نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حمید ترنج زر ¹
• قوام الدین زاهدی ²
• محمد جعفری ³
• حجت ا... زاهدی پور ⁴

¹ دکترای مرتع‌داری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران

² دانشیار، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

³ استاد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

⁴ استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اراک

چکیده

این تحقیق به­منظور دستیابی به مدل ارتباط مکانی ترکیب گونه­های گیاهی با تغییرات خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، در یک دشت کاملاً مسطح در شمال تا شمال­غرب کویر میقان، در شمال­شرقی اراک انجام شد.  با توجه به شرایط رویشگاههای منطقه، ابتدا نمونه­برداری پوشش گیاهی در سه رویشگاه با استفاده از روش حداقل سطح نمونه انجام شد.سپس تعداد پلاتها و اندازه آنها با توجه به شرایط هر تیپ بدست­آمد. در مرحله دوم نمونه­برداری از خاک در عمق­های 20-0 و 100-20 انجام شد. نمونه­ها به آزمایشگاه منتقل و میزان ماده آلی، آهک، گچ، هدایت­الکتریکی، اسیدیته و درصد شن، سیلت و رس خاک و یونهای محلول (کلر، بیکربنات، سولفات سدیم، پتاسیم، منیزیم و کلسیم)، ثبت شد. با استفاده از روشهای مناسب،TWINSPAN) ) و (DCA) پوشش گیاهی طبقه­بندی و گروههای گیاهی مشخص شد، سپس تغییرپذیرترین عوامل خاکی مؤثر بر پراکنش پوشش گیاهی با استفاده از آنالیزهای PCA و CCA تعیین گردید، به­طوری­که رابطه بین پوشش گیاهی و عوامل محیطی به وسیله روشهای رسته­بندی مشخص شد. البته نتایج حاصل ازTWINSPAN) ) و (DCA) سه گروه گیاهی را تعیین نمود. بنابراین مهمترین عوامل خاکی مؤثر در پراکنش پوشش گیاهی با استفاده از روش PCA، خصوصیاتی نظیر بافت، شوری، سدیم، منیزیم و آهک را نشان داد. همچنین با استفاده از آنالیز CCA، عوامل مهم مؤثر بر پوشش گیاهی بافت و شوری حاصل شد.
 

کلیدواژه‌ها

• کویر میقان
• متغیرهای فیزیکی و شیمیایی
• رسته‌بندی
• عوامل خاکی

عنوان مقاله [English]

Relationship between soil physico -chemical attributes and plant communities (Case Study: Mighan Desert in Arak)

نویسندگان [English]

• Hamid Torang zar ¹
• Qavam aldin Zahedi ²
• Mohammad Jafari ³
• Hojat ... Zahedi pur ⁴

چکیده [English]

The main objective of the present study was finding spatial relationship model of the plant species composition to physico-chemical soil variability, in north-west of Mighan Desert in Arak. According to the condition of the studied habitats, the study was based on a survey of three identified vegetation types. Sampling method for vegetation study was randomized systematic. Quadrate size was determined for each vegetation type using minimal area method. Soils sample were taken from 0-20 and 20-100 cm depths. The measured soil factors included, EC, organic matter, texture, lime, gypsum, available moisture, pH, and soluble ions (Ca²⁺, Mg2⁺, Na⁺, Co32^- , H^-Co_3, Cl^-, So₄²). The classification of vegetation was analyzed by TWINSPAN and DCA methods. To determine the most edaphically effective factors in distribution of vegetation, PCA and CCA were applied. Three main vegetation groups were identified by TWINSPAN analysisand DCA. The result indicated that soil salinity, soil texture, lime, and soluble ions (Mg²⁺, So₄²) played  the main role in the distribution of plant species.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Mighan Desert
• physico -chemical attributes
• ordination
• edaphic factors