نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدرضا نجیب زاده ¹
• عادل سپهری ²
• غلامعلی حشمتی ²
• علی اکبر رسولی ³

¹ کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی

² دانشیار، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

³ استاد، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز

چکیده

تخریب اراضی در مناطق خشک یک پدیده رایج است که تمام مراتع جهان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بهره‌برداری غیراصولی از مراتع و عدم توجه به توان اکولوژیکی رویشگاههای مرتعی در بهره‌برداری از این اراضی از عمده‌ترین دلایل تخریب مراتع می‌باشد. به تجربه ثابت شده است که برای جلوگیری از ضایع شدن منابع محیطی و به تبع آن وقوع مشکلات متعدد، باید به همراه طبیعت حرکت و از سرزمین به اندازة توان تولیدی آن بهره‌برداری نمود. بهره‌برداری بهینه از منابع سرزمین مستلزم ارزیابی توان توسعه آن است تا در راستای توسعه پایدار بر برداشت مجاز و بهینه از محیط استوار باشد. در این راستا با هدف ارائه  نمونه ای مناسب در ارزیابی مراتع, مراتع منطقه یکه چنار مراوه تپه انتخاب و اقدام به انتخاب نمونه مناسب منطقه و گردآوری اطلاعات مورد نیاز نمونه از منابع موجود و تکمیل آن با مطالعات صحرایی گردید. در این تحقیق از بین روشهای مختلف ارزیابی قابلیت اکولوژیکی اراضی با هدف تعیین کاربری مرتعی, نمونه سیستم مدیریت منابع محیطی (ارمز) مورد توجه قرار گرفت. این نمونه از چهار عامل شیب, شوری خاک, عمق خاک و بارندگی استفاده و با تلفیق این مؤلفه‌هاکاربری مناسب مرتعی را برای هرعرصه ارائه می‌کند. نقشه های شیب, شوری و عمق خاک و نقشه همباران منطقه مورد مطالعه تهیه و به روش هم‌پوشانی با یکدیگر تلفیق و نقشه نهایی قابلیت اراضی بدست آمد. برای تعیین میزان توافق از جدولهای متقاطع استفاده شد. بر اساس نتایج حاصل میزان توافق کاپا در این حالت 41 درصد محاسبه گردید ,یعنی نمونه ارمز قادر است تغییرات قابلیت منطقه را با 41 در صد دقت تعیین نماید. در مرحله بعدی که تغییرات در طبقه‌بندی بارندگی لحاظ گردید, میزان توافق کاپا 43 درصد محاسبه گردید که این تطابق نشانه مؤثر بودن این روش در برآورد صحیح مناطق با تراکم با پوشش بالاست. بنابراین پیشنهاد می گردد این نمونه در مناطق وسیع و متراکم از لحاظ پوشش گیاهی بکار گرفته شود.
 

کلیدواژه‌ها

• ارزیابی قابلیت اکولوژیک
• کاربری مرتع
• سیستم اطلاعات جغرافیایی
• مراوه تپه

عنوان مقاله [English]

Evaluating land capability of Yekkeh Chenar Maraveh Tappeh for range application using ERAMS model& GIS

نویسندگان [English]

• Mohammad reza Najib zadeh ¹
• Adel Sepehri ²
• Gholam ali Heshmati ²
• Ali akbar Rasooli ³

چکیده [English]

Land degredation is a common phenomenon of arid rangelands. Improper utilization of rangelands out of their potential capability is the main cause of land destruction. To avoid damageing environmental resources, it is necessary to use lands based on their natural potentials. To have both sustainable development and optimum utilization, we need to evaluate potential productivity of rangelands baesd on simple models that easly relate measurable environmental parameters to potential herbage productivity of rangelands. In this study our aim is to evaluate ERAMS model to evaluate land capability of Yekkeh Chenar Maraveh tappeh rangelands using GIS. This model includes 4 parameters including: slope, salinity, soil depth and rainfall. To get the final land capability map of the area, digital layers(maps) of those parameters were prepared and intered in the model using overlay functunality of GIS. Cross tabulation was used to asses the degree of agreement between the actual and potential land capability maps produced by ERAMS model. Kappa Index of Agreement value shows an overall agrement of 41% between the actual and potential land capability maps. That means ERAMS model was able to define the potential land capability of the area with 41% accuracy. Result also shows that the highest attained agreement belong to the category of high density vegetation. This model can predict the potential productivity of rangelands with high productivity rate better than those of low productivity as was the case for the study area.. This model is thus recommended to be used for vast and densly vegetatated areas.
 

کلیدواژه‌ها [English]

• Evaluating land capability
• Range application
• GIS
• Maraveh Tappeh