نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• اسماعیل علیزاده ¹
• حسین ارزانی ²
• حسین آذرنیوند ³
• عبدالرضا مهاجری ⁴
• سید حسن کابلی ⁵

¹ کارشناس ارشد دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

² استاد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

³ دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

⁴ کارشناس ارشد اداره منابع طبیعی، استان اصفهان

⁵ دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

چکیده

تعیین شایستگی مرتع به تعبیری به­معنای توسعه و استفاده پایدار از منابع طبیعی می­باشد که امروزه در جهان از اهمیت قابل ملاحظه‌ای برخوردار می‌باشد. از آنجایی که قسمت اعظم جمعیت دام سبک استفاده­کننده از مراتع کشور را پس از گوسفند، بز تشکیل می‌دهد؛ از این رو در این تحقیق از خصوصیات چرایی (ازقبیل توانایی راهپیمایی در شیب و نوع ترکیب گیاهی مناسب)، سازگاریها و قابلیت‌های این دام در طبقه­بندی شایستگی مرتع استفاده شده است. بدین منظور از بین عوامل فیزیکی و پوشش گیاهی، سه عامل حساسیت خاک به فرسایش، تولید علوفه و منابع آب انتخاب شدند که به صورت سه زیرمدل ارائه شده است. برای انجام این تحقیق مراتع حوزه رودخانه قره‌آقاچ شهرستان سمیرم انتخاب گردید. اساس کلی روش بررسی در این تحقیق براساس روش توصیه شده فائو (1991) جهت ارزیابی اراضی بوده است. بنابراین مدل نهایی شایستگی مرتع نشان داد که 2 درصد مراتع منطقه دارای شایستگی متوسط (S₂)، 2/62 درصد دارای شایستگی کم (S₃) و 6/23 درصد فاقد شایستگی برای چرای بز می‌باشد و 3/14 درصد بقیه را اراضی غیرمرتعی تشکیل می­دهند. البته از بین کلیه خصوصیات اراضی مطالعه­شده، در درجه اول خصوصیات مربوط به پوشش گیاهی (ترکیب گیاهی و کلاس خوشخوراکی) و تولید علوفه و در درجه دوم عوامل محدودکننده شایستگی از مهمترین عوامل کاهش­دهنده شایستگی بودند، و فقط در برخی مناطق دوری از منابع آب و شیب زیاد (شیب بالای 75%) سبب کاهش و یا محدودیت شایستگی چرا گردید.

کلیدواژه‌ها

• شایستگی مرتع
• سامانه اطلاعات جغرافیایی
• رودخانه قره‌آقاچ

عنوان مقاله [English]

Range suitability classification for goats using GIS Case Study: Ghareaghach watershed-Semirom

نویسندگان [English]

• Esmaeil Alizadeh ¹
• Hossein Arzani ²
• Hossein Azarnivand ³
• Abdol reza Mohajeri ⁴
• Seyed Hassan Kaboli ⁵

چکیده [English]

Range suitability determination is considered as a step toward development and sustainable utilization of natural resources with a great significance in the world of today. Since the goats are the majority of the livestock populations using the country's rangelands after the sheep, grazing traits, adaptation and capabilities of goats were aplied in range suitability classification in the present study. The research was carried out in Ghareaghach river watershed located north-east of Semirom in Isfahan province.The framework of this research was based on F.A.O method (1991) for land evaluation. Physical factors, vegetation characteristics and water resources were considered to create three sub models including yield, water resources and soil erodibility. The final model of the range suitability in terms of range production showed that the studied rangelands were classified in three classes as moderate suitability (S₂) for 2%, low suitability (S₃) for 62.2% and not suitable (N) for 23.6% of the rangeland's area and 14.3% of  the remaining lands was classified as non-rangelands. Among all studied land components, vegetation and forage production were identified as the first priorities to decrease land suitability for goats. Factors of distance from water sources and high slope (more than 75%) constituted the second priority for grazing suitability.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Range suitability
• goat grazing
• GIS
• Gharehaghach River