همکاری با انجمن علمی مدیریت و کنترل مناطق بیابانی ایران
کیفیت علوفه پنج گونه مهم مرتعی در مراحل مختلف رشد در مراتع زاغه لرستان

حسین ارزانی؛ جواد معتمدی؛ فیروزه مقیمی نژاد؛ رضا سیاه منصوری

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1394، صفحه 607-614

چکیده
  تعیین کیفیت علوفه که به عنوان توانایی علف‌های مرتعی در فراهم کردن سطح مطلوب عملکرد دام تعریف می‌شود، یکی از نیازهای اساسی در مدیریت صحیح مراتع محسوب می‌گردد. در تحقیق حاضر، کیفیت علوفه پنج گونه مرتعی Astragalus remotijugus، Hordeumbulbosum ، Onobrychis melanotricha، Phlomis persicaوPicris sterigosaکه از گونه‌های مهم مورد چرای گوسفند نژاد لری لرستان در مراتع زاغه لرستان ...  بیشتر

پایش تغییرات پوشش گیاهی مراتع در فصل رویش با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و ارتباط آن با عوامل اقلیمی مطالعه موردی: استان البرز

مرتضی حسینی توسل؛ حسین ارزانی؛ منوچهر فرج زاده اصل؛ محمد جعفری؛ ساسان بابایی کفاکی؛ اصغر کهندل

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1394، صفحه 615-624

چکیده
  نحوه پراکنش و میزان تغییرات پوشش گیاهی مراتع در طی زمان، نشان‌دهنده مسیر توالی اکوسیستم به سوی قهقرا یا اوج است. یکی از مهمترین عوامل موثر در این تغییرات عوامل اقلیمی است. با توجه به بحران تغییرات اقلیمی که نظام بین الملل از دهه 1990 با آن مواجه شده لازم است اثر این تغییرات بر روی پوشش گیاهی مراتع مورد بررسی قرار گیرد. برای بررسی این تغییرات ...  بیشتر

بررسی امکان ارائه مدل‌های آماری به منظور برآورد تولید دو گونه مرتعی Artemisia aucheri و Agropyron trichophorum (مطالعه موردی: مراتع دیزج بطچی و قطور شهرستان خوی)

فاطمه علیلو؛ فرشاد کیوان بهجو؛ جواد معتمدی

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1394، صفحه 625-638

چکیده
  پژوهش حاضر، با هدف بررسی ارتباط تولید گونه‌های مرتعی Artemisiaaucheri وAgropyrontrichophorum با ویژگی‌های مورفولوژیکی آنها شامل قطر متوسط تاج پوشش، قطر یقه، ارتفاع و درصد تاج پوشش در سطح گونه و ارائه مدل‌های رگرسیونی انجام پذیرفته است. بدین منظور سه رویشگاه مرتعی در مراتع منطقه دیزج بطچی و قطور شهرستان خوی انتخاب شدند. پس از انتخاب مناطق نمونه‌برداری ...  بیشتر

بررسی اثر عمق کاشت و ذخیره نزولات بر استقرار پنج گونه مرتعی ارتفاعات کاشان

مرتضی ابطحی

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1394، صفحه 639-647

چکیده
  این تحقیق با هدف بررسی اثر عمق کاشت و ذخیره نزولات بر استقرار گونه‎های مرتعی - Prangos uloptera- Prangos latiloba-Ferula ovina- Astragalus eriopodus -Onobrychis melanotricha در ارتفاعات کاشان اجراء شد. کشت در فصل پاییز با استفاده از آرایش کرت‌های یکبار خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل با و بدون ذخیره نزولات و بذرکاری در اعماق ...  بیشتر

بررسی توانائی دو روشجوانه‌زنی وترکیبی درظهور گروههای عملکردی بانک بذر خاک (مطالعه موردی: مراتع ییلاقی واز شهرستان نور)

رضا عرفانزاده؛ آزاده عالم زاده گرجی؛ سیدحسن زالی

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1394، صفحه 648-657

چکیده
  حفظ تنوع و ترکیب گیاهی یکی از اهداف اصلی مدیریت اکوسیستم‌ها است و با اندازه‌گیری تنوع گونه‌ای می‌توان توصیه‌های مدیریتی لازم را ارائه نمود. هدف از این مطالعه مقایسه دو روش شامل جوانه‌زنی و ترکیبی در برآورد ترکیب و تنوع گونه‌ای بانک بذر خاک می‌باشد. بدین منظور نمونه‌برداری از خاک از 28 پلات زوجی از دو عمق 5-0 و 10-5 سانتیمتر انجام گرفت. ...  بیشتر

بررسی تأثیر احداث هلالی آبگیر بر برخی پارامترهای پوشش گیاهی و خاک در مراتع سراوان (استان سیستان و بلوچستان)

وحیده عبداللهی؛ فرهاد ذوالفقاری؛ میترا جباری؛ محمدرفیع دهقان

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1394، صفحه 658-672

چکیده
  تأثیر غیر قابل انکار رطوبت در احیای پوشش گیاهی مناطق خشک و نیمه‌خشک و نقش مؤثر سازه‌های مکانیکی کوچک در جمع‌آوری آب باران باعث احداث سازۀ مکانیکی هلالی آبگیر در سطح قابل توجهی از مراتع استان سیستان و بلوچستان گردیده است. از آنجایی‌که ارزیابی تغییرات در اکوسیستم‌های مرتعی پس از اجرای عملیات اصلاح و احیاء برای تعیین اثرهای مثبت ...  بیشتر

بررسی اثر شدت‌های مختلف چرا بر شاخص‌های کیفی خاک (مطالعه موردی: مراتع نیمه خشک چشمه انجیر استان فارس)

سیدحمیدرضا حبیبیان؛ غلامعلی حشمتی

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1394، صفحه 673-682

چکیده
  اعمال شدت‌های چرایی مختلف باعث تغییرات اساسی در عملکرد اکوسیستم می‌شود. به منظور ارزیابی کارآیی مدیریت موجود، پایش ساختار و عملکرد اکوسیستم ضروری است. هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر شدت‌های چرایی مختلف بر شاخص‌های سطحی و ویژگی‌های کیفی خاک در مراتع نیمه خشک چشمه انجیر استان فارس می‌باشد. بدین منظور سه منطقه با شرایط قرق، چرای سبک ...  بیشتر

بررسی عملکرد کمی و کیفی علوفه سه واریته Elymus hispidus (Opiz) Melderis در مراحل مختلف فنولوژی در شرایط دیم

محید دشتی؛ علی اشرف جعفری؛ حامد ظریف کتابی؛ فریده ثقفی خادم

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1394، صفحه 683-694

چکیده
  به منظور بررسی تاثیر مراحل فنولوژی بر عملکرد، کیفیت علوفه و تعیین بهترین زمان برداشت علوفه در سه واریته مختلف گونه Elymushispidus شامل podperae، villosus و hispidus آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات منابع طبیعی شمال خراسان‌ (سیساب) در طی سال‌های 1384 و 1385 اجرا شد. واریته‌های فوق در شش مرحله فنولوژی شامل پنجه‌زنی، ...  بیشتر

منشأیابی رسوبات بادی حاشیه پلایای گاوخونی با استفاده از روش ژئوشیمی

سادات فیض نیا؛ فرانک پورطیب؛ حسن احمدی؛ کوروش شیرانی

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1394، صفحه 695-710

چکیده
  در تعیین منشأ رسوب در حوضه‌ها، به دلیل وجود مشکلات زیاد در کاربرد روش‌های سنتی، روش انگشت نگاری، ردیابی یا به عبارتی منشأیابی به عنوان روشی جایگزین و مناسب مورد توجه محققین قرار گرفته است. در روش یاد شده با استفاده از ترکیبی مناسب از خصوصیات جداکننده منشأ رسوب، سهم این مناطق منشأ در تولید رسوب تعیین می‌شود. منشأیاب‌های مورد استفاده ...  بیشتر

بررسی روند زمانی و مکانی شاخص منابع آب زیرزمینی (مطالعه موردی: دشت یزد– اردکان)

حسن خسروی؛ اسماعیل حیدری؛ غلامرضا زهتابیان؛ جواد بذرافشان

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1394، صفحه 711-720

چکیده
  دشت یزد-اردکان در سال‌های اخیر با افت چشمگیر سطح آب زیرزمینی مواجه شده است. می‌توان انتظار داشت با بررسی خشکسالی هیدروژئولوژیکی به مدیریت صحیح آبخوان این دشت کمک کرد. در مطالعه حاضر به منظور بررسی خشکسالی هیدروژئولوژیکی از شاخص منابع آب زیرزمینی (Groundwater Resource Index:GRI) در مقیاس سالانه و داده‌های 30 پیزومتر  واقع در دشت یزد - اردکان  با ...  بیشتر

بررسی خصوصیات اکولوژیکی گونه کَوَر (Capparis spinosa L.) در اکوسیستم‌های مرتعی منطقه مغان در استان اردبیل

وحید ایزدی حاجی خواجه لو؛ یونس عصری؛ جابر شریفی نیارق

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1394، صفحه 721-729

چکیده
  کَوَر (Cappris spinosa L.) گیاهی موثر در پوشش گیاهی مراتع دشت مغان بوده و نقش قابل ملاحظه ای در بیابان‌زدایی آن منطقه دارد. در پژوهش حاضر خصوصیات اکولوژیکی این گونه در سه رویشگاه معرف مطالعه گردید. جهت نمونه‌گیری،در هر یک از مناطق،30 پلات (بدلیل نحوه پراکنش متفاوت گیاه) 10 مترمربعی (بدلیل بزرگی بوته) در مسیر ترانسکت به روش تصادفی–سیستماتیک ...  بیشتر

پایش تغییرات کاربری و پوشش اراضی در اثر توسعه مکانی و جمعیتی شهرستان سمیرم با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای

فاطمه هادیان؛ رضا جعفری؛ حسین بشری

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1394، صفحه 730-744

چکیده
  افزایش روند شهرنشینی یکی از مهمترین عوامل تخریب منابع طبیعی در منطقه سمیرم واقع در بخش زاگرس جنوبی است. مهمترین هدف این مطالعه بررسی تاثیر توسعه شهرنشینی پیرامون تغییرات پوشش زمین / کاربری اراضی محدوده منطقه سمیرم طی37 سال با استفاده از تصاویر لندست MSS (1976) و TM (2013 ) و بررسی تغییرات جمعیتی می‌باشد. ابتدا پردازش‌های لازم (تصحیحات هندسی، ...  بیشتر

اثر بهره برداری‌های چرایی بر خصوصیات پوشش گیاهی و خاک مناطق استپی (مطالعه موردی: مراتع استپی ساوه)

صدیقه زارع کیا؛ حسین ارزانی؛ محمد حعفری؛ نیلوفر زارع

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1394، صفحه 745-756

چکیده
  شیوه‌های نادرست و نامناسب بهره برداری از مراتع به ویژه در چنددهه اخیر موجب بروز لطمات شدیدی به عرصه‌های منابع طبیعی شده است. به همین منظور به مطالعه اثرات سیستم‌ها و شدتهای مختلف چرایی بر خصوصیات پوشش گیاهی و خاک پرداخته شد. ابتدا با استفاده از روش نمونه‌برداری سیستماتیک تصادفی پارامترهای درصد پوشش تاجی، تراکم، ارتفاع گونه‌ها ...  بیشتر

برآورد پتانسیل تولید و پراکنش بذر گیاهان در علفزار کوهستانی البرز مرکزی (مطالعه موردی: مراتع سرخ آباد سوادکوه، استان مازندران)

جاسم یوسفی؛ جمشید قربانی؛ مریم شکری؛ سیدحسن زالی

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1394، صفحه 757-767

چکیده
  میزان تولید بذر گونه‌های گیاهی و پراکنش آنها بر ساختار و پویایی پوشش گیاهی مراتع تاثیر گذار است. برای تفسیر بسیاری از تغیرات ایجاد شده در پوشش گیاهی نیاز به شناسایی ترکیب گیاهی در سایر منابع گونه‌ای نظیر بارش بذر و بانک بذر می‌باشد. هدف از این تحقیق برآورد پتانسیلی از میزان تولید بذر گیاهان مرتعی و پراکنش آنها در علفزار منطقه سرخ‌آباد ...  بیشتر

توانمندی‌های ژنتیکی سیاه‏تاغ (Haloxylon aphyllum) در مقابله با تنش رطوبتی در مرحله نونهالی

حسین میرزایی ندوشن؛ حسن روحی پور؛ زینب زارع؛ فرشته اسدی کرم؛ سلمان زارع

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1394، صفحه 768-777

چکیده
  این تحقیق با تکیه بر تنوع ژنتیکی موجود در جمعیتی از سیاه‌تاغ به‎دنبال یافتن تفاوت‌های احتمالی بین پایه‌های مختلف از یک جمعیت از این گونه در مقابله با سطوح متفاوتی از تنش خشکی بود. به این منظور چهار سطح تنش رطوبتی شامل: رطوبت در حد ظرفیت زراعی به‎عنوان شاهد، تنش های متفاوت خشکی به میزان 20، 50 و 80 ‌درصد  از آب قابل استفاده برای ...  بیشتر

بررسی منابع آبی موجود و مورد نیاز دام چراکننده بز در مراتع استپی ندوشن استان یزد

ناصر باغستانی میبدی؛ محمدتقی زارع؛ کاظم دشتکیان؛ محمدرضا احمدی

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1394، صفحه 778-786

چکیده
  توزیع مناسب منابع آب شرب دام موجب چرای یکنواخت و استفاده بهینه از مرتع می‌گردد. آگاهی از وضعیت موجود این منابع در مرتع تحت مدیریت، پیش نیاز دستیابی به این مهم تلقی می‌گردد . به همین منظور، بررسی منابع آبی شرب دام در مراتع استپی حوزه ندوشن استان یزد با وسعتی معادل 114836 هکتار در سال 1392 مورد توجه قرار گرفته است. طی بازدید‌های صحرایی موقعیت ...  بیشتر

ارزیابی استعداد اراضی و ارائه برنامه مکانی برای مدیریت مراتع هندوان خوی

جواد معتمدی؛ سعیده توپچی زاده گان

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1394، صفحه 787-801

چکیده
  الگوی نامناسب استفاده از سرزمین و تغییرات شدید در کاربری زمین، منجر به پیدایش بحران‌های زیست محیطی می‌گردد. در این تحقیق،‌ استعداد مراتع هندوان خوی با مساحت 6786 هکتار برای چرای دام با استفاده از روش تجزیه و تحلیل سیستمی در محیط نرم‌افزار ArcGIS9.3 تهیه گردید. ابتدا از تلفیق نقشه واحدهای زیست محیطی با اطلاعات نقشه‌های زمین شناسی، خاکشناسی، ...  بیشتر

مقایسه ریسک تخریب سرزمین در دو منطقه نیمه‌مرطوب تا مرطوب (شهرستان سپیدان) و خشک (شهرستان لامرد) در استان فارس براساس مدل پیشنهادی RALDE

مسعود مسعودی؛ مریم واحدی؛ علیرضا نعمت اللهی؛ سیدرشید فلاح شمسی

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1394، صفحه 802-820

چکیده
  پژوهش حاضر با هدف ارائه یک مدل جدید با در نظر گرفتن شاخص‌های مختلف از جنبه‌ها یا معیارهای تخریب سرزمین و بیابان‌زایی، یعنی عوامل طبیعی، انسانی و روند تخریب جهت یافتن منطقه با ریسک بالاتر تخریب و اندازه‌گیری احتمال وقوع شرایط تخریب بدتر در این مناطق تهیه گردید. به این منظور دو منطقه در شمال و جنوب استان فارس (شهرستان سپیدان و لامرد) ...  بیشتر

بررسی اثر قرق بلند مدت بر خاک اکوسیستم مرتعی با استفاده از روش تحلیل عملکرد چشم انداز ( (LFA مطالعه موردی : مراتع سارال استان کردستان

سیداکبر جوادی؛ سونیا خطیبی بانه؛ حسین ارزانی؛ کاظم ساعدی

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1394، صفحه 821-829

چکیده
  قرق مراتع در واقع یکی از روش‌های مدیریتی واحیای پوشش گیاهی در مرتع‌داری و آبخیزداری است. در این تحقیق از روش تجزیه و تحلیل عملکرد چشم‌انداز طبیعی (LFA) که توسطTongway  و Hindly (2004) ارائه گردید، برای پی بردن به وضعیت شاخص‌های عملکردی خاک در منطقه‌ی قرق‌شده در مقایسه با مناطق قرق نشده استفاده گردید. سپس با استفاده از پلات‌های تصادفی بعنوان ...  بیشتر