نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی کارشناسی ارشد مرتعداری، دانشکده علوم دریایی و منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
2 نویسنده مسئول، دانشیار، گروه مرتعداری، دانشکده علوم دریایی و منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران
3 استادیار، گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ایران
چکیده
از ویژگی‌های مشترک اکوسیستم‌های خشک و نیمه‌خشک، فراوانی ساختارهای توده‌ای با غالبیت گونه‌های چوبی در میان پوشش گیاهی علفی می‌باشد. در این تحقیق، اثرات توده‌های بوته‌ای بر خصوصیات بانک بذر خاک در مراتع کوهستانی واز استان مازندران مورد مطالعه قرار گرفت. در بهار سال 1389 اقدام به نمونه‌برداری از خاک شد. سپس نمونه‌های خاک در شرایط طبیعی در گلخانه تحت تیمار قرار گرفتند تا بذر موجود در آنها جوانه بزنند. بذور جوانه زده شده شناسایی شدند و تراکم بذر در متر مربع محاسبه شد. همچنین، شاخص تشابه سورنسون بین بانک بذر و پوشش روزمینی (به درصد)، غنا (تعداد گونه در پلات) و تنوع (بدون واحد) بذر محاسبه گردید و بین توده‌ها و خارج توده‌ها مقایسه شدند. نتایج نشان داد که تراکم بانک بذر خاک در داخل توده‌های بوته‌ای بطور معنی‌داری بیشتر از خارج توده‌ها بود. همچنین شاخص تنوع شانون خارج توده‌ها (با میانگین 37/1) تفاوت معنی‌داری با داخل توده‌ها (با میانگین 81/1) داشت. غنای گونه‌ای بانک بذر داخل توده‌های بوته‌ای (با میانگین 86/ 11در پلات) بطور معنی‌داری بیشتر از غنای گونه‌ای خارج توده‌ها (با میانگین 9/7در پلات) بود. همچنین شاخص تشابه پوشش روزمینی با بانک بذر خاک داخل توده‌ها با میانگین 5/15% بطور معنی‌داری کمتر از خارج توده‌ها با میانگین 5/22% بود. این تحقیق اهمیت توده‌های کوچک باقیمانده از بوته‌ای‌ها را در علفزارهای کوهستانی شمال کشور در حفظ بذر گونه‌های علفی نمایان ساخت و بنابراین تأکید بر حفظ این توده‌ها در این رویشگاه گردید.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Impact of shrubby patches on soil seed bank characteristics in mountainous grasslands (case study: Vaz watershed, Mazandaran)
نویسندگان [English]
- reza shahbazian 1
- reza erfanzadeh 2
- seyd hasan zali 3
)