتعی و داده‌های ماهواره ای، مدل برآورد تولید علوفه برای مراتع دماوند تهیه شده است. به این منظور ازداده‌های سنجنده TM ماهواره لندست 5 برای بدست آوردن شاخص گیاهی NDVI برای محاسبه مقدار سبزینه گیاهان مرتعی منطقه استفاده شد. برای ارزیابی‌های کمی و کیفی پوشش گیاهی از روش آماربرداری تصادفی لایه ای، ترانسکت خطی و محاسبه اندازه پلاتها از روش حداقل سطح و نمودار گونه‌ها تعیین شد. در مجموع 28 ترانسکت50 متری و 280 قطعه نمونه یک متر مربعی (درهر ترانسکت 10 قطعه نمونه) برای اندازه گیری‌های مورد نیاز و جمع آوری اطلاعات انتخاب شد. برای تهیه مدل از عوامل محیطی موثر در میزان تولید علوفه گیاهان مرتعی نظیر شیب، ارتفاع، جهت، متوسط بارندگی، دما و تبخیر سالانه و شاخص گیاهی NDVI استفاده شد. با تهیه نقشه عوامل ذکر شده برای حوزه دماوند و تجزیه و تحلیل آماری داده‌ها، عوامل محیطی با اثر کم یا بی اثر حذف گردید و در نهایت با دخالت دادن سه عامل شیب، بارندگی و شاخص گیاهی NDVI رابطه زیر برای تخمین میزان علوفه قابل دسترس دام در حوزه بدست آمد. میانگین ارزش استاندارد مقادیر علوفه برآورد شده از مدل برابر 38% و ارزش استاندارد انحراف معیار مقادیر علوفه(St. D.) برابر 97% می‌باشد. نزدیک بودن میانگین ارزش استاندارد مقادیر علوفه برآورد شده از مدل به صفر و نزدیک بودن ارزش استاندارد انحراف معیار مقادیر علوفه(St. D.) به عدد یک نمایانگر اعتبار و کارآیی نسبتا خوب مدل در تخمین علوفه مراتع منطقه محسوب میشود.
