نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• یوسف صفوی ¹
• علی اشرف جعفری ²
• مهرناز ریاست ³

¹ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بروجرد، ایران

² استاد پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

³ مربی پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شیراز، ایران

چکیده

در این تحقیق اثرات تنش کم‌آبی بر ‏خصوصیات رشد گیاهچه در دو گونه Agropyrontauri‏ و Agropyronrepens مورد بررسی قرار گرفتند. این آزمایش در گلخانه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس در سال 1389 انجام شد. تعداد 6 جمعیت از گونه Agropyron repens و 4 جمعیت از گونه Agropyron tauri از بانک ژن موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور انتخاب شدند و به صورت آزمایش فاکتوریل که در آن فاکتور A تعداد نمونه و فاکتورB تعداد سطوح خشکی بودند در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی در 3 تکرار کشت شدند. سطوح خشکی 100، 75، 50 و 25 درصد ظرفیت ‏زراعی بود و صفات مورد اندازه‌گیری طول ریشه‌چه، طول ساقچه، نسبت ریشه‌چه به ساقه‌چه، طول گیاهچه، وزن‌تر ‌گیاهچه، وزن خشک‌گیاهچه و وزن خشک به تر گیاهچه ‏بودند. نتایج نشان داد که اختلاف بین تیمارهای خشکی، ژنوتیپ‌ها و اثرات متقابل ژنوتیپ در خشکی ‏در اکثر صفات فوق از لحاظ آماری معنی‌دار بود. شاخص‌های تحمل به خشکی شامل بهره‌وری متوسط، میانگین هندسی بهره‌وری، شاخص تحمل به تنش، شاخص حساسیت به تنش و شاخص تحمل محاسبه شدند. ژنوتیپ‌ (99) ‏‎A. tauri‏ ‏‏با منشاء دیزین در اکثر صفات مورد ‏آزمایش با اختصاص بالاترین شاخص‌ها بیشترین مقاومت را از خود نشان داد. با توجه به نتایج به دست آمده ژنوتیپ‌ (99)‏‎A.tauri‏ به عنوان بهترین و ژنوتیپ‌های (211) A.repens، (217) A.repens، (224) A.repens و (225)  A. repensدر مرتبه بعدی برای اصلاح و احیاء مراتع مناطق خشک کشور قابل توصیه اند.‏

کلیدواژه‌ها

• Agropyron tauri‏
• ‏Agropyron repens
• تنش خشکی
• شاخص‌های مقاومت
• خصوصیات رشد گیاهچه

عنوان مقاله [English]

Drought stress effects on accessions of two species Agropyron repens and Agropyron tauri using drought resistance indces and plant growth

نویسندگان [English]

• yousef safavi ¹
• Ali Ashraf Jafari ²
• Mehrnaz Riasat ³

چکیده [English]

In this study, the effects of water stress on seedling growth characteristics were studied in Agropyron tauri‏ and Agropyron repens. The experiments were conducted in the greenhouse of Fars Agricultural and Natural Resources Research and Education Center in 2010. Six Agropyron repens genotypes and four Agropyron tauri genotypes were selected from the gene bank of Research Institute of Forests and Rangelands and were arranged in a factorial experiment in a completely randomized design with three replications. Factors A and B were the genotypes and drought levels, respectively. Drought stress levels were 100, 75, 50 and 25% of field capacity, and the measured characteristics were shoot length, root length, root/shoot ratio, seedling length, seedling fresh weight, seedling dry weight, dry weight/fresh weight ratio, and leaf area. There were statistically significant differences among drought treatments, genotypes, and interaction effects of accessions with land, in most of the above characteristics.  Five drought resistance indices including stress susceptibility index (SSI), tolerance index (TOL), stress tolerance index (STI), mean productivity (MP), and geometric mean productivity (GMP) were calculated. By assigning the highest indices, the genotype A.tauri (99) showed the highest resistance in most of the traits tested.According to the obtained results, genotype A.tauri‏ (99) as the best and genotypes A. repens (211), A. repens (217), A. repens (224), and A. repens (225) in the next rank could be recommended for rangeland improvement and reclamation in arid regions.

کلیدواژه‌ها [English]

• Agropyron tauri
• Agropyron repens
• drought
• sensitivity and tolerance index
• Seedling growth characteristics