نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• آزاده اسراری ¹
• غلامرضا بخشی خانیکی ²
• ابالفضل رحمتی زاده ³

¹ کارشناسی ارشد زیست شناسی- علوم گیاهی، دانشگاه پیام نور، تهران

² استاد، دانشکده علوم، دانشگاه پیام نور، تهران

³ کارشناس پژوهشی، مرکز تحقیقات کشاورزی ومنابع طبیعی استان قم

چکیده

در این تحقیق رابطه­ی پوشش گیاهی و خاک در اراضی شور استان قم مورد مطالعه قرار گرفت. این منطقه که در مرکز ایران قرار دارد؛ دارای مساحت 14631 کیلومترمربع با احتساب سطح دریاچه نمک می­باشد. در این مطالعه به­منظور تفکیک اولیه جوامع گیاهی از روش فیزیونومیک- فلوریستیک- اکولوژیک و برای مطالعه­ی پوشش گیاهی منطقه از روش کوادرات­گذاری استفاده شد. در این بررسی از کوادرات­هایی با ابعاد10 ×10 و به تعداد 10 عدد برای هریک از تیپ­های گیاهی بهره­گیری شد. برای مستقر کردن کوادرات­ها در یک جامعه از روش نمونه­برداری تصادفی طبقه­بندی­شده استفاده شد. در این مطالعه 11 عامل  مربوط به خاک در 48 تیپ مرتعی مورد بررسی قرار گرفت. با استفاده از روش آنالیز خوشه­ای 13 جامعه­ی گیاهی در منطقه تفکیک شد. به­منظور تعیین اثر عوامل محیطی بر استقرار پوشش گیاهی از روش رسته­بندی   CCA( آنالیز تطبیقی متعارفی) با استفاده از نرم­افزار CANOCO استفاده شد. نتایج رسته­بندی نشان داد که عوامل محیطی مانند هدایت­الکتریکی، آهک، سدیم، گچ، پتاسیم و کلسیم بیشترین نقش را در استقرار و گسترش جوامع گیاهی منطقه مورد مطالعه دارند. همچنین گیاهان تیره اسفناجیان در مقایسه با گیاهان تیره گندمیان، از مکانیزم­های مقاومت به شوری کارآمدتری برخوردار می­باشند. در شوره­زارها با تغییرات تدریجی در رطوبت خاک، منطقه­بندی گونه­ها و تیپ­های مختلف گیاهی به صورت نوارهای موازی درمی­آیند. پس وجود پستی بلندیهای هر چند ناچیز در سطح زمین، از عوامل مهم تغییر شرایط شیمیایی و فیزیکی خاک بوده و طبیعتاً باعث شکل­گیری رویشگاه­های خاص برای گونه­های گیاهی مختلف می­شود.
 

کلیدواژه‌ها

• آنالیز خوشه‌ای
• CCA
• جامعه‌ی گیاهی
• شاخص شانون
• معدل گروهی
• رسته‌بندی
• قم

عنوان مقاله [English]

Assessment of relationship between vegetation and salt soil in Qom province

نویسندگان [English]

• Azadeh Asrari ¹
• Gholam reza Bakhshikhaniki ²
• Abalfazl Rahmatizadeh ³

چکیده [English]

In this research relationship between vegetation and salt soil in Qom province was studied. The study area situated in central Iranian which  is about 14631 km² with Salt Lake. In this study, first considered region condition including the geographical position, geological history, pedology and climate. The aim of this study was assessment of plant communities of area and their relationship with soil. Primarily the vegetation types were distinguished at the field with physiognomic-floristic-ecologic method. The species data were gathered with stratifield random sampling method using the 10m by 10m quadrats recording the species covers, litter, bare soil, stone and gravel cover in the quadrat. In this study were considered 11 soil factors in 48 types of rangeland. Using cluster analysis was separated 13 plant communities in the region. To determine the effect of environmental factors on the establishment of vegetation was used CCA ordination method using software CANOCO. Ordination results showed that environmental factors such as electrical conductivity (EC), lime, sodium (Na), potassium (K) and calcium(Ca), are studied the most important role in the establishment and expansion of areas plant communities. Also plants of Chenopodiceae family compared with plants of Poaceae family have efficient mechanisms of salt tolerance. In salt lands gradual change of soil moisture, zoning of different species and vegetation types to come in parallel strips. Thus topography of the ground, although small, are the main factors of soil chemical and physical changes, and naturally caused the formation of specific habitat for various plant species.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• cluster analysis
• CCA
• Plant community
• Shannon index
• Group average
• ordination
• Qom