هادی پیرسته انوشه؛ مهدی شیران تفتی؛ فرهاد دهقانی؛ غلامحسن رنجبر
دوره 28، شماره 3 ، مهر 1400، ، صفحه 507-519
چکیده
در این پژوهش برخی ویژگیهای خاک و همچنین رشد خارشتر (Alhagi maurorum Medik.) در اراضی شور استان یزد در سالهای 99-1398 پایش گردید. بر این اساس، توانایی رشد این گونه در اراضی شور بررسی شد. برای این کار هفت مرتع استان یزد شامل بافق، جوادیه، بهاباد، جلگه، اردکان، عقدا و ابرکوه با پوشش غالب خارشتر انتخاب گردید. شوری عصاره اشباع و اسیدیته خاک، شوری ...
بیشتر
در این پژوهش برخی ویژگیهای خاک و همچنین رشد خارشتر (Alhagi maurorum Medik.) در اراضی شور استان یزد در سالهای 99-1398 پایش گردید. بر این اساس، توانایی رشد این گونه در اراضی شور بررسی شد. برای این کار هفت مرتع استان یزد شامل بافق، جوادیه، بهاباد، جلگه، اردکان، عقدا و ابرکوه با پوشش غالب خارشتر انتخاب گردید. شوری عصاره اشباع و اسیدیته خاک، شوری و اسیدیته آب، وزن تر و وزن خشک خارشتر با استفاده از نمونهبرداری و شوری ظاهری خاک با استفاده از دستگاه القاءگر الکترومغناطیس (EM38) پایش شد. نتایج نشان داد که ضرایب تبیین (R2) برآورد شوری خاک با استفاده از دستگاه EM38 برای مناطق مختلف قابل قبول و بین 52/0 تا 86/0 متغیر بود. شوری خاک در اراضی مورد بررسی از 17/2 گرم املاح در کیلوگرم خاک در عقدا تا 5/226 گرم املاح در کیلوگرم خاک در اردکان برای عمق 30-0 سانتی‌متری و از 40/0 گرم املاح در کیلوگرم خاک در بافق تا 3/118 گرم املاح در کیلوگرم خاک در اردکان برای عمق 60-30 سانتی‌متری متغیر بود. بیشینه تولید خارشتر، برابر با 25 تن در هکتار وزن تر و 7 تن در هکتار وزن خشک بود. در بافق با شوری آب 12 دسیزیمنس بر متر و شوری خاک 11 گرم در کیلوگرم مشاهده شد. بهطور میانگین بیشترین تولید بهترتیب در بافق، بهاباد، ابرکوه، عقدا و اردکان مشاهده شد که تقریباً با تغییرات شوری و اسیدیته خاک منطبق بود. بنابراین به نظر میرسد که خارشتر تحمل بسیار بالایی به شوری آب و خاک دارد، ولی به اسیدیته خاک حساس می‌باشد. استفاده از دستگاه EM38 برای ارزیابی شوری خاک در اراضی با پوشش خارشتر استان یزد دقت قابل قبولی داشت و برای پایش شوری خاک سایر مراتع توصیه میشود، ولی واسنجی در هر منطقه و برای هر عمق خاک به‌صورت جداگانه ضروریست.
محمد ابوالقاسمی؛ صدیقه زارع کیا؛ سید مجتبی صفوی
دوره 27، شماره 3 ، مهر 1399، ، صفحه 495-503
چکیده
سطح قابل توجهی از مراتع کشور در اثر عوامل مختلف ازجمله بهره‌برداری‌های بی‌رویه، تغییرات اقلیمی و دیگر عوامل تخریب‌یافته و بخش مهمی از گیاهان مرتعی در معرض خطر قرار گرفته و فراوانی برخی از گونههای گیاهی مهم آنها به شدت کاهش یافته است. برای ایجاد پایداری در این گونه مراتع، اصلاح و احیاء آنها از طریق انتخاب گونههای مناسب و یافتن ...
بیشتر
سطح قابل توجهی از مراتع کشور در اثر عوامل مختلف ازجمله بهره‌برداری‌های بی‌رویه، تغییرات اقلیمی و دیگر عوامل تخریب‌یافته و بخش مهمی از گیاهان مرتعی در معرض خطر قرار گرفته و فراوانی برخی از گونههای گیاهی مهم آنها به شدت کاهش یافته است. برای ایجاد پایداری در این گونه مراتع، اصلاح و احیاء آنها از طریق انتخاب گونههای مناسب و یافتن بهترین شیوه‌های کشت و استقرار از اولویت ویژهای برخوردار است. به‌همین منظور بذرهای مهمترین جمعیتهای بوته‌ای و علوفه‌ای چند‌ساله، همراه با جمعیتهای موجود آنها از مراتع مناطق مختلف استان‌های یزد و خراسان جنوبی در تاریخ‌های مناسب جمعآوری گردید. به‌منظور بررسی و مطالعه جمعیت گونههای گیاهیHalothamnus subaphyllus ،Salsola imbricate وSalsola yazdiana, در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار در شرایط مزرعه اجرا و صفات عملکرد تولید علوفه، درصد پوشش تاجی، ارتفاع و عملکرد بذر تولیدی یادداشت‌برداری شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SAS و مقایسه میانگینها با آزمون دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که جمعیتهای خرانق (تولید 1094 گرم در بوته و پوشش تاجی 10548 سانتی‌متر مربع) و طبس (تولید 1734 گرم در بوته و پوشش تاجی 17221 سانتی‌متر مربع) گونه Halothamnus subaphyllus و جمعیت طبس گونه Salsola imbricata (تولید 2278 گرم در بوته و پوشش تاجی 22221 سانتی‌متر مربع) و جمعیت بهاباد گونه Salsola yazdiana (تولید 530 گرم در بوته و پوشش تاجی 4624 سانتی‌متر مربع) از نظر صفات مورد ارزیابی در مقایسه با سایر جمعیت‌ها برتر بودند و می‌توانند در برنامههای اصلاح و احیا مراتع شور مورد توجه قرارگیرند.
سید مهدی ادنانی؛ محمدرضا طاطیان؛ احسان زندی اصفهان؛ رضا تمرتاش؛ حسین باقری
دوره 27، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 215-223
چکیده
از عوامل مهم و تاثیرگذار بر تولیدات دامی در مناطق خشک میتوان به محدودیت منابع آبی، افزایش شوری و فقدان مواد غذایی اشاره کرد. گونههای هالوفیت در زیستگاه‌های شور به عنوان منابع جایگزین علوفه از اهمیت ویژهای برخوردارند. کیفیت علوفه یکی از عواملی اصلی تعیین کننده نیازهای غذایی دام و متعاقباً ظرفیت چرایی مرتع است. تعیین کیفیت ...
بیشتر
از عوامل مهم و تاثیرگذار بر تولیدات دامی در مناطق خشک میتوان به محدودیت منابع آبی، افزایش شوری و فقدان مواد غذایی اشاره کرد. گونههای هالوفیت در زیستگاه‌های شور به عنوان منابع جایگزین علوفه از اهمیت ویژهای برخوردارند. کیفیت علوفه یکی از عواملی اصلی تعیین کننده نیازهای غذایی دام و متعاقباً ظرفیت چرایی مرتع است. تعیین کیفیت علوفه گونههای مرتعی، جهت مدیریت صحیح مراتع لازم و ضروری است. کیفیت علوفه، در مکانها و زمانهای مختلف، متفاوت بوده و عوامل مختلفی بر روی آن تاثیرگذار هستند. از جمله این عوامل میتوان به مراحل مختلف فنولوژی اشاره کرد. آگاهی از کیفیت علوفه شوررویها در هر مرحله فنولوژیک علاوه بر اینکه به بهرهبرداران در مناطق خشک و بیابانی کمک می‌کند تا گونههای گیاهی مناسب را برای کاشت در برنامههای شورورزی انتخاب نمایند، بلکه باعث میشود زمان مناسب چرا برای دستیابی به عملکرد بیشتر دام در اراضی شور نیز تعیین شود. در این تحقیق، اثر مراحل مختلف فنولوژیک بر هشت فاکتور موثر در کیفیت علوفه سه گونه مرتعی Halocnemum strobilaceum M.B. ، Nitraria schoberiL. و Suaeda aegyptiaca Zoh. بررسی شد. نمونههای گیاهی در سه مرحله فنولوژیک شامل رشد رویشی، گلدهی و بذردهی از اراضی شور حاشیه حوض سلطان در استان قم جمعآوری شدند. داده‌ها به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی تجزیه واریانس شدند. مقایسه میانگینها با آزمون چند دامنهای دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که اثر گونه و مراحل فنولوژیک بر کیفیت علوفه در سطح آماری یک درصد معنی‌دار بود. حداکثر کیفیت علوفه در مرحله رشد رویشی بهدست آمد و پس از آن کیفیت علوفه تا مرحله بذردهی کاهش پیدا کرد. به طور کلی، نتایج این تحقیق حکایت از برتری گونه Ha. strobilaceum از نظر ارزش غذایی نسبت به دو گونه Ni. schoberi و Su. aegyptiaca داشت، به طوری که میتواند به عنوان منبع جدید علوفه در اراضی تحت تاثیر شوری که سایر منابع علوفه امکان رشد و تولید در این اراضی را ندارند در نظر گرفته شود.
احسان زندی اصفهان؛ علی اشرف جعفری؛ رسول میراخورلی
دوره 24، شماره 2 ، تیر 1396، ، صفحه 464-473
چکیده
گونههای شورروی به‌دلیل سازگاری با شرایط خاص مناطق خشک و بیابانی می‌توانند بخشی از نیاز علوفه‌ای دام را در اوایل بهار، تابستان و به‌ویژه اواخر پاییز تأمین کنند. بااین‌حال، اطلاعات کمی در مورد ارزش غذایی این گیاهان در دسترس است. از سوی دیگر، شوررویها (هالوفیت‌ها) دارای تغییرات قابل توجهی در ارزش غذایی خود هستند. بنابراین، آگاهی ...
بیشتر
گونههای شورروی به‌دلیل سازگاری با شرایط خاص مناطق خشک و بیابانی می‌توانند بخشی از نیاز علوفه‌ای دام را در اوایل بهار، تابستان و به‌ویژه اواخر پاییز تأمین کنند. بااین‌حال، اطلاعات کمی در مورد ارزش غذایی این گیاهان در دسترس است. از سوی دیگر، شوررویها (هالوفیت‌ها) دارای تغییرات قابل توجهی در ارزش غذایی خود هستند. بنابراین، آگاهی از کیفیت علوفه شوررویها در هر مرحله فنولوژیک علاوه بر اینکه به بهرهبرداران در مناطق خشک و بیابانی کمک می‌کند تا گونههای گیاهی مناسب را برای کاشت در برنامههای شورورزی انتخاب نمایند، بلکه باعث میشود زمان مناسب چرا برای دستیابی به عملکرد بیشتر دام در اراضی شور نیز تعیین شود. در این تحقیق، اثر مراحل مختلف فنولوژیک بر شش فاکتور مؤثر در کیفیت علوفه دو گونه مرتعی Atriplex leucoclada و Suaeda fruticosa بررسی شد. نمونههای گیاهی در سه مرحله فنولوژیک شامل رشد رویشی (اواخر خرداد) گلدهی (نیمه شهریور) و بذردهی (آبان) از اراضی شور در گرمسار، استان سمنان جمعآوری شدند. داده‌ها به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی تجزیه واریانس شدند. مقایسه میانگینها با آزمون چند دامنهای دانکن انجام شد. نتایج نشان داد که اثر مراحل فنولوژیک و اثر متقابل مراحل فنولوژیک در گونه بر کیفیت علوفه در سطح آماری یک درصد معنی‌دار بود. حداکثر کیفیت علوفه در مرحله رشد رویشی بهدست آمد و پس از آن کیفیت علوفه تا مرحله بذردهی کاهش پیدا کرد. بهطور کلی، نتایج این تحقیق حکایت از برتری گونهfruticosa Suaeda از نظر ارزش غذایی نسبت به گونه Atriplex leucoclada داشت، به‌طوری‌که میتواند به‌عنوان منبع جدید علوفه در اراضی تحت تأثیر شوری که سایر منابع مرسوم علوفه امکان رشد و تولید در این اراضی را ندارند در نظر گرفته شود.
آرزو علیزاده؛ جواد معتمدی (ترکان)؛ رضا عرقانزاده
دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1393، ، صفحه 663-675
چکیده
در این تحقیق، قابلیت جذب نمک 4 گونه Salsola dendroides، Sa.nitraria، Sa.iberica وHalocnemum strobilaceum در رویشگاه‌های شور اطراف دریاچه ارومیه مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور نمونههای خاک از دو عمق 0-15 و 15-30 سانتی‌متر در داخل لکه‌های اکولوژیک گیاهی و همچنین خاک لخت اطراف این لکه‌ها برداشت شد. مقایسه میانگین مقادیر کاتیون‌های محلول نشان‌دهنده اثر معنی‌دار ...
بیشتر
در این تحقیق، قابلیت جذب نمک 4 گونه Salsola dendroides، Sa.nitraria، Sa.iberica وHalocnemum strobilaceum در رویشگاه‌های شور اطراف دریاچه ارومیه مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور نمونههای خاک از دو عمق 0-15 و 15-30 سانتی‌متر در داخل لکه‌های اکولوژیک گیاهی و همچنین خاک لخت اطراف این لکه‌ها برداشت شد. مقایسه میانگین مقادیر کاتیون‌های محلول نشان‌دهنده اثر معنی‌دار هالوفیت‌ها در کاهش مقادیر سدیم (01/0< P)، کلسیم و منیزیم (05/0< P) در عمق اول پروفیل خاک بود. اما در عمق دوم که کمتر تحت تأثیر ریشه‌دوانی گیاهان بود اختلاف معنی‌داری از نظر مقادیر این کاتیون‌ها در خاک داخل لکه‌ها و اطراف لکه‌های گیاهی مشاهده نشد. همچنین میزان جذب عناصر Mg2+، Cl-، Ca2+، Na+ و K+توسط بیوماس زمینی و هوایی این گونه‌ها بررسی شد. نتایج حاصل از مقایسه میانگین این عناصر نشان داد که گونههای Sa. nitrariaو Ha. strobilaceum بیشترین میزان منیزیم و کلر را در هر گرم از وزن خشک بیوماس هوایی خود انباشته کرده بودند. همچنین از نظر جذب سدیم، اختلاف معنی‌داری بین گونههای مورد بررسی مشاهده نشد. البته با مقایسه میزان این عناصر در بافت ریشه دو گونه‌ای که بیشترین انباشت عناصر شور کننده را در بیوماس هوایی خود داشتند، گونه‌ای که میزان کمتری از این عناصر را در بافت ریشه خود نگهداشته بود، به‌عنوان گونه با بالاترین قابلیت نمک‌زدایی از خاک معرفی شد. از این رو گونهHa. strobilaceum بیشترین قابلیت جذب نمک از طریق ریشه و پالایش نمک از خاک در مقایسه با سایر گونههای مورد بررسی را دارد و کشت آن برای اصلاح خاک و تولید علوفه در اراضی شور توصیه میشود.
